الاخبار الغریبه: تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
''' | '''اَلاخبارُ الغریبة فی ما وَقَعَ بِطیبَةِ الحَبیبَه'''، کتابی در تاریخ [[مدینه]]، نوشته [[جعفر بن حسین موسوی]] (۱۳۴۲ق). نویسنده کتاب تاریخ‌نگار و خوشنویسی اهل مدینه بوده است. وی در این کتاب رویدادهای مدینه در قرن ۱۲ق، ازجمله اختلاف‌ها و درگیری‌های میان گروه‌های مختلف در این شهر را به صورت مختصر گزارش کرده است. اهمیت کتاب به جهت آن است که در تألیف آن از قصاید و اشعار محلی و منابع تاریخی دست اول استفاده شده است. هم‌اکنون چهار نسخه از این کتاب در دست است. | ||
==موضوع کتاب== | ==موضوع کتاب== | ||
اَلاخبارُ الغریبة فی ما وَقَعَ بِطیبَةِ الحَبیبَه، از کتاب‌های مختصر در تاریخ [[مدینه]] و شامل گزارش‌هایی از رویدادهای شگفت تاریخی‌اجتماعی مدینه در سده ۱۲ق است. این رویدادها با عنوان «فتنه» به معنای شورش، درگیری و زد و خورد آمده‌اند. | |||
==نویسنده== | ==نویسنده== | ||
سیدجعفر بن حسین بن یحیی بن ابراهیم بن هاشم موسوی مدنی از تاریخ‌نگاران و خوشنویسان مدنی سده | {{اصلی|جعفر بن حسین موسوی}} | ||
سیدجعفر بن حسین بن یحیی بن ابراهیم بن هاشم موسوی مدنی از تاریخ‌نگاران و خوشنویسان مدنی سده ۱۲ و ۱۳ق است. او در [[مدینه]] زاده شد و همان جا وفات یافت.<ref>الاعلام، ج۲، ص۱۲۴.</ref> یکی از نقشه‌های [[مسجدالحرام]] را او طراحی کرده است.<ref>الاعلام، ج۲، ص۱۲۴.</ref> کار اصلی وی خوشنویسی و کتابت نسخه‌های خطی بود و در حاشیه کتاب‌هایی که دستنویس می‌کرد، تعلیقات و پی‌نوشت‌هایی می‌افزود و از این راه به نشر و تبلیغ دانسته‌هایش می‌پرداخت. ریشه خاندان وی، بیت هاشم، به سیدهاشم بن ابراهیم موسوی رومی حساوی، از کار‌گزاران دولت [[حکومت عثمانی|عثمانی]]، می‌رسد. هاشم در محاکم قضایی به منشی‌گری می‌پرداخته است.<ref>تحفة المحبین، ص۴۸۷.</ref> سیدجعفر به تاریخ مدینه توجهی ویژه می‌نمود و از آن‌جا که خطی زیبا داشت، آثاری چند از کتب تاریخ مدینه را کتابت کرد و بر آن‌ها یادداشت‌هایی افزود.<ref>الاعلام، ج۲، ص۱۲۴؛ المدینة المنورة فی مئة مخطوط، ص۳۶.</ref> | |||
==انگیزه تألیف== | ==انگیزه تألیف== | ||
مدینه در سده | [[مدینه]] در سده ۱۲ق به سبب ظهور جنبش‌های گوناگون در جهان اسلام و برخورداری از مرکزیت معنوی‌سیاسی، و نیز هجرت دانشوران به آن سرزمین و شکل‌گیری اختلاف شهروندانش با کار‌گزاران عثمانی، اهمیتی خاص یافت.<ref>الاخبار الغریبه، ص۹، «مقدمه».</ref> نویسنده در چنین وضعیتی به گزارش رویدادهای مدینه پرداخته است. در بررسی رخدادهای تاریخ مدینه در الاخبار الغریبه، برخی از فتنه‌ها با تفصیل و توجه بیشتر، همراه اسناد و اشعار بیان شده و برخی بدون جزئیات آمده است. نویسنده عهده‌دار بیان فتنه‌ها و رویدادهای سهمگین میان سال‌های ۱۱۱۱ تا ۱۲۰۳ق (ص۸) است و جز سه فتنه اصلی، به درگیری‌های کم‌دامنه‌تر نیز پرداخته است. بسیاری از مطالب الاخبار الغریبه، برگرفته از [[رساله عبدالرحمن بن حسین انصاری]]، دانشور و سخنور سده ۱۳ق در تاریخ حوادث است.<ref>المدینة المنورة فی مئة مخطوط، ص۳۶.</ref><br /> | ||
