کاربر:Gholampour/صفحه تمرین۱
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| کاربری | ورود به بام کعبه |
| مکان | شهر مکه در عربستان |
| مشخصات | |
| وضعیت | فعال |
|
| |
| گاهشمار وقایع مرتبط با پلکان خارجی کعبه | |
|---|---|
| پنج سال پیش از بعثت | ساخت پله داخلی توسط قریش[۱] |
| سال | .خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ منابع بدون نام باید محتوا داشته باشند
|
| سال | خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ منابع بدون نام باید محتوا داشته باشند
|
| سال | .خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ منابع بدون نام باید محتوا داشته باشند
|
پلکان داخلی کعبه یا پلکان درون کعبه، پلکانی ثابت در داخل کعبه، در قسمت رکن شامی است که از گذشته برای صعود بر بام کعبه از آن استفاده می‌شد.
موقعیت و تاریخچه
پلکان داخلی کعبه، پس از ورود به کعبه در سمت راست، یعنی رکن شامی، قرار دارد.[۲] نخستین بار این پلکان، در بازسازی کعبه پنج سال پیش از بعثت، به دست قریش برای صعود به پشت‌بام کعبه به‌صورت چوبی و ثابت، ساخته شد.[۳]
بازسازی و معماری
این پلکان چندبار تعمیر، بازسازی و تعویض شد. در سال 64ق هنگام بازسازی دوباره کعبه، توسط عبدالله بن زبیر، نردبان چوبی دیگری جایگزین آن شد.[۴] حجاج بن یوسف ثقفی در سال 74ق هم‌زمان با تخریب بنای ابن زبیر، پلکان جدیدی ساخت.[۵]
در قرن سوم قمری، ارتفاع پلکان 20 ذرع (حدود 10 متر) و پهنای آن، بیش از نیم متر بود. پایین پلکان، دری از چوب ساج به ارتفاع ۳/۵ ذرع (کمتر از دو متر) و پهنای بیش از نیم متر داشت که با دستور متوکل عباسی، آن را با نقره تزئین و قفلی نقره‌ای برای آن ساختند. همچنین در سقف کعبه دَرِ دیگری از چوب ساج به ابعاد ۲/۵ ذرع (کمی بیش از یک متر) در 2 ذرع (یک متر) قرار دادند.[۶]
این پلکان در سال 542ق تعمیر گردید.[۷] در قرن نهم قمری به 38 پله برای نردبان داخلی کعبه اشاره دارند.[۸] برخی از پله‌های این پلکان در سال 814ق تعمیر شدند.[۹]
پلکان کعبه در سال 1039ق بر اثر سیل از جای کنده شد.[۱۰] سال بعد به دستور سلطان مراد چهارم، پلکان داخلی از چوب،[۱۱] 29 پله‌‌ای و به‌صورت دایره‌‌شکل در دیواری سنگی ساخته شد.[۱۲] در دوره سلطان مصطفی دوم عثمانی، سال 1109ق، هفت پله از پلکان داخلی را از سنگ مرمر و بقیه را از چوب ساج ساختند.[۱۳]
دوره آل‌سعود
در سال 1375ق، در دوره ملک سعود، پلکان داخلی جدیدی با روکش نقره و انواع نقش و نگارهای عربی طلایی افتتاح[۱۴] و برای آن ورودی جداگانه‌ای با قابلیت قفل شدن تعبیه شد. این پلکان پنجره و نورگیر نداشت و مسیرش تاریک بود. از‌این‌رو، بهره‌گیری از وسایل نورافشان برای استفاده از آن ضرورت داشت. پلکان 13 پله مرمرین و 22 پله چوبی ضخیم داشت. پهنای پله‌ها از 62 تا 65 و ارتفاع آن‌ها از 24 تا 35 سانتی متر بود و تنها یک تن می‌توانست از آن‌ها بالا برود. از پله سوم به بعد، نرده‌ای کنار پلکان قرار داشت.[۱۵]
در روز 23 رجب سال 1377ق. ورودی پلکان به بام کعبه تعمیر شد. برای این‌کار از چوب‌های کهن کعبه استفاده کردند و روی آن را با روکش‌هایی ویژه به طول 185 و پهنای 110 سانتی متر پوشاندند تا از ورود آب به درون کعبه پیشگیری شود.[۱۶] در 19 شعبان همان سال، پلکان داخلی کعبه بار دیگر تعمیر شد.[۱۷]
در دوره حکومت خالد بن عبدالعزیز سعودی (حک: 1395-1402ق) پلکان کعبه تعویض و پلکانی از جنس آلومینیوم قوی برای آن ساخته شد. در دوره ملک فهد (حک: 1402-1426ق.) ضمن تعمیر بنیادین کعبه، پلکان داخلی کعبه نیز بازسازی شد. این پله‌ها را از شیشه ساختند تا نور درون کعبه افزوده شود. این تعمیرات در روز سه‌شنبه سی جمادی الثانی سال 1417ق. پایان یافت.[۱۸]
گالری
-
تصویری از پلکان قدیمی کعبه
جستارهای وابسته
- ستون‌های کعبه
پانویس
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص165؛ شفاء الغرام، ج1، ص147.
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص294؛ الاعلاق النفیسه، ص33.
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص165؛ شفاء الغرام، ج1، ص147.
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص209-210؛ مرآة الحرمین، ج1، ص273.
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص211.
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص294؛ الاعلاق النفیسه، ص33.
- ↑ مرآة الحرمین، ج1، ص274.
- ↑ شفاء الغرام، ج1، ص147.
- ↑ شفاء الغرام، ج1، ص138.
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص356-366؛ العقد الثمین، ج1، ص74-82.
- ↑ التاریخ القویم، ج2، ص172.
- ↑ مفرحة الانام، ص69-70.
- ↑ منائح الکرم، ج5، ص239؛ موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص653.
- ↑ فی رحاب البیت العتیق، ص175.
- ↑ التاریخ القویم، ج4، ص145، 147.
- ↑ التاریخ القویم، ج3، ص395.
- ↑ التاریخ القویم، ج3، ص406.
- ↑ فی رحاب البیت العتیق، ص175، 177.
منابع
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل پلکان کعبه.
- اخبار مکه: الازرقی (درگذشت 248ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، 1415ق.
- الاعلاق النفیسه: ابن رسته، بیروت، دار صادر، 1892م.
- پلکان کعبه: ابوالفضل ربانی، دانشنامه حج و حرمین شریفین، ۱۳۹۲ش.
- التاریخ القویم: محمد طاهر الکردی، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، 1420ق.
- شفاء الغرام: محمد الفاسی (درگذشت 832ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1421ق.
- العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین: محمد الفاسی، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1419ق.
- فی رحاب البیت العتیق: محیی الدین احمد امام،اندلس، دار قرطبه، بی‌تا.
- مرآة الحرمین: ابراهیم رفعت پاشا، قم، المطبعة العلمیه، 1344ق.
- مفرحة الانام فی تاسیس بیت الله الحرام: زین العابدین بن نورالدین حسینی، به کوشش عمار عبودی نصار، تهران، مشعر، 1428ق.
- منائح الکرم: علی بن تاج الدین السنجاری، به کوشش المصری، مکه، جامعة‌ام القری، 1419ق.
- موسوعة مرآة الحرمین الشریفین: ایوب صبری پاشا، قاهره، دار الآفاق العربیه، 1424ق.