اذاخر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''اَذاخِر'''، منطقه‌ای در [[مکه]] در شمال [[مسجدالحرام]]. اذاخر در گذشته نزدیک مکه و میان این شهر و [[مدینه]] قرار داشت؛ اما امروزه در محدوده مکه قرار گرفته است. آن را ثنیه (دره) اذاخر، جبل (کوه) اذاخر و شِعْب اذاخر هم می‌نامند. [[هجرت]] [[پیامبر(ص)]] به مدینه و هچنین حرکت او برای [[فتح مکه]] از این منطقه صورت گرفت. برخی برخلاف دیدگاه مشهور بر این باورند که آرامگاه [[آمنه بنت وهب]]، مادر پیامبر(ص) نیز در اذاخر قرار دارد. | |||
==موقعیت جغرافیایی== | ==موقعیت جغرافیایی== | ||
اذاخر جمع اِذخِر،<ref>الصحاح، ج۲، ص۶۶۳، «ذخر»؛ معجم ما استعجم، ج۱، ص۱۲۸؛ معجم البلدان، ج۱، ص۱۲۷.</ref> نام مکانی است میان [[مکه]] و [[مدینه]] و نزدیک به مکه که به ثنیه (دره) اذاخر،<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۲۸۹؛ تاریخ طبری، ج۷، ص۵۷۴؛ معجم ما استعجم، ج۱، ص۱۲۸.</ref> جبل (کوه) اذاخر<ref>نک: اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۲۰۹؛ تخریج الدلالات السمعیه، ص۳۷۰؛ میقات حج، ش۱۳، ص۱۵۴، «فرهنگ آثار تاریخی مکه».</ref> و شِعْب اذاخر<ref>البلدان، ص۱۵۳؛ خزانة الادب، ج۹، ص۲۳۸.</ref> شناخته می‌شود. به گزارش [[سمهودی|سَمهودی]]، در مدینه نیز جایی به این نام هست.<ref>وفاء الوفاء، ج۴، ص۱۱۲۳.</ref> این مکان میان شعب آل اَخْنس بن شُرَیق و فخّ<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۲۸۵.</ref> قرار دارد و از شمال به | اذاخر جمع اِذخِر،<ref>الصحاح، ج۲، ص۶۶۳، «ذخر»؛ معجم ما استعجم، ج۱، ص۱۲۸؛ معجم البلدان، ج۱، ص۱۲۷.</ref> نام مکانی است میان [[مکه]] و [[مدینه]] و نزدیک به مکه که به ثنیه (دره) اذاخر،<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۲۸۹؛ تاریخ طبری، ج۷، ص۵۷۴؛ معجم ما استعجم، ج۱، ص۱۲۸.</ref> جبل (کوه) اذاخر<ref>نک: اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۲۰۹؛ تخریج الدلالات السمعیه، ص۳۷۰؛ میقات حج، ش۱۳، ص۱۵۴، «فرهنگ آثار تاریخی مکه».</ref> و شِعْب اذاخر<ref>البلدان، ص۱۵۳؛ خزانة الادب، ج۹، ص۲۳۸.</ref> شناخته می‌شود. به گزارش [[سمهودی|سَمهودی]]، در مدینه نیز جایی به این نام هست.<ref>وفاء الوفاء، ج۴، ص۱۱۲۳.</ref> این مکان میان شعب آل اَخْنس بن شُرَیق و فخّ<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۲۸۵.</ref> قرار دارد و از شمال به [[ابطح|اَبطح]]<ref>فرهنگ اعلام جغرافیایی، ص۳۳.</ref> و از شرق به [[حجون|حَجون]] متصل است.<ref>میقات حج، ش۱۳، ص۱۵۰، «فرهنگ آثار تاریخی مکه».</ref> اذاخر بالای قریه مُعابده و اکنون در محدوده شهر جای گرفته است.<ref>شذرات الذهب، ج۱، ص۳۱۱.</ref> | ||
