مدرسه علمیه آیت‌الله بروجردی (نجف): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
(ویرایش شناسه)
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۲۰: خط ۲۰:
}}
}}


'''مدرسه آیت‌الله بروجردی'''، در [[نجف]]، ضلع شرقی حرم [[امام علی(ع)]]، روبه‌روی باب [[امام رضا(ع)]]، قرار دارد. این  مدرسه در سال  ۱۳۳۳ شمسی به دستور [[سید حسین طباطبائی بروجردی]] در ۳ طبقه ساخته شد و کتابخانه‌ مجهزی داشت.  
'''مدرسه آیت‌الله بروجردی'''، در [[نجف]]، ضلع شرقی حرم [[امام علی(ع)]]، روبه‌روی باب [[امام رضا(ع)]]، قرار دارد. این  مدرسه در سال  ۱۳۳۳ شمسی به دستور [[سید حسین طباطبائی بروجردی]] ساخته شد. این مدرسه، یکی از مدارس معتبر و مهم حوزه‌ی نجف شمرده شد.  
مدرسه آیت‌الله بروجردی یکی از مدارس معتبر و مهم حوزه‌ی نجف شمرده شد. [[سید روح‌الله خمینی]] در دوران تبعید در نجف، نماز جماعت این مدرسه بود. به تدریج مدرسه آیت‌الله بروجردی محل گردآمدنِ حامیان [[انقلاب اسلامی]] شد. رژیم بعث عراق چند بار به این مدرسه یورش برد و در اواخر دهه‌ی شصت بخشی از مدرسه را تخریب کرد و نام آن را تغییر داد.
 
آیت الله [[سید روح‌الله خمینی]] در دوران تبعید در نجف، امام جماعت این مدرسه بود. به تدریج مدرسه آیت‌الله بروجردی محل گردآمدنِ حامیان [[انقلاب اسلامی]] شد. رژیم بعث عراق چند بار به این مدرسه یورش برد و در اواخر دهه‌ شصت بخشی از مدرسه را تخریب کرد و نام آن را تغییر داد.
 
مدرسه آیت‌الله بروجردی اکنون زیر نظر مرجع تقلید، [[سید علی سیستانی]] اداره می‌شود و از مدرسه‌های نسبتاً فعال به‌شمار می‌آید.
مدرسه آیت‌الله بروجردی اکنون زیر نظر مرجع تقلید، [[سید علی سیستانی]] اداره می‌شود و از مدرسه‌های نسبتاً فعال به‌شمار می‌آید.


خط ۲۸: خط ۳۰:


==ساخت==
==ساخت==
این مدرسه به دستور سید حسین طباطبائی بروجردی و با نظارت و مدیریت [[نصرالله خلخالی]] در سال 1333ش (1373ق) ساخته شد. مساحت زمین آن 500 متر مربع بود. این ساختمان دارای 3 طبقه، 64 حجره<ref>به اتاق‌هایی که طلبه‌های علوم دینی، دوران تحصیل، در آن ساکن می‌شوند، حجره گفته می‌شود.</ref>، کتابخانه‌ای مجهز، حیاط بزرگ و حوض بزرگ بود.
این مدرسه به دستور سید حسین طباطبائی بروجردی و با نظارت و مدیریت نصرالله خلخالی در سال ۱۳۳۳ش. (۱۳۷۳ق) ساخته شد. مساحت زمین آن ۵۰۰ متر مربع بود. این ساختمان دارای ۳ طبقه، ۶۴ حجره<ref>به اتاق‌هایی که طلبه‌های علوم دینی، دوران تحصیل، در آن ساکن می‌شوند، حجره گفته می‌شود.</ref>، کتابخانه‌ای مجهز، حیاط بزرگ و حوض بزرگ بود.<ref>ماضی النجف و حاضرها، ج ١، ص ١۴٣و144.</ref>
هدف از ساخت، تقویت [[حوزه‌ی علمیه‌ی نجف]] بوده است. <ref>ماضی النجف و حاضرها، ج ١، ص ١۴٣و144.</ref>
 
