کاربر:Gholampour/صفحه تمرین۱: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
خط ۵۹: خط ۵۹:
در دوره حکومت [[سلطان مصطفی دوم عثمانی]] (حک: 1106-1115ق.) به سال 1109ق. هنگام تعمیر [[سقف کعبه]]، پلکان داخلی تعویض شد. هفت پله آن را از سنگ مرمر و بقیه را از چوب ساج ساختند.<ref>منائح الکرم، ج5، ص239؛ موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص653.</ref> پلکان کعبه به سال 1039ق. بر اثر سیل از جای کنده شد.<ref>اخبار مکه، ج1، ص356-366؛ العقد الثمین، ج1، ص74-82.</ref> سال بعد با تعمیرات بنیادین ساختمان کعبه به دستور [[سلطان مراد چهارم]] (حک: 1039-1040ق.) چوب و یکی از پله‌های پلکان کعبه تعویض شد.<ref>التاریخ القویم، ج2، ص172.</ref> این پلکان 29 پله‌ای و دایره‌‌شکل در دیواری سنگی محصور بود.<ref>مفرحة الانام، ص69-70.</ref>  
در دوره حکومت [[سلطان مصطفی دوم عثمانی]] (حک: 1106-1115ق.) به سال 1109ق. هنگام تعمیر [[سقف کعبه]]، پلکان داخلی تعویض شد. هفت پله آن را از سنگ مرمر و بقیه را از چوب ساج ساختند.<ref>منائح الکرم، ج5، ص239؛ موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص653.</ref> پلکان کعبه به سال 1039ق. بر اثر سیل از جای کنده شد.<ref>اخبار مکه، ج1، ص356-366؛ العقد الثمین، ج1، ص74-82.</ref> سال بعد با تعمیرات بنیادین ساختمان کعبه به دستور [[سلطان مراد چهارم]] (حک: 1039-1040ق.) چوب و یکی از پله‌های پلکان کعبه تعویض شد.<ref>التاریخ القویم، ج2، ص172.</ref> این پلکان 29 پله‌ای و دایره‌‌شکل در دیواری سنگی محصور بود.<ref>مفرحة الانام، ص69-70.</ref>  


===ساخت و تعمیر پلکان در دوره آل سعود===
===دوره آل‌سعود===


به سال 1375ق. در دوره ملک سعود، پلکان کعبه تعویض شد. پلکان تازه نقره‌ اندود بود و به انواع نقش و نگارهای عربی طلایی مزین گشت.<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175.</ref> این پلکان میان دو دیوار اصلی کعبه، یعنی [[حجر اسماعیل]] و دیوار شرقی، و دو دیوار دیگر درون کعبه محصور بود و برای آن ورودی جداگانه‌ای با قابلیت قفل شدن تعبیه کرده بودند. این پلکان پنجره و نورگیر نداشت و مسیرش تاریک بود. از‌این‌رو، بهره‌گیری از وسایل نورافشان برای استفاده از آن ضرورت داشت. پلکان 13 پله مرمرین و 22 پله چوبی ضخیم داشت. پهنای پله‌ها از 62 تا 65 و ارتفاع آن‌ها از 24 تا 35 سانتی متر بود و تنها یک تن می‌توانست از آن‌ها بالا برود. از پله سوم به بعد، نرده‌ای کنار پلکان قرار داشت.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص145، 147.</ref>  
به سال 1375ق. در دوره ملک سعود، پلکان کعبه تعویض شد. پلکان تازه نقره‌ اندود بود و به انواع نقش و نگارهای عربی طلایی مزین گشت.<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175.</ref> این پلکان میان دو دیوار اصلی کعبه، یعنی [[حجر اسماعیل]] و دیوار شرقی، و دو دیوار دیگر درون کعبه محصور بود و برای آن ورودی جداگانه‌ای با قابلیت قفل شدن تعبیه کرده بودند. این پلکان پنجره و نورگیر نداشت و مسیرش تاریک بود. از‌این‌رو، بهره‌گیری از وسایل نورافشان برای استفاده از آن ضرورت داشت. پلکان 13 پله مرمرین و 22 پله چوبی ضخیم داشت. پهنای پله‌ها از 62 تا 65 و ارتفاع آن‌ها از 24 تا 35 سانتی متر بود و تنها یک تن می‌توانست از آن‌ها بالا برود. از پله سوم به بعد، نرده‌ای کنار پلکان قرار داشت.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص145، 147.</ref>  