اذخر نام گیاهی خوشبو است که رویشگاه آن معمولاً بیابان‌های مکه است و کندن آن در حال احرام مباح و جویدنش هنگام ورود به حرم سفارش شده است.<ref>الکافی، ج۴، ص۳۹۸؛ الجمل و العقود، ص۳۳۳.</ref> | [[اذخر|اِذخِر]] نام گیاهی خوشبو است که رویشگاه آن معمولاً بیابان‌های مکه است و کندن آن در حال احرام مباح و جویدنش هنگام ورود به حرم سفارش شده است.<ref>الکافی، ج۴، ص۳۹۸؛ الجمل و العقود، ص۳۳۳.</ref> | ||
==رویدادهای اذاخر== | ==رویدادهای اذاخر== | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۱: | ||
پیامبر(ص) در مسیر [[هجرت]] به مدینه، از اذاخر گذشت.<ref>الطبقات، ج۱، ص۱۸۰؛ المعالم الاثیره، ص۲۴.</ref> همچنین ایشان در [[فتح مکه]] به سال هشتم قمری پیش از ورود به مکه فرمان داد تا نیروهایش به فرماندهی [[زبیر بن عوام]]، [[خالد بن ولید]]، و [[قیس بن سعد بن عباده]]، از دروازه‌های کداء و لیط، وارد شهر شوند و خود نیز با همراهانش از ناحیه اذاخر به شهر پای نهاد<ref>المغازی، ص۶۳۲؛ اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۲۸۸-۲۸۹؛ الاصابه، ج۲، ص۱۸۸.</ref> و خیمه خود را در اذاخر بر پا کرد<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۲۸۸-۲۸۹؛ معجم البلدان، ج۱، ص۱۲۷.</ref> و سپاه مسلمانان را از نبرد با قریش بازداشت. به گزارشی، پیامبر(ص) هنگام عبور از فراز گردنه اذاخر، برق شمشیرها را دید و چون درباره آن‌ها پرسید و فرمان منع نبرد را یادآور شد، به ایشان گفتند که نیروهای فرمانبر خالد بن ولید با قریش درگیر شده‌اند.<ref>المغازی، ج۲، ص۸۲۵؛ الطبقات، ج۲، ص۱۳۵-۱۳۶؛ سبل الهدی، ج۵، ص۲۲۹.</ref> در منابع به علت این جای‌گیری در اذاخر اشاره نشده است. شاید مشرف بودن این مکان به مکه، موجب آن بوده است. | پیامبر(ص) در مسیر [[هجرت]] به مدینه، از اذاخر گذشت.<ref>الطبقات، ج۱، ص۱۸۰؛ المعالم الاثیره، ص۲۴.</ref> همچنین ایشان در [[فتح مکه]] به سال هشتم قمری پیش از ورود به مکه فرمان داد تا نیروهایش به فرماندهی [[زبیر بن عوام]]، [[خالد بن ولید]]، و [[قیس بن سعد بن عباده]]، از دروازه‌های کداء و لیط، وارد شهر شوند و خود نیز با همراهانش از ناحیه اذاخر به شهر پای نهاد<ref>المغازی، ص۶۳۲؛ اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۲۸۸-۲۸۹؛ الاصابه، ج۲، ص۱۸۸.</ref> و خیمه خود را در اذاخر بر پا کرد<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۲۸۸-۲۸۹؛ معجم البلدان، ج۱، ص۱۲۷.</ref> و سپاه مسلمانان را از نبرد با قریش بازداشت. به گزارشی، پیامبر(ص) هنگام عبور از فراز گردنه اذاخر، برق شمشیرها را دید و چون درباره آن‌ها پرسید و فرمان منع نبرد را یادآور شد، به ایشان گفتند که نیروهای فرمانبر خالد بن ولید با قریش درگیر شده‌اند.<ref>المغازی، ج۲، ص۸۲۵؛ الطبقات، ج۲، ص۱۳۵-۱۳۶؛ سبل الهدی، ج۵، ص۲۲۹.</ref> در منابع به علت این جای‌گیری در اذاخر اشاره نشده است. شاید مشرف بودن این مکان به مکه، موجب آن بوده است. | ||