از رخدادهای مهم این دوره، فتنه دوران [[شیخ ایوب آغا]] میان [[اغوات|اَغَوات]] (خادمان حرم) و مردم مدینه در ۱۱۳۴ق است که در آن [[سید برزنجی]] معروف به «مظلوم» کشته شد.<ref>خلاصة الکلام، ص۱۷۳-۱۷۴.</ref> (ص۲۸۳۰) نویسنده شرح احوال و نسب [[خاندان برزنجی]] را از کتاب [[زینی دحلان]] به نام ا[[سنی المطالب]] آورده است. (ص۳۰) رویداد دیگر، فتنه [[بشیر آغا]] میان اغوات و اهل مدینه در سال ۱۱۴۸ق است که ۴۵ روز ادامه یافت. (ص۳۴)<br /> | |||
از رخدادهای مهم این دوره، فتنه دوران شیخ ایوب آغا میان اَغَوات (خادمان حرم) و مردم مدینه در | از دیگر رخدادهای مهم مدینه، آشوبی است که میان نظامیان [[حکومت عثمانی|عثمانی]] و اغوات روی داد. (ص۶۱۶۳) رخداد دیگر فتنه [[عبدالرحمن آغای بزرگ]] در سال ۱۱۵۵ق. است که به سبب برانگیختن وحشت و ترس و اضطراب عمومی، به [[فتنه کابوس]] شهرت یافت. (ص۳۸) | ||
از دیگر رخدادهای مهم مدینه، آشوبی است که میان نظامیان عثمانی و اغوات روی داد. ( | |||
==محتوا== | ==محتوا== | ||
نویسنده پس از گزارش یکی از این فتنه‌های عمومی که میان اهل مدینه و | نویسنده پس از گزارش یکی از این فتنه‌های عمومی که میان اهل [[مدینه]] و [[بنیعلی]] در سال ۱۱۱۱ق رخ داد،(ص۲۰۲۱) به معرفی متولیان [[اغوات|اَغَواتی]] و [[مشیخة الحرم|مَشیخةُ الحرم]] پرداخته و گفته است که در پی این رویداد، منصب [[شیخ الحرم|شیخ الحرمی]] به [[حافظ محمد آغا]] رسید و در روزگار او رخداد شگفت [[شمامه|شَمامه]] در سال ۱۱۱۸ق اتفاق افتاد. این واقعه مربوط به آویزه طلایی اهدایی شاه سلطان حسین صفوی (حکومت: ۱۱۰۵۱۱۳۵ق) بود که می‌خواستند آن را بر حجره مطهر ضریح نبوی نصب کنند. سه تن از اغوات با هم تبانی کردند تا این آویزه ارزشمند را از آن‌جا به سرقت ببرند و آن را تکه تکه کرده، به بازرگانی هندی بفروشند. خبر این سرقت و توطئه به دولت [[حکومت عثمانی|عثمانی]] رسید و شیخ حرم برکنار شد.(ص۲۰۲۱)<br /> | ||
برخی از این فتنه‌ها عمومی بوده و همه مردم [[مدینه]] را فراگرفته است؛ ازجمله [[فتنه دوس]] در سال ۱۱۸۹ق.(ص۷۰) در مجموع، هفت فتنه و درگیری داخلی که در سال‌های گوناگون رخ داده، در این کتاب معرفی شده است. (ص۵۸۹۵) تاریخ نظامی و سیاسی مدینه و کشمکش و اختلاف میان گروه‌ها، نه تنها در این گزارش‌ها، بلکه در فرهنگ عمومی و اشعار و قصاید آمده و نویسنده در پایان گزارش هر رویداد، اشعاری در وصف آن رخداد آورده است.