نسخهٔ ‏۱۴ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۲:۵۳

پلکان داخلی کعبه
اطلاعات اوليه
کاربری ورود به بام کعبه
مکان شهر مکه در عربستان
مشخصات
وضعیت فعال
در حال بارگیری نقشه...
گاهشمار وقایع مرتبط با پلکان خارجی کعبه
سال .خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ منابع بدون نام باید محتوا داشته باشند
سال .خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ منابع بدون نام باید محتوا داشته باشند
سال خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ منابع بدون نام باید محتوا داشته باشند
سال .خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ منابع بدون نام باید محتوا داشته باشند

پلکان داخلی کعبه یا پلکان درون کعبه، پلکانی ثابت در داخل کعبه، در قسمت رکن شامی است که از گذشته برای صعود بر بام کعبه از آن استفاده می‌شد.

موقعیت و تاریخچه

پس از آن‌که کعبه در رویداد بازسازی آن در پنج سال پیش از بعثت به دست قریش با بهره‌گیری از چوب وگل مسقف شد، نخستین پلکان داخلی کعبه برای صعود به پشت بام ساخته و بهره‌برداری گشت. این پلکان چوبی در رکن شامی قرار داشت و ثابت بود.[۱] به سال 64ق. و هنگام بازسازی کعبه به دست عبدالله بن زبیر، نردبان چوبی دیگری جایگزین آن شد.[۲] حجاج بن یوسف ثقفی، امیر حجاز در دوران عبدالملک بن مروان، به سال 74ق. هم‌زمان با تخریب بنای ابن زبیر، این پلکان را ویران کرده و پلکانی دیگر در همان مکان ساخت.[۳] بر پایه گزارش‌های مربوط به سده سوم ق. ارتفاع این پلکان 20 ذرع (حدود 10 متر) و پهنای آن کمی بیش از نیم متر بود.

در بخش پایین پلکان و در کنار دیوار کعبه، دری از چوب ساج و به ارتفاع 5/3 ذرع (کمتر از دو متر) و به پهنای کمی بیش از نیم متر قرار دادند. این در تا هنگام متوکل عباسی بدون تزئینات بود. وی دستور داد که آن را با نقره تزئین کنند و قفلی نقره‌ای برای آن بسازند. نیز دری دیگر از چوب ساج به ابعاد 5/2 ذرع (کمی بیش از یک متر) در 2ذرع (یک متر) در سقف کعبه قرار دادند.[۴] از این هنگام تا سده ششم ق. گزارشی درباره آن پلکان یافت نشد. به سال 542ق. پلکان داخلی کعبه تعمیر گشت.[۵]

توصیف پلکان داخلی

منابع سده نهم ق. به وجود 38 پله برای نردبان داخلی اشاره دارند.[۶] برخی از پله‌های این پلکان به سال 814ق. تعمیر شدند.[۷] از این هنگام تا سده 12ق. گزارشی از وضعیت پلکان داخلی کعبه به‌دست نیامد. احتمال می‌توان داد که در این دوره طولانی، آن پلکان بارها تعویض و تعمیر شده باشد.

در دوره حکومت سلطان مصطفی دوم عثمانی (حک: 1106-1115ق.) به سال 1109ق. هنگام تعمیر سقف کعبه، پلکان داخلی تعویض شد. هفت پله آن را از سنگ مرمر و بقیه را از چوب ساج ساختند.[۸] پلکان کعبه به سال 1039ق. بر اثر سیل از جای کنده شد.[۹] سال بعد با تعمیرات بنیادین ساختمان کعبه به دستور سلطان مراد چهارم (حک: 1039-1040ق.) چوب و یکی از پله‌های پلکان کعبه تعویض شد.[۱۰] این پلکان 29 پله‌ای و دایره‌‌شکل در دیواری سنگی محصور بود.[۱۱]

دوره آل‌سعود

به سال 1375ق. در دوره ملک سعود، پلکان کعبه تعویض شد. پلکان تازه نقره‌ اندود بود و به انواع نقش و نگارهای عربی طلایی مزین گشت.[۱۲] این پلکان میان دو دیوار اصلی کعبه، یعنی حجر اسماعیل و دیوار شرقی، و دو دیوار دیگر درون کعبه محصور بود و برای آن ورودی جداگانه‌ای با قابلیت قفل شدن تعبیه کرده بودند. این پلکان پنجره و نورگیر نداشت و مسیرش تاریک بود. از‌این‌رو، بهره‌گیری از وسایل نورافشان برای استفاده از آن ضرورت داشت. پلکان 13 پله مرمرین و 22 پله چوبی ضخیم داشت. پهنای پله‌ها از 62 تا 65 و ارتفاع آن‌ها از 24 تا 35 سانتی متر بود و تنها یک تن می‌توانست از آن‌ها بالا برود. از پله سوم به بعد، نرده‌ای کنار پلکان قرار داشت.[۱۳]