==کتابخانه==
==کتابخانه==
کتابخانه‌ی مدرسه آیت‌الله بروجردی دارای 8هزار جلد کتاب بود. سید حسین بروجردی به خاطر اهمیتی که به این مدرسه می‌داد بخشی از کتاب‌های شخصی خود را به این کتابخانه انتقال داد.<ref>زندگانی زعیم بزرگ عالم تشیع آیت الله بروجردی، ص ٢٠٣.</ref>
کتابخانه‌ مدرسه آیت‌الله بروجردی دارای ۸ هزار جلد کتاب بود. سید حسین بروجردی بخشی از کتاب‌های شخصی خود را به این کتابخانه انتقال داد.<ref>زندگانی زعیم بزرگ عالم تشیع آیت الله بروجردی، ص ٢٠٣.</ref>


==شکوفایی==
==شکوفایی==
مدرسه‌ آیت‌الله بروجردی از ابتدای ساخت، مورد توجه شخصیت‌های حوزوی قرار گرفت؛ حتی [[سید موسی بحرالعلوم]] به مناسبت تأسیس آن شعر سرود.<ref>ماضی النجف و حاضرها، ص ١۴۴.</ref>
مدرسه‌ آیت‌الله بروجردی از ابتدای ساخت، مورد توجه شخصیت‌های حوزوی قرار گرفت؛ حتی [[سید موسی بحرالعلوم]] به مناسبت تأسیس آن شعر سرود.<ref>ماضی النجف و حاضرها، ص ١۴۴.</ref>
این مدرسه، یکی از مدارس معتبر و مهم حوزه‌ی نجف شمرده شد. آیت‌الله بروجردی، سازنده‌ی مدرسه که در قم زندگی می‌کرد تلاش زیادی برای رونق علمی مدرسه داشت؛ تا جایی که فرزند کوچک خود، سید احمد بروجردی را وادار کرد به نجف هجرت کند و تحصیلاتش را در این مدرسه ادامه دهد.<ref>زندگانی زعیم بزرگ عالم تشیع آیت الله بروجردی، ص ٢٠٣.</ref> مدیریت و ویژگی‌های اخلاقی مدیر مدرسه، نصرالله خلخالی در شکوفایی آن، تأثیرگذار بود.  
این مدرسه، یکی از مدارس معتبر و مهم حوزه‌ی نجف شمرده شد. آیت‌الله بروجردی، فرزند کوچک خود، سید احمد بروجردی را برای ادامه تحصیلات به این مدرسه فرستاد.<ref>زندگانی زعیم بزرگ عالم تشیع آیت الله بروجردی، ص ٢٠٣.</ref> مدیریت و ویژگی‌های اخلاقی مدیر مدرسه، نصرالله خلخالی در شکوفایی آن، تأثیرگذار بود.  


==ورود به سیاست==
==حضور امام خمینی(ره)==
[[سید روح‌الله خمینی]]، بنیانگذار [[انقلاب اسلامی]] آبانِ 1344ش به [[نجف]] تبعید شد. نصرالله خلخالی، مدیر مدرسه آیت‌الله بروجردی، تصمیم گرفت این مدرسه را به طور جدّی وارد مسائل سیاسی کند. این ورود، رونق مدرسه را دوچندان کرد.<ref>خاطرات سید هاشم رسولی محلاتی، ص ٩١.</ref>آنقدر که برخی، جایگاه این مدرسه را در آن دوران در نجف، شبیه جایگاه [[مدرسه فیضیه]] در [[قم]] دانسته‌اند.<ref>خاطرات شیخ عبدالحمید بنایی، ص ۵١.</ref>
با تبعید [[سید روح‌الله خمینی]]، بنیانگذار [[انقلاب اسلامی]] در آبانِ ۱۳۴۴ش به [[نجف]] این مدرسه از نظر سیاسی شهرت و اهمیت یافت تا حدی که برخی، جایگاه این مدرسه را در آن دوران در نجف، شبیه جایگاه [[مدرسه فیضیه]] در [[قم]] دانسته‌اند.<ref>خاطرات شیخ عبدالحمید بنایی، ص ۵١.</ref>