<br />این شعرها سروده شاعران محلی است که این رخدادها را شاهد بودند و آن‌ها را به سبب آثار و پیامدهای تاریخی، به نظم کشیدند و از این راه خاطرات قومی و حافظه تاریخی خود را از نابودی در امان داشتند.(نک: ص۷۱۷۲، ۹۶) رخدادهای یاد شده میان همگان معروف بوده و نویسنده آن‌ها را بر پایه شنیده‌ها و دیده‌های خود ثبت کرده است. اعتبار گزارش‌های کتاب حاضر را می‌توان در مقایسه با اخبار کتاب [[خلاصة الکلام]] نوشته [[زینی دحلان|زینی دَحلان]] که از منابع دست اول این‌گونه اخبار است، سنجید.<ref>نک: خلاصة الکلام، ص۱۷۳، ۲۱۵-۲۳۱.</ref> | |||
برخی از این فتنه‌ها عمومی بوده و همه مردم مدینه را فراگرفته است؛ | |||
==منابع کتاب== | ==منابع کتاب== | ||
منابع | منابع االاخبار الغریبه، افزون بر قصاید و اشعار محلی، مآخذ تاریخی دست اول در تاریخ [[مدینه|مدینه‌اند]]؛ از جمله [[تحفة المحبین و الاصحاب]] نوشته [[عبدالرحمن انصاری]] (ص۲۷)، [[خلاصة الکلام]] (ص۲۸) و قصیده‌ای از ع[[مر بن عبدالسلام داغستانی]] نویسنده [[تحفة الدهر]]. (ص۹۷) نویسنده اطلاعاتی سودمند درباره [[شیخ الحرم|مشایخ حرم]] (ص۲۰) و آگاهی‌هایی دست اول از [[اغوات|اَغَوات]] و عملکردشان (ص۲۸) و کار‌گزاران [[حکومت عثمانی|عثمانی]] ارائه داده است. (ص۲۹) | ||
==نسخه‌شناسی== | ==نسخه‌شناسی== | ||
الاخبار الغریبه چهار نسخه دارد: دو نسخه در کتابخانه آل هاشم در مدینه یافت می‌گردد. سومی را ابراهیم خربوتی کتابت کرده که نزد ورثه وی در مدینه نگهداری می‌شود. نسخه چهارم در کتابخانه الحرم المکی جای دارد.<ref>المدینة المنورة فی مئة مخطوط، | الاخبار الغریبه چهار نسخه دارد: دو نسخه در کتابخانه آل هاشم در [[مدینه]] یافت می‌گردد. سومی را ابراهیم خربوتی کتابت کرده که نزد ورثه وی در مدینه نگهداری می‌شود. نسخه چهارم در کتابخانه [[الحرم المکی]] جای دارد.<ref>المدینة المنورة فی مئة مخطوط، ص۳۵-۳۷.</ref> حمد الجاسر دو نسخه دستنویس از الاخبار الغریبه دیده و خلاصه‌ای از محتوای این نسخه‌ها را در چند شماره نشریه تاریخی العرب آورده است.<br /> | ||
مرزوق علی ابراهیم بر پایه نسخه خطی موجود در کتابخانه آل هاشم مدینه، به تصحیح این اثر پرداخته و آن را در | مرزوق علی ابراهیم بر پایه نسخه خطی موجود در کتابخانه آل هاشم مدینه، به تصحیح این اثر پرداخته و آن را در ۱۱۱ صفحه، در مکتبة الخانجی [[قاهره]] به سال ۱۳۷۵ق. منتشر ساخته و مقدمه‌ای کوتاه در تحلیل اهمیت کتاب بر آن افزوده است. در این مقدمه، به اهمیت کتاب در تاریخ سیاسی‌اجتماعی مدینه و روابط مردم و گروه‌های داخلی مدینه با دولت و کار‌گزاران [[حکومت عثمانی|عثمانی]]، اشاره شده و اشکال اصلی آن، الفاظ عامیانه و متأثر از فرهنگ و زبان ترکی روزگار عثمانی تلقی شده است.<ref>الاخبار الغریبه، ص۸-۱۰، «مقدمه».</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۰: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{دانشنامه | {{دانشنامه | ||