در روز 23 رجب سال 1377ق. ورودی پلکان به بام کعبه تعمیر شد. برای این‌کار از چوب‌های کهن کعبه استفاده کردند و روی آن را با روکش‌هایی ویژه به طول 185 و پهنای 110 سانتی متر پوشاندند تا از ورود آب به درون کعبه پیشگیری شود.[۱۴] در 19 شعبان همان سال، پلکان داخلی کعبه بار دیگر تعمیر شد.[۱۵]

در دوره حکومت خالد بن عبدالعزیز سعودی (حک: 1395-1402ق) پلکان کعبه تعویض و پلکانی از جنس آلومینیوم قوی برای آن ساخته شد. در دوره ملک فهد (حک: 1402-1426ق.) ضمن تعمیر بنیادین کعبه، پلکان داخلی کعبه نیز بازسازی شد. این پله‌ها را از شیشه ساختند تا نور درون کعبه افزوده شود. این تعمیرات در روز سه‌شنبه سی جمادی الثانی سال 1417ق. پایان یافت.[۱۶]

موقعیت و تاریخچه

پلکان داخلی کعبه


بازسازی و معماری

دوران سعودی

پلکان داخلی امروزی

گالری

  • تصویری از پلکان قدیمی کعبه

    تصویری از پلکان قدیمی کعبه

جستارهای وابسته

  • ستون‌های کعبه


پانویس

  1. ↑ اخبار مکه، ج1، ص165؛ شفاء الغرام، ج1، ص147.
  2. ↑ اخبار مکه، ج1، ص209-210؛ مرآة الحرمین، ج1، ص273.
  3. ↑ اخبار مکه، ج1، ص211.
  4. ↑ اخبار مکه، ج1، ص294؛ الاعلاق النفیسه، ص33.
  5. ↑ مرآة الحرمین، ج1، ص274.
  6. ↑ شفاء الغرام، ج1، ص147.
  7. ↑ شفاء الغرام، ج1، ص138.
  8. ↑ منائح الکرم، ج5، ص239؛ موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص653.
  9. ↑ اخبار مکه، ج1، ص356-366؛ العقد الثمین، ج1، ص74-82.
  10. ↑ التاریخ القویم، ج2، ص172.
  11. ↑ مفرحة الانام، ص69-70.
  12. ↑ فی رحاب البیت العتیق، ص175.
  13. ↑ التاریخ القویم، ج4، ص145، 147.
  14. ↑ التاریخ القویم، ج3، ص395.
  15. ↑ التاریخ القویم، ج3، ص406.
  16. ↑ فی رحاب البیت العتیق، ص175، 177.

منابع

محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل پلکان کعبه.
  • اخبار مکه: الازرقی (درگذشت 248ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، 1415ق.
  • الاعلاق النفیسه: ابن رسته، بیروت، دار صادر، 1892م.
  • پلکان کعبه: ابوالفضل ربانی، دانشنامه حج و حرمین شریفین، ۱۳۹۲ش.
  • التاریخ القویم: محمد طاهر الکردی، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، 1420ق.
  • شفاء الغرام: محمد الفاسی (درگذشت 832ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1421ق.
  • العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین: محمد الفاسی، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1419ق.
  • فی رحاب البیت العتیق: محیی الدین احمد امام،‌اندلس، دار قرطبه، بی‌تا.
  • مرآة الحرمین: ابراهیم رفعت پاشا، قم، المطبعة العلمیه، 1344ق.
  • مفرحة الانام فی تاسیس بیت الله الحرام: زین العابدین بن نورالدین حسینی، به کوشش عمار عبودی نصار، تهران، مشعر، 1428ق.
  • منائح الکرم: علی بن تاج الدین السنجاری، به کوشش المصری، مکه، جامعة‌ام القری، 1419ق.
  • موسوعة مرآة الحرمین الشریفین: ایوب صبری پاشا، قاهره، دار الآفاق العربیه، 1424ق.
برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=کاربر:Gholampour/صفحه_تمرین۱&oldid=57339»