===نماز جماعتِ سید روح‌الله خمینی===
نصرالله خلخالی از امام خمینی درخواست کرد در این مدرسه [[نماز جماعت]] اقامه کند. وی اگر چه ابتدا نپذیرفت امّا با اصرارهای خلخالی پاسخ مثبت داد. نماز مغرب و عشاء، با جمعیتی زیاد، در حیاط بزرگ مدرسه اقامه می‌شد.<ref>خاطرات سید هاشم رسولی محلاتی، ص ٩١.</ref> [[سید هاشم رسول محلاتی]] معتقد است این نماز در سطح حوزه‌ نجف نظیر نداشت؛ زیرا سابقه نداشت در نجف مرجع تقلیدی در مدرسه، نماز جماعت برگزار کند.<ref>خاطرات سید هاشم رسولی محلاتی، ص ٩١.</ref> شاگردان روح‌الله خمینی و بسیاری از طلاب، فضلا و استادان در این نماز جماعت شرکت می‌کردند.<ref>خاطرات سید علی اکبر محتشمی، ج ٢، ص ٨٢.</ref>  
بعد از تبعید امام خمینی به نجف، نصرالله خلخالی از او درخواست کرد در این مدرسه [[نماز جماعت]] اقامه کند. وی اگر چه ابتدا نپذیرفت امّا با اصرارهای خلخالی پاسخ مثبت داد. نماز مغرب و عشاء، با جمعیتی زیاد، در حیاط بزرگ مدرسه اقامه می‌شد.<ref>خاطرات سید هاشم رسولی محلاتی، ص ٩١.</ref> در [[ماه رمضان]] به جای [[نماز]] مغرب و عشاء، نماز ظهر و عصر برگزار می‌شد.<ref>حدیث روشن، ص ٢١٣ و ٢٣٨.</ref> [[سید هاشم رسول محلاتی]] معتقد است این نماز در سطح حوزه‌ی نجف از نظر کمی و کیفی نظیر نداشت؛<ref>خاطرات سید هاشم رسولی محلاتی، ص ٩١.</ref> زیرا سابقه نداشت در نجف مرجع تقلیدی در مدرسه، نماز جماعت برگزار کند. شاگردان روح‌الله خمینی و بسیاری از طلاب، فضلا و استادان در این نماز جماعت شرکت می‌کردند؛ حتی [[شيخ مجتبی لنكرانی]] که از اعضای شورای پاسخگویی به مسائل شرعیِ [[سید ابوالقاسم خویی]] بود در نماز حاضر می‌شد.<ref>خاطرات سید علی اکبر محتشمی، ج ٢، ص ٨٢.</ref>  


===محل ملاقات با سید روح‌الله خمینی===
بخشی از زائرانی که از کشورهای دیگر به نجف می‌آمدند برای دیدار با امام خمینی(ره) در نماز او در این مدرسه شرکت می‌کردند.<ref>خاطرات شیخ عبدالحمید بنایی، ص ۵١.</ref> همچنین به طلبه‌ها و روحانیان انقلابی برای دیدار با سید روح‌الله خمینی از ایران به نجف می‌آمدند، در این مدرسه اسکان داده می‌شد. بدین ترتیب این مدرسه به محل گردآمدن روحانیان حامی انقلاب اسلامی تبدیل شد.<ref>حدیث روشن، ص ٢١٣ و ٢٣٨.</ref>
برخی از زائرانی که از ایران، کشورهای عربی و دیگر کشورها وارد نجف می‌شدند، برای اقامه‌ی نماز جماعت به مدرسه آیت‌الله بروجردی می‌رفتند. آن‌ها پیش یا پس از نماز، با سید روح‌الله خمینی که امامت نماز را بر عهده داشت دیدار می‌کردند.<ref>خاطرات شیخ عبدالحمید بنایی، ص ۵١.</ref>
 
===حمایت از طلبه‌های انقلابی===
طلبه‌ها و روحانیان انقلابی برای دیدار با سید روح‌الله خمینی از ایران به نجف می‌آمدند. مدیر مدرسه‌ی آیت‌الله بروجردی با اشاره‌ی [[سید مصطفی خمینی]]، فرزند روح‌الله خمینی حجره<ref>به اتاق‌هایی که طلبه‌های علوم دینی، دوران تحصیل، در آن ساکن می‌شوند، حجره گفته می‌شود.</ref> در اختیار آن‌ها می‌گذاشت.  بنابراین این مدرسه آرام آرام به محل گردآمدن طلبه‌ها و روحانیان حامی انقلاب اسلامی تبدیل شد.<ref>حدیث روشن، ص ٢١٣ و ٢٣٨.</ref>