اذاخر مکان نبرد محمد بن حسن، نماینده [[نفس زکیه]] در [[مکه]]، با کارگزار [[منصور عباسی]]، سَرِی بن عبدالله، در سال ۱۴۵ق بود.<ref>الکامل، ج۵، ص۵۴۲؛ نهایة الارب، ج۲۵، ص۳۸؛ تاریخ ابن خلدون، ج۳، ص۱۹۱.</ref> در همین جا به سال ۷۸۹ق درگیری سختی میان [[شریف علی]] پسر عجلان با فرزندان [[شریف رمیثه|شریف رُمیثه]] از حاکمان مکه که فرمانروایی پسر عجلان را نپذیرفته بودند، رخ داد. در این درگیری، خون‌های بسیار ریخته شد و کبیش، فرمانده شورشیان، به قتل رسید.<ref>شفاء الغرام، ج۲، ص۳۵۲-۳۵۳؛ تاریخ مکه، ص۳۵۲.</ref> همچنین در همین جا به سال ۱۱۱۶ق میان شریف سعد و شریف عبدالکریم نبردی سخت درگرفت که بر پایه‌گزارشی اغراق‌آمیز، سبب شد خون از خرمانیه تا ریع اذاخر روی زمین جاری شود.<ref>تاریخ مکه، ص۴۸۲.</ref> اکنون در مکه خیابانی به نام ریع اذاخر وجود دارد. | اذاخر مکان نبرد محمد بن حسن، نماینده [[نفس زکیه]] در [[مکه]]، با کارگزار [[منصور عباسی]]، سَرِی بن عبدالله، در سال ۱۴۵ق بود.<ref>الکامل، ج۵، ص۵۴۲؛ نهایة الارب، ج۲۵، ص۳۸؛ تاریخ ابن خلدون، ج۳، ص۱۹۱.</ref> در همین جا به سال ۷۸۹ق درگیری سختی میان [[شریف علی]] پسر عجلان با فرزندان [[شریف رمیثه|شریف رُمیثه]] از حاکمان مکه که فرمانروایی پسر عجلان را نپذیرفته بودند، رخ داد. در این درگیری، خون‌های بسیار ریخته شد و کبیش، فرمانده شورشیان، به قتل رسید.<ref>شفاء الغرام، ج۲، ص۳۵۲-۳۵۳؛ تاریخ مکه، ص۳۵۲.</ref> همچنین در همین جا به سال ۱۱۱۶ق میان [[شریف سعد]] و [[شریف عبدالکریم]] نبردی سخت درگرفت که بر پایه‌گزارشی اغراق‌آمیز، سبب شد خون از [[خرمانیه]] تا [[ریع اذاخر]] روی زمین جاری شود.<ref>تاریخ مکه، ص۴۸۲.</ref> اکنون در مکه خیابانی به نام ریع اذاخر وجود دارد. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۲۲: | خط ۱۹: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{دانشنامه | {{دانشنامه | ||
| آدرس = http:// | | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/9199 | ||
| عنوان = اَذاخِر | | عنوان = اَذاخِر | ||
| نویسنده = منصور رمضان‌خانی | | نویسنده = منصور رمضان‌خانی | ||
}} | }} | ||
* '''آثار اسلامی مکه و مدینه''': رسول جعفریان، قم، مشعر، ۱۳۸۶ش | * '''آثار اسلامی مکه و مدینه''': رسول جعفریان، قم، مشعر، ۱۳۸۶ش. | ||
* '''اخبار مکه''': الازرقی ( | * '''اخبار مکه''': الازرقی (درگذشت ۲۴۸ق)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، ۱۴۱۵ق. | ||
* '''اخبار مکه''': الفاکهی ( | * '''اخبار مکه''': الفاکهی (درگذشت ۲۷۹ق)، به کوشش ابن دهیش، بیروت،دار خضر، ۱۴۱۴ق. | ||