| آدرس = http://phz.hajj.ir/422/9266 | |||
| عنوان = الاخبار الغریبه | |||
|نویسنده = علی احمدی میرآقا | |||
}} | }} | ||
*'''الاخبار الغریبه''': جعفر بن سید حسین هاشم المدنی ( | *'''الاخبار الغریبه''': جعفر بن سید حسین هاشم المدنی (درگذشت ۱۳۴۲ق)، قاهره، مکتبة الخانجی، ۱۳۷۵ق. | ||
*''' الاعلام''': الزرکلی ( | *''' الاعلام''': الزرکلی (درگذشت ۱۳۹۶ق)، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۹۷م. | ||
*''' تحفة المحبین و الاصحاب''': عبدالرحمن الانصاری ( | *''' تحفة المحبین و الاصحاب''': عبدالرحمن الانصاری (درگذشت ۱۱۹۵ق)، به کوشش العرویسی، تونس، المکتبة العتیقه، ۱۳۹۰ق. | ||
*''' خلاصة الکلام فی بیان امراء البلد الحرام''': احمد بن زینی دحلان ( | *''' خلاصة الکلام فی بیان امراء البلد الحرام''': احمد بن زینی دحلان (درگذشت ۱۳۰۴ق)، مصر، المطبعة الخیریه، ۱۳۰۵ق. | ||
*''' المدینة المنورة فی مئة مخطوط''': مصطفی عماد منلا، مدینه، مرکز بحوث و دراسات المدینه، | *''' المدینة المنورة فی مئة مخطوط''': مصطفی عماد منلا، مدینه، مرکز بحوث و دراسات المدینه، ۱۴۲۰ق. | ||
{{پایان}} | |||
{{کتاب‌های مرتبط با حج}} | |||
<onlyinclude>{{تکمیل مقاله | |||
| شناسه = شد | |||
| جعبه اطلاعات = <!--شد، - --> | |||
| عنوان‌بندی = شد | |||
| ویرایش = شد | |||
| لینک‌دهی = شد | |||
| عکس = <!--شد، - --> | |||
| جعبه نقل قول = <!--شد، - --> | |||
| پیوند به بیرون = <!--شد، - --> | |||
| مطالعه بیشتر = <!--شد، - --> | |||
| پانویس و منابع = شد | |||
| ناوبری = شد | |||
| رده = شد | |||
| تغییر مسیر = شد | |||
}}<onlyinclude> | |||
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]] | |||
[[رده:کتاب‌های معاصر]] | |||
[[رده:کتاب‌های جعفر بن حسین موسوی]] | |||
[[رده:کتاب‌های تاریخ مدینه]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ مارس ۲۰۱۹، ساعت ۱۷:۵۴
اَلاخبارُ الغریبة فی ما وَقَعَ بِطیبَةِ الحَبیبَه، کتابی در تاریخ مدینه، نوشته جعفر بن حسین موسوی (۱۳۴۲ق). نویسنده کتاب تاریخ‌نگار و خوشنویسی اهل مدینه بوده است. وی در این کتاب رویدادهای مدینه در قرن ۱۲ق، ازجمله اختلاف‌ها و درگیری‌های میان گروه‌های مختلف در این شهر را به صورت مختصر گزارش کرده است. اهمیت کتاب به جهت آن است که در تألیف آن از قصاید و اشعار محلی و منابع تاریخی دست اول استفاده شده است. هم‌اکنون چهار نسخه از این کتاب در دست است.
موضوع کتاب[ویرایش | ویرایش مبدأ]
اَلاخبارُ الغریبة فی ما وَقَعَ بِطیبَةِ الحَبیبَه، از کتاب‌های مختصر در تاریخ مدینه و شامل گزارش‌هایی از رویدادهای شگفت تاریخی‌اجتماعی مدینه در سده ۱۲ق است. این رویدادها با عنوان «فتنه» به معنای شورش، درگیری و زد و خورد آمده‌اند.
