کامل مزارات اهل بیت(ع) فی العراق (کتاب)

کامل مزارات اهل بیت(ع) فی العراق (کتاب)

پدید آورندگان
نویسنده	سید قاسم حسینی جلالی
محتوا
موضوع	دعاها، زیارتنامه‌ها
زبان	عربی
نشر
تعداد جلد	۱
تعداد صفحات	۵۶۰
قطع	وزیری
ناشر	دار النشر المعروف
محل نشر	قم
تاریخ نشر	۱۴۲۳ق (۱۳۹۱ش)
شابک	‭‬‬‬‬‬‬‬ ‏‫‬‭‭978-600-6612-14-0‬‬‬‬
تصویرگر	سید احمد علوی

کامل مزارات اهل بیت(ع) فی العراق، کتابی به زبان عربی، تألیف سید قاسم حسینی جلالی است که به مزارهاى امامان(ع)، امام‌زادگان و برخی از پیامبران، صحابه،‌ تابعین،‌ مقام‌ها و مکان‌های مقدس در عراق پرداخته است. استفاده از از تصاویر رنگی و نقشه‌ها از ویژگی‌های این کتاب است. این کتاب برای بار نخست در سال ۱۴۲۳ق (۱۳۹۱ش)، در قم، توسط انتشارات معروف، چاپ شد.

پدیدآورنده

سید قاسم حسینی جلالی(متولد ۱۳۸۷ق)، اهل نجف، فرزند شهید سید محمدتقی جلالی(1355-1402ق) است. برخی از استادان او در عراق سید محمد کلانتر، شهید سید امین خلخالی و شهید سید محسن میلانی بوده‌اند. وی سال ۱۹۸۵م (۱۴۰۵ق) به قم هجرت کرد و از استادانی مانند سید علی حسینی میلانی، شیخ جواد تبریزی و وحید خراسانی بهره برد. او مرکز الاسلامی فی سری و مرکز اهل البیت الاسلامی را در لندن تأسیس کرده است. سید قاسم جلالی، اکنون(۱۴۴۱ق) به برگزاری نماز جمعه در جنوب لندن، ارشاد مردم و تدریس علوم دینی می‌پردازد. وی آثار فراوانی نگاشته است؛ از جمله تحقیق نزهة ‌الطرف فی علم الصرف، تحقیق مصباح الهدی فی اصول دین المصطفی، مباحث العدل و مباحث المعاد.

تصویرسازی و صفحه‌آرایی این کتاب توسط سید احمد علوی انجام شده است.

انگیزه

پس از سقوط صدام حسین، افراد بسیاری برای زیارت عتبات عالیات از کشورهای گوناگون به عراق سفر می‌کردند. نویسنده این کتاب، تصمیم گرفت کتابی آماده کند که در آن مهمترین مزارها در عراق با توضیحی ساده و کوتاه گردآمده باشد، تا زائر، با معرفت و شناخت، به زیارت مکان‌های مقدس بپردازد.

ساختار و محتوا

کتاب کامل مزارات اهل بیت(ع) فی العراق، به مزارهاى امامان(ع)، امام‌زادگان و برخی از پیامبران، صحابه،‌ تابعین،‌ مقام‌ها و مکان‌های مقدس در عراق پرداخته است. در این کتاب زیارت‌ها، دعاها و اعمال هر یک از زيارتگاه‌ها ذکر شده است. این کتاب به زبان عربی، در یک مقدمه و ۷ فصل به شرح زیر تنظیم شده است:

• مقدمه

مقدمه به زیارت، مشروعیت زیارت، اهداف و آداب آن پرداخته است. مشروعیتِ زیارت، از دیدگاه حدیث و تاریخ بررسی شده و زیارت‌هایی از سوی معصومان(ع)، ابوایوب انصاری، محمد بن حنفیه و دیگران ذکر شده است. در بخش اهداف زیارت، ۶ هدف بیان شده است: نزدیکی جستن به خدا، تعميق اقتدا و پيروى از پيشوايان، بيان مظلوميت خاندان عصمت(ع)، تجديد پيمان با ولايت و همبستگى با آنان، يكپارچگى و وحدت مسلمانان در سايه قبرهای معصومان(ع)، تبرّک جستن به حرم‌ها و قبرهای امامان(ع).

• فصل اول: نجف اشرف

در اين بخش به این مطالب پرداخته شده است:‌ تاريخچه نجف، نام‌هاى نجف، راه‌هاى منتهى به مشاهد، نقشه قديم نجف، فضيلت نجف، تاريخ حرم امام علی(ع)، فضيلت زيارت امام علی(ع)، اذن دخول در حرم او، زيارتنامه‌هاى متعدد امام علی(ع)،‌ زيارت امين الله،‌ زيارت وداع با وی، زيارت حضرت آدم(ع)، زیارت حضرت نوح(ع)، مرقد حضرت هود(ع)، مرقد حضرت صالح(ع)، مقام امام زين‌العابدين(ع)، مقام امام مهدى(ع)، مرقد اثيب يمانى، مسجد حنانه و مرقد كميل بن زياد.