==یورش رژیم بعث==
==یورش رژیم بعث==
مدرسه آیت‌الله بروجردی چندین بار مورد هجوم مأموران [[رژیم بعث]] قرار گرفت. آن‌ها وارد مدرسه شده، قفل برخی حجره‌ها را شکسته، وسایل و کتاب‌های طلاب را بیرون ریختند. دلیل آن را حمایت مدرسه از طلبه‌های حامی انقلاب اسلامی دانسته‌اند.<ref>خاطرات سید علی اکبر محتشمی، ج ٢، ص ٨٢.</ref>
مدرسه آیت‌الله بروجردی چندین بار مورد هجوم مأموران [[رژیم بعث]] قرار گرفت. آن‌ها وارد مدرسه شده، قفل برخی حجره‌ها را شکسته، وسایل و کتاب‌های طلاب را بیرون ریختند. دلیل آن را حمایت مدرسه از طلبه‌های حامی انقلاب اسلامی دانسته‌اند.<ref>خاطرات سید علی اکبر محتشمی، ج ٢، ص ٨٢.</ref>


==ویران‌سازی به دست رژیم بعث==
===تخریب بخشی از مدرسه===
[[پرونده:مدرسه علمیه آیت‌الله بروجردی (نجف)2.jpg|300px|thumb|left|نمایی درونی از مدرسه ‌آیت‌الله بروجردی در نجف]]
[[پرونده:مدرسه علمیه آیت‌الله بروجردی (نجف)2.jpg|300px|thumb|نمای درونی از مدرسه ‌آیت‌الله بروجردی در نجف|جایگزین=]]
در اواخر دهه‌ی شصت شمسی، مدرسه آیت‌الله بروجردی در مسیر احداث خیابان قرار گرفت و حدود سه چهارم آن به دست [[رژیم بعث]] [[عراق]] تخریب شد. برخی، احداث خیابان را بهانه‌ای برای ویران‌سازی مدرسه دانسته‌اند.<ref>خاطرات شیخ عبدالحمید بنایی، ص ۵١.</ref> عبدالحمید بنایی در خاطرات خود، گفته است: «دیدم نصف آن مدرسه<ref>مدرسه آیت‌الله بروجردی.</ref> را وابستگان به حزب بعث غصب و به مغازه و خیابان تبدیل کرده‌اند.» وی معتقد است [[صدام]] به دلیل دشمنی‌اش با ایران شروع به ایران‌زداییِ عراق کرد. مکان‌هایی که متعلق به ایرانیان بود یا نام ایرانی داشت را از بین برد.<ref>خاطرات شیخ عبدالحمید بنایی، ص ۵١.</ref>
در اواخر دهه‌ شصت شمسی، مدرسه آیت‌الله بروجردی در مسیر احداث خیابان قرار گرفت و حدود سه چهارم آن تخریب شد. برخی، احداث خیابان را بهانه‌ای برای ویران‌سازی مدرسه<ref>خاطرات شیخ عبدالحمید بنایی، ص ۵١.</ref> و به دلیل دشمنی‌ صدام با ایران و با انگیزه از میان بردن مکان‌هایی که متعلق به ایرانیان بود یا نام ایرانی داشت، دانسته‌اند.<ref>خاطرات شیخ عبدالحمید بنایی، ص ۵١.</ref>
 
رژیم بعث، نام مدرسه آیت‌الله بروجردی را نیز به [[امام حسین(ع)]] تغییر داد.<ref>خاطرات شیخ عبدالحمید بنایی، ص ۵١.</ref>
==تغییر نام==
رژیم بعث، نام مدرسه آیت‌الله بروجردی را به [[امام حسین(ع)]] تغیر داد. برخی، دلیل این تغییر نام را سیاستِ ایرانی‌زداییِ صدام می‌دانند.<ref>خاطرات شیخ عبدالحمید بنایی، ص ۵١.</ref>