نویسنده[ویرایش | ویرایش مبدأ]
سیدجعفر بن حسین بن یحیی بن ابراهیم بن هاشم موسوی مدنی از تاریخ‌نگاران و خوشنویسان مدنی سده ۱۲ و ۱۳ق است. او در مدینه زاده شد و همان جا وفات یافت.[۱] یکی از نقشه‌های مسجدالحرام را او طراحی کرده است.[۲] کار اصلی وی خوشنویسی و کتابت نسخه‌های خطی بود و در حاشیه کتاب‌هایی که دستنویس می‌کرد، تعلیقات و پی‌نوشت‌هایی می‌افزود و از این راه به نشر و تبلیغ دانسته‌هایش می‌پرداخت. ریشه خاندان وی، بیت هاشم، به سیدهاشم بن ابراهیم موسوی رومی حساوی، از کار‌گزاران دولت عثمانی، می‌رسد. هاشم در محاکم قضایی به منشی‌گری می‌پرداخته است.[۳] سیدجعفر به تاریخ مدینه توجهی ویژه می‌نمود و از آن‌جا که خطی زیبا داشت، آثاری چند از کتب تاریخ مدینه را کتابت کرد و بر آن‌ها یادداشت‌هایی افزود.[۴]
انگیزه تألیف[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مدینه در سده ۱۲ق به سبب ظهور جنبش‌های گوناگون در جهان اسلام و برخورداری از مرکزیت معنوی‌سیاسی، و نیز هجرت دانشوران به آن سرزمین و شکل‌گیری اختلاف شهروندانش با کار‌گزاران عثمانی، اهمیتی خاص یافت.[۵] نویسنده در چنین وضعیتی به گزارش رویدادهای مدینه پرداخته است. در بررسی رخدادهای تاریخ مدینه در الاخبار الغریبه، برخی از فتنه‌ها با تفصیل و توجه بیشتر، همراه اسناد و اشعار بیان شده و برخی بدون جزئیات آمده است. نویسنده عهده‌دار بیان فتنه‌ها و رویدادهای سهمگین میان سال‌های ۱۱۱۱ تا ۱۲۰۳ق (ص۸) است و جز سه فتنه اصلی، به درگیری‌های کم‌دامنه‌تر نیز پرداخته است. بسیاری از مطالب الاخبار الغریبه، برگرفته از رساله عبدالرحمن بن حسین انصاری، دانشور و سخنور سده ۱۳ق در تاریخ حوادث است.[۶]
از رخدادهای مهم این دوره، فتنه دوران شیخ ایوب آغا میان اَغَوات (خادمان حرم) و مردم مدینه در ۱۱۳۴ق است که در آن سید برزنجی معروف به «مظلوم» کشته شد.[۷] (ص۲۸۳۰) نویسنده شرح احوال و نسب خاندان برزنجی را از کتاب زینی دحلان به نام اسنی المطالب آورده است. (ص۳۰) رویداد دیگر، فتنه بشیر آغا میان اغوات و اهل مدینه در سال ۱۱۴۸ق است که ۴۵ روز ادامه یافت. (ص۳۴)
از دیگر رخدادهای مهم مدینه، آشوبی است که میان نظامیان عثمانی و اغوات روی داد. (ص۶۱۶۳) رخداد دیگر فتنه عبدالرحمن آغای بزرگ در سال ۱۱۵۵ق. است که به سبب برانگیختن وحشت و ترس و اضطراب عمومی، به فتنه کابوس شهرت یافت. (ص۳۸)
محتوا[ویرایش | ویرایش مبدأ]
نویسنده پس از گزارش یکی از این فتنه‌های عمومی که میان اهل مدینه و بنیعلی در سال ۱۱۱۱ق رخ داد،(ص۲۰۲۱) به معرفی متولیان اَغَواتی و مَشیخةُ الحرم پرداخته و گفته است که در پی این رویداد، منصب شیخ الحرمی به حافظ محمد آغا رسید و در روزگار او رخداد شگفت شَمامه در سال ۱۱۱۸ق اتفاق افتاد. این واقعه مربوط به آویزه طلایی اهدایی شاه سلطان حسین صفوی (حکومت: ۱۱۰۵۱۱۳۵ق) بود که می‌خواستند آن را بر حجره مطهر ضریح نبوی نصب کنند. سه تن از اغوات با هم تبانی کردند تا این آویزه ارزشمند را از آن‌جا به سرقت ببرند و آن را تکه تکه کرده، به بازرگانی هندی بفروشند. خبر این سرقت و توطئه به دولت عثمانی رسید و شیخ حرم برکنار شد.(ص۲۰۲۱)
برخی از این فتنه‌ها عمومی بوده و همه مردم مدینه را فراگرفته است؛ ازجمله فتنه دوس در سال ۱۱۸۹ق.(ص۷۰) در مجموع، هفت فتنه و درگیری داخلی که در سال‌های گوناگون رخ داده، در این کتاب معرفی شده است. (ص۵۸۹۵) تاریخ نظامی و سیاسی مدینه و کشمکش و اختلاف میان گروه‌ها، نه تنها در این گزارش‌ها، بلکه در فرهنگ عمومی و اشعار و قصاید آمده و نویسنده در پایان گزارش هر رویداد، اشعاری در وصف آن رخداد آورده است.