• فصل دوم: کوفه

در این فصل به این مطالب پرداخته شده است: فضيلت كوفه در روايات، مسجد جامع كوفه و فضيلت آن، اعمال مسجد كوفه، نقشه جامع كوفه، خانه امام علی(ع) در كوفه، مرقد مسلم بن عقيل، مرقد هانى بن عروه، مرقد مختار ثقفى، مرقد ميثم تمار، مرقد ابراهيم غمر، مرقد خديجه دختر امام على(ع)، مرقد ساداتى از فرزندان امام حسن(ع)، مقام حضرت يونس(ع)، مسجدهای مبارك و ملعون در كوفه، صحابه و تابعينى كه در پشت كوفه به خاك سپرده شده‌اند، تاريخچه و اعمال مسجد سهله و فضايل آن و مقام‌هاى موجود در اين مسجد، مسجد زيد بن صوحان، مسجد صعصعة بن صوحان و دعا در آن.

• فصل سوم: ‌کربلا

اين فصل مفصل‌ترين بخش از فصول هفتگانه كتاب بوده و اطلاعات جامعی از نظر دينى، تاريخى، مزارها، مکان‌ها، اعمال و جاهاى ديدنى كربلا ارائه مى‌دهد. مهم‌ترين بخش‌هاى اين فصل به این شرح است: نقشه کربلا، نقشه حرم امام حسین(ع)، راه‌هاى منتهى به حرم،‌ تاريخچه حرم امام حسین(ع)، مراحل ساخت اين حرم در دوره‌هاى مختلف، فضيلت زيارت امام حسین(ع)، زیارت‌های مطلقه امام حسين(ع)، زيارت وارث، زيارت على اكبر(ع)، زيارت شهیدان كربلا، زيارت عاشورا، قتلگاه امام حسین(ع)، حرم حضرت عباس(ع)،‌ نقشه و تاريخچه حرم وی، تغييرات ساختمانى آن، درهاى حرم حضرت عباس(ع)، زیارت او، زيارت وداع، مقام كفّ العباس، مرقد حبيب بن مظاهر، تلّ زينبيه، خيمه‌گاه، مرقد سيد ابراهيم مجاب، مرقد عون بن عبدالله، مقام امام مهدى(ع)، مقام فاطمه ام البنين ، نخل مريم، مقام امام على(ع)، مقام امام صادق(ع)، مقام موسى بن جعفر(ع)، مقام حضرت فضّه، مقام اخرس بن كاظم(ع)، مقام سيد بن حمزه،‌ مقام سيد احمر ابوهاشم، محل ملاقات امام حسين(ع) با عمر سعد و گفت‌وگوى آن‌ها.

• فصل چهارم: كاظمين

در اين فصل به معرفى شهر کاظمین،‌ حرم امام كاظم(ع) و امام جواد(ع)، فضيلت و آداب زيارت، اعمال حرم‌هاى آن دو و ديگر مکان‌های اين شهر پرداخته شده است. از جمله عناوين اين فصل عبارت است از: فضيلت زيارت كاظمين، چگونگى زيارت اين دو امام، تاريخچه عتبه كاظميه، نقشه راه‌هاى منتهى به حرم، آثار و نشانه‌هاى تاريخى حرم، چگونگی زيارت امام کاظم(ع) از ناحيه روبه‌رو و بالاى سر، درود خاص و صلوات بر امام كاظم(ع)، چگونگی زيارت امام جواد(ع)، صلوات مخصوصه او، مسجد براثا، مرقد ابراهيم بن موسی(ع)، مرقد يوشع بن نون، قبر بشر حافى، مرقد شيخ كلينى، مرقد سيدرضى، مرقد سيد مرتضى، مرقد شيخ مفيد، مرقد شيخ جعفر بن قولويه قمى، مرقد خواجه نصيرالدين طوسى، مرقد نواب اربعه امام زمان، مرقد سلمان فارسى در شهر مدائن، مرقد حذيقه بن يمان در شهر مدائن، مسجد جامع امام حسن عسكرى(ع) در مدائن.