* '''الاصابه''': ابن حجر العسقلانی ( | * '''الاصابه''': ابن حجر العسقلانی (درگذشت ۸۵۲ق)، به کوشش علی محمد و دیگران، بیروت،دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق. | ||
* '''انساب الاشراف''': البلاذری ( | * '''انساب الاشراف''': البلاذری (درگذشت ۲۷۹ق)، به کوشش محمودی، بیروت، اعلمی، ۱۳۹۴ق. | ||
* '''البلدان''': احمد بن یعقوب ( | * '''البلدان''': احمد بن یعقوب (درگذشت ۲۹۲ق)، بیروت،دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۲ق. | ||
* '''تاریخ ابن خلدون''': ابن خلدون ( | * '''تاریخ ابن خلدون''': ابن خلدون (درگذشت ۸۰۸ق)، بیروت،دار احیاء التراث العربی، ۱۳۹۱ق. | ||
* '''تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک)''': الطبری ( | * '''تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک)''': الطبری (درگذشت ۳۱۰ق)، به کوشش محمد ابوالفضل، بیروت،دار احیاء التراث العربی | ||
* '''تاریخ مکه از آغاز تا پایان دولت شرفای مکه''': احمد السباعی ( | * '''تاریخ مکه از آغاز تا پایان دولت شرفای مکه''': احمد السباعی (درگذشت ۱۴۰۴ق)، ترجمه: جعفریان، تهران، مشعر، ۱۳۸۵ش. | ||
* '''تاریخ الیعقوبی''': احمد بن یعقوب ( | * '''تاریخ الیعقوبی''': احمد بن یعقوب (درگذشت ۲۹۲ق)، بیروت،دار صادر، ۱۴۱۵ق. | ||
* '''تخریج الدلالات السمعیه''': علی بن محمد الخزاعی ( | * '''تخریج الدلالات السمعیه''': علی بن محمد الخزاعی (درگذشت ۷۸۹ق)، به کوشش احسان عباس، بیروت،دار الغرب الاسلامی، ۱۹۸۵م. | ||
* '''الجمل و العقود فی العبادات''': الطوسی ( | * '''الجمل و العقود فی العبادات''': الطوسی (درگذشت ۴۶۰ق)، به کوشش واعظزاده، دانشگاه مشهد، ۱۳۴۷ش. | ||
* '''خزانة الادب''': عبدالقادر البغدادی ( | * '''خزانة الادب''': عبدالقادر البغدادی (درگذشت ۱۰۹۳ق)، به کوشش طریفی و الیعقوبی، بیروت،دار الکتب العلمیه، ۱۹۹۸م. | ||
* '''سبل الهدی''': محمد بن یوسف الصالحی ( | * '''سبل الهدی''': محمد بن یوسف الصالحی (درگذشت ۹۴۲ق)، به کوشش عادل احمد و علی محمد، بیروت،دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق. | ||
* '''السیرة النبویه''': ابن هشام ( | * '''السیرة النبویه''': ابن هشام (درگذشت ۲۱۳/۲۱۸ق)، به کوشش السقاء و دیگران، بیروت، المکتبة العلمیه. | ||
* '''شذرات الذهب''': عبدالحی بن العماد ( | * '''شذرات الذهب''': عبدالحی بن العماد (درگذشت ۱۰۸۹ق)، بیروت،دار الفکر، ۱۴۰۹ق. | ||
* '''شفاء الغرام''': محمد الفأسی ( | * '''شفاء الغرام''': محمد الفأسی (درگذشت ۸۳۲ق)، به کوشش مصطفی محمد، النهضة الحدیثه، مکه، ۱۹۹۹م. | ||
* '''الصحاح''': الجوهری ( | * '''الصحاح''': الجوهری (درگذشت ۳۹۳ق)، به کوشش العطار، بیروت،دار العلم للملایین، ۱۴۰۷ق. | ||