==اکنون==
==اکنون==
طبق آخرین آماری که از سال 1388ش در دست است، تنها در ضلع شرقی مدرسه آیت‌الله بروجردی، از 64 حجره، 25 حجره باقی مانده است. عده‌ای از طلاب در حال تحصیل علوم دینی هستند. از سردابِ مدرسه مانند گذشته برای اسکان طلابِ زائر استفاده می‌شود.
طبق آخرین آماری که از سال ۱۳۸۸ش در دست است، تنها در ضلع شرقی مدرسه آیت‌الله بروجردی، از ۶۴ حجره، ۲۵ حجره باقی مانده است. عده‌ای از طلاب در حال تحصیل علوم دینی هستند. از سردابِ مدرسه مانند گذشته برای اسکان طلابِ زائر استفاده می‌شود.
مدرسه آیت‌الله بروجردی زیر نظر مرجع دینی، [[سید علی سیستانی]] اداره می‌شود و از مدرسه‌های نسبتاً فعال [[حوزه‌ی نجف]] به‌شمار می‌آید.
مدرسه آیت‌الله بروجردی زیر نظر مرجع دینی، [[سید علی سیستانی]] اداره می‌شود و از مدرسه‌های نسبتاً فعال [[حوزه‌ی نجف]] به‌شمار می‌آید.



نسخهٔ کنونی تا ‏۷ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۲۲:۰۲

مدرسه علمیه آیت‌الله بروجردی (نجف)
اطلاعات اوليه
بنيانگذار سید حسین طباطبائی بروجردی
تأسیس 1333ش (1373ق)
کاربری تدریس علوم دینی
مکان عراق، شهر نجف، ضلع شرقی حرم امام علی(ع)، روبه‌روی باب امام رضا(ع)، در ابتدای سوق الکبیر، بازار بزرگ نجف
نام‌های دیگر مدرسه امام حسین(ع)
وقایع مرتبط تخریب بخشی از آن توسط رژیم بعث
مشخصات
ظرفیت دارای 25حجره
وضعیت فعال
امکانات کتابخانه

مدرسه آیت‌الله بروجردی، در نجف، ضلع شرقی حرم امام علی(ع)، روبه‌روی باب امام رضا(ع)، قرار دارد. این مدرسه در سال ۱۳۳۳ شمسی به دستور سید حسین طباطبائی بروجردی ساخته شد. این مدرسه، یکی از مدارس معتبر و مهم حوزه‌ی نجف شمرده شد.

آیت الله سید روح‌الله خمینی در دوران تبعید در نجف، امام جماعت این مدرسه بود. به تدریج مدرسه آیت‌الله بروجردی محل گردآمدنِ حامیان انقلاب اسلامی شد. رژیم بعث عراق چند بار به این مدرسه یورش برد و در اواخر دهه‌ شصت بخشی از مدرسه را تخریب کرد و نام آن را تغییر داد.

مدرسه آیت‌الله بروجردی اکنون زیر نظر مرجع تقلید، سید علی سیستانی اداره می‌شود و از مدرسه‌های نسبتاً فعال به‌شمار می‌آید.

مکان[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مدرسه آیت‌الله بروجردی، در عراق، شهر نجف، ضلع شرقی حرم امام علی(ع)، روبه‌روی باب امام رضا(ع)، در ابتدای سوق الکبیر، بازار بزرگ نجف قرار دارد.[۱]

ساخت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مدرسه به دستور سید حسین طباطبائی بروجردی و با نظارت و مدیریت نصرالله خلخالی در سال ۱۳۳۳ش. (۱۳۷۳ق) ساخته شد. مساحت زمین آن ۵۰۰ متر مربع بود. این ساختمان دارای ۳ طبقه، ۶۴ حجره[۲]، کتابخانه‌ای مجهز، حیاط بزرگ و حوض بزرگ بود.[۳]

کتابخانه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کتابخانه‌ مدرسه آیت‌الله بروجردی دارای ۸ هزار جلد کتاب بود. سید حسین بروجردی بخشی از کتاب‌های شخصی خود را به این کتابخانه انتقال داد.[۴]

شکوفایی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مدرسه‌ آیت‌الله بروجردی از ابتدای ساخت، مورد توجه شخصیت‌های حوزوی قرار گرفت؛ حتی سید موسی بحرالعلوم به مناسبت تأسیس آن شعر سرود.[۵] این مدرسه، یکی از مدارس معتبر و مهم حوزه‌ی نجف شمرده شد. آیت‌الله بروجردی، فرزند کوچک خود، سید احمد بروجردی را برای ادامه تحصیلات به این مدرسه فرستاد.[۶] مدیریت و ویژگی‌های اخلاقی مدیر مدرسه، نصرالله خلخالی در شکوفایی آن، تأثیرگذار بود.