• فصل پنجم: سامراء

در این فصل به شهر سامراء، حرم‌های امام هادى(ع) و امام حسن عسكرى(ع)، زيارت‌گاه‌ها و زيارت‌هاى مربوط به مکان‌های اين شهر پرداخته شده است. برخی از عنوان‌های فصل پنچم به این شرح است:‌ تاريخچه شهر سامراء، قبر امام هادى(ع) و امام حسن عسكرى(ع)، نقشه راه‌هاى منتهى به حرم آن دو، تاريخچه بناى قبر آن دو، زيارت امام هادى(ع) و امام حسن عسکری(ع)، صلوات مخصوص به آن دو، زیارت قبر نرجس مادر امام زمان(ع)، زیارت قبرحكيمه ‌خاتون عمه امام حسن عسكرى(ع)، خانه امام زمان(ع)، زيارتنامه وی، زيارت آل ياسين، صلوات خاص امام مهدی(ع)، زيارتنامه امام مهدى (ع) در هر روز، دعاى عهد، مرقد سيد محمد فرزند امام هادى(ع)، قبر حليمه دختر امام جواد(ع)، قبر هاشم بن داوود، قبر دختران امام كاظم(ع)، قبر دختران امام حسن عسکری(ع)، قبر آمنه دختر امام حسن عسكرى(ع)، مرقد ابراهيم بن مالک، قبر مهدى شيرازى، قبر ابراهيم نوری.

• فصل ششم: مزارهای انبيا و امام‌زادگان و اوليا

در اين فصل، به معرفى مکان‌های مربوط به پیامبران، پيامبرزادگان، امام‌زادگان و برخى از اصحاب امامان(ع) پرداخته است. برخی از مطالب بخش پیامبران و پیامبرزادگان به این شرح است:‌ مقام ابراهيم(ع)، مرقد شيث بن آدم(ع) در شهر موصل، مرقد ذوالكفل (حزقيل) در استان حله؛ مرقد حضرت يونس(ع)، مرقد حضرت ايوب(ع)، مرقد حضرت عزير(ع)، مرقد حضرت شعيب(ع)،مرقد حضرت يوشع(ع). :در بخش مزارهای امام‌زادگان، به معرفى قبر قاسم بن موسی الكاظم(ع)، مزار زيد بن علی، مرقد حمزه غربى، مرقد سيد احمد بن هاشم (حمزه شرقى)،‌ مرقد قاسم بن عباس، مرقد طفلان مسلم بن عقيل، مرقد عيسى بن زيد، مرقد عبدالله ابونجم، مرقد عبدالله محض،‌ مرقد ابى‌دميعه، مرقد اسماعيل بن ابراهيم غمر، مرقد ابراهيم بن عبدالله بن حسن مثنى، مرقد حسن الاسمر، مرقد عمران بن علی(ع) و مشهد شمس پرداخته و زيارت هاى مربوط به هر كدام را آورده است. :افراد و مزارهایی که در بخش صحابه و تابعين معرفی شده‌اند، به شرح زیر است:‌ عمرالاشرف، اسماء بنت عميس، ادريس حسنى، عمرو بن حمق خزاعى، سليمان بن صرد خزاعى، سعيد بن جبير، رشيد هجرى وزيد بن صوحان.

• فصل هفتم: زيارت‌ها و دعاها

در اين فصل، برخى زيارتنامه‌ها و دعاها كه توصیه به خواندن آن شده، آمده تا نياز زائر را از مراجعه به ديگر کتاب‌های دعا برطرف سازد؛ ازجمله: زيارت مشترك براى قبرهای انبيا و اوصيا، زيارت مشترك براى قبرهای امام‌زادگان، زيارت قبرهای اولياى الهى و مؤمنين، زيارت جامعه كبيره ودعاى كميل.

ویژگی‌ها

• گردآوری همه مزارها و مقام‌های مربوط به امامان(ع) و امامزادگان در عراق.
• تكيه بر منابع كهن و معتبر در توثيق مزارها.
• استخراج روايات از منابع اصلى.
• تقطيع نكردن احاديث، بلكه ذكر كامل آنها تا خللى در فهم مضمون پديد نيايد.
• برخورداری از تصاویر رنگی،‌ نقشه‌ها و جدول‌ها.
• استفاده از مطالب تاریخی و شعرهای مرتبط.

چاپ

کامل مزارات اهل بیت(ع) فی العراق، برای بار نخست در سال ۱۴۲۳ق (۱۳۹۱ش)، در قم، توسط انتشارات معروف، در قطع وزیری و در ۴۸۰ صفحه، چاپ شد. پس از آن چند بار تجدید چاپ شده و سال ۱۴۳۸ق (۱۳۹۵ش) چاپ چهارم آن منتشر شد.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله کامل مزارات اهل البیت فی العراق، ج. ابویاسر، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۲، ص210 است.

• پایگاه رسمی السید قاسم الحسینی الجلالی.
• پایگاه مجازی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
• کامل مزارات اهل بیت(ع) فی العراق، سید قاسم حسینی جلالی، قم، انتشارات معروف، ۱۴۲۳ق (۱۳۹۱ش).