* '''الطبقات الکبری''': ابن سعد ( | * '''الطبقات الکبری''': ابن سعد (درگذشت ۲۳۰ق)، بیروت، دار صادر. | ||
* '''فرهنگ اعلام جغرافیایی تاریخی در حدیث و سیره نبوی''': محمد محمد حسن شراب، ترجمه: شیخی، به کوشش نعمتی، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش | * '''فرهنگ اعلام جغرافیایی تاریخی در حدیث و سیره نبوی''': محمد محمد حسن شراب، ترجمه: شیخی، به کوشش نعمتی، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش. | ||
* '''الکافی''': الکلینی ( | * '''الکافی''': الکلینی (درگذشت ۳۲۹ق)، به کوشش غفاری، تهران،دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۵ش. | ||
* '''الکامل فی التاریخ''': ابن اثیر علی بن محمد الجزری ( | * '''الکامل فی التاریخ''': ابن اثیر علی بن محمد الجزری (درگذشت ۶۳۰ق)، به کوشش القاضی، بیروت،دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۷ق. | ||
* '''مراصد الاطلاع''': صفی الدین عبدالمؤمن بغدادی ( | * '''مراصد الاطلاع''': صفی الدین عبدالمؤمن بغدادی (درگذشت ۷۳۹ق)، بیروت،دار الجیل، ۱۴۱۲ق. | ||
* '''المعالم الاثیره''': محمد محمد حسن شراب، بیروت،دار القلم، ۱۴۱۱ق | * '''المعالم الاثیره''': محمد محمد حسن شراب، بیروت،دار القلم، ۱۴۱۱ق. | ||
* '''معجم البلدان''': یاقوت الحموی ( | * '''معجم البلدان''': یاقوت الحموی (درگذشت ۶۲۶ق)، بیروت،دار صادر، ۱۹۹۵م. | ||
* '''معجم ما استعجم''': عبدالله البکری ( | * '''معجم ما استعجم''': عبدالله البکری (درگذشت ۴۸۷ق)، به کوشش السقاء، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۳ق. | ||
* '''المغازی''': الواقدی ( | * '''المغازی''': الواقدی (درگذشت ۲۰۷ق)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۹ق. | ||
* '''میقات حج (فصلنامه)''': تهران، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت | * '''میقات حج (فصلنامه)''': تهران، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت. | ||
* '''نهایة الارب''': احمد بن عبدالوهاب النویری ( | * '''نهایة الارب''': احمد بن عبدالوهاب النویری (درگذشت ۷۳۳ق)، قاهره، وزارة الثقافة و الارشاد القومی، ۱۴۱۲ق. | ||
* '''النهایه''': ابن اثیر مبارک بن محمد الجزری ( | * '''النهایه''': ابن اثیر مبارک بن محمد الجزری (درگذشت ۶۰۶ق)، به کوشش الزاوی و الطناحی، قم، اسماعیلیان، ۱۳۶۷ش. | ||
* '''وفاء الوفاء''': السمهودی ( | * '''وفاء الوفاء''': السمهودی (درگذشت ۹۱۱ق)، به کوشش محمد عبدالحمید، بیروت،دار الکتب العلمیه، ۲۰۰۶م. | ||
{{پایان}} | |||
[[رده:مقاله‌های | {{اماکن مکه}} | ||
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]] | |||
[[رده:مکان‌‌های تاریخی مکه]] | |||
[[رده:شعب‌های مکه]] | |||
[[رده:کوه‌های مکه]] | |||
[[رده:دره‌‌های مکه]] | |||