این شعرها سروده شاعران محلی است که این رخدادها را شاهد بودند و آن‌ها را به سبب آثار و پیامدهای تاریخی، به نظم کشیدند و از این راه خاطرات قومی و حافظه تاریخی خود را از نابودی در امان داشتند.(نک: ص۷۱۷۲، ۹۶) رخدادهای یاد شده میان همگان معروف بوده و نویسنده آن‌ها را بر پایه شنیده‌ها و دیده‌های خود ثبت کرده است. اعتبار گزارش‌های کتاب حاضر را می‌توان در مقایسه با اخبار کتاب خلاصة الکلام نوشته زینی دَحلان که از منابع دست اول این‌گونه اخبار است، سنجید.[۸]
منابع کتاب[ویرایش | ویرایش مبدأ]
منابع االاخبار الغریبه، افزون بر قصاید و اشعار محلی، مآخذ تاریخی دست اول در تاریخ مدینه‌اند؛ از جمله تحفة المحبین و الاصحاب نوشته عبدالرحمن انصاری (ص۲۷)، خلاصة الکلام (ص۲۸) و قصیده‌ای از عمر بن عبدالسلام داغستانی نویسنده تحفة الدهر. (ص۹۷) نویسنده اطلاعاتی سودمند درباره مشایخ حرم (ص۲۰) و آگاهی‌هایی دست اول از اَغَوات و عملکردشان (ص۲۸) و کار‌گزاران عثمانی ارائه داده است. (ص۲۹)
نسخه‌شناسی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
الاخبار الغریبه چهار نسخه دارد: دو نسخه در کتابخانه آل هاشم در مدینه یافت می‌گردد. سومی را ابراهیم خربوتی کتابت کرده که نزد ورثه وی در مدینه نگهداری می‌شود. نسخه چهارم در کتابخانه الحرم المکی جای دارد.[۹] حمد الجاسر دو نسخه دستنویس از الاخبار الغریبه دیده و خلاصه‌ای از محتوای این نسخه‌ها را در چند شماره نشریه تاریخی العرب آورده است.
مرزوق علی ابراهیم بر پایه نسخه خطی موجود در کتابخانه آل هاشم مدینه، به تصحیح این اثر پرداخته و آن را در ۱۱۱ صفحه، در مکتبة الخانجی قاهره به سال ۱۳۷۵ق. منتشر ساخته و مقدمه‌ای کوتاه در تحلیل اهمیت کتاب بر آن افزوده است. در این مقدمه، به اهمیت کتاب در تاریخ سیاسی‌اجتماعی مدینه و روابط مردم و گروه‌های داخلی مدینه با دولت و کار‌گزاران عثمانی، اشاره شده و اشکال اصلی آن، الفاظ عامیانه و متأثر از فرهنگ و زبان ترکی روزگار عثمانی تلقی شده است.[۱۰]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ الاعلام، ج۲، ص۱۲۴.
- ↑ الاعلام، ج۲، ص۱۲۴.
- ↑ تحفة المحبین، ص۴۸۷.
- ↑ الاعلام، ج۲، ص۱۲۴؛ المدینة المنورة فی مئة مخطوط، ص۳۶.
- ↑ الاخبار الغریبه، ص۹، «مقدمه».
- ↑ المدینة المنورة فی مئة مخطوط، ص۳۶.
- ↑ خلاصة الکلام، ص۱۷۳-۱۷۴.
- ↑ نک: خلاصة الکلام، ص۱۷۳، ۲۱۵-۲۳۱.
- ↑ المدینة المنورة فی مئة مخطوط، ص۳۵-۳۷.
- ↑ الاخبار الغریبه، ص۸-۱۰، «مقدمه».
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل الاخبار الغریبه.
- الاخبار الغریبه: جعفر بن سید حسین هاشم المدنی (درگذشت ۱۳۴۲ق)، قاهره، مکتبة الخانجی، ۱۳۷۵ق.
- الاعلام: الزرکلی (درگذشت ۱۳۹۶ق)، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۹۷م.
- تحفة المحبین و الاصحاب: عبدالرحمن الانصاری (درگذشت ۱۱۹۵ق)، به کوشش العرویسی، تونس، المکتبة العتیقه، ۱۳۹۰ق.
- خلاصة الکلام فی بیان امراء البلد الحرام: احمد بن زینی دحلان (درگذشت ۱۳۰۴ق)، مصر، المطبعة الخیریه، ۱۳۰۵ق.
- المدینة المنورة فی مئة مخطوط: مصطفی عماد منلا، مدینه، مرکز بحوث و دراسات المدینه، ۱۴۲۰ق.