حضور امام خمینی(ره)[ویرایش | ویرایش مبدأ]

با تبعید سید روح‌الله خمینی، بنیانگذار انقلاب اسلامی در آبانِ ۱۳۴۴ش به نجف این مدرسه از نظر سیاسی شهرت و اهمیت یافت تا حدی که برخی، جایگاه این مدرسه را در آن دوران در نجف، شبیه جایگاه مدرسه فیضیه در قم دانسته‌اند.[۷]

نصرالله خلخالی از امام خمینی درخواست کرد در این مدرسه نماز جماعت اقامه کند. وی اگر چه ابتدا نپذیرفت امّا با اصرارهای خلخالی پاسخ مثبت داد. نماز مغرب و عشاء، با جمعیتی زیاد، در حیاط بزرگ مدرسه اقامه می‌شد.[۸] سید هاشم رسول محلاتی معتقد است این نماز در سطح حوزه‌ نجف نظیر نداشت؛ زیرا سابقه نداشت در نجف مرجع تقلیدی در مدرسه، نماز جماعت برگزار کند.[۹] شاگردان روح‌الله خمینی و بسیاری از طلاب، فضلا و استادان در این نماز جماعت شرکت می‌کردند.[۱۰]

بخشی از زائرانی که از کشورهای دیگر به نجف می‌آمدند برای دیدار با امام خمینی(ره) در نماز او در این مدرسه شرکت می‌کردند.[۱۱] همچنین به طلبه‌ها و روحانیان انقلابی برای دیدار با سید روح‌الله خمینی از ایران به نجف می‌آمدند، در این مدرسه اسکان داده می‌شد. بدین ترتیب این مدرسه به محل گردآمدن روحانیان حامی انقلاب اسلامی تبدیل شد.[۱۲]

یورش رژیم بعث[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مدرسه آیت‌الله بروجردی چندین بار مورد هجوم مأموران رژیم بعث قرار گرفت. آن‌ها وارد مدرسه شده، قفل برخی حجره‌ها را شکسته، وسایل و کتاب‌های طلاب را بیرون ریختند. دلیل آن را حمایت مدرسه از طلبه‌های حامی انقلاب اسلامی دانسته‌اند.[۱۳]

تخریب بخشی از مدرسه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نمای درونی از مدرسه ‌آیت‌الله بروجردی در نجف

در اواخر دهه‌ شصت شمسی، مدرسه آیت‌الله بروجردی در مسیر احداث خیابان قرار گرفت و حدود سه چهارم آن تخریب شد. برخی، احداث خیابان را بهانه‌ای برای ویران‌سازی مدرسه[۱۴] و به دلیل دشمنی‌ صدام با ایران و با انگیزه از میان بردن مکان‌هایی که متعلق به ایرانیان بود یا نام ایرانی داشت، دانسته‌اند.[۱۵] رژیم بعث، نام مدرسه آیت‌الله بروجردی را نیز به امام حسین(ع) تغییر داد.[۱۶]

اکنون[ویرایش | ویرایش مبدأ]

طبق آخرین آماری که از سال ۱۳۸۸ش در دست است، تنها در ضلع شرقی مدرسه آیت‌الله بروجردی، از ۶۴ حجره، ۲۵ حجره باقی مانده است. عده‌ای از طلاب در حال تحصیل علوم دینی هستند. از سردابِ مدرسه مانند گذشته برای اسکان طلابِ زائر استفاده می‌شود. مدرسه آیت‌الله بروجردی زیر نظر مرجع دینی، سید علی سیستانی اداره می‌شود و از مدرسه‌های نسبتاً فعال حوزه‌ی نجف به‌شمار می‌آید.

پانوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ماضی النجف و حاضرها، ج ١، ص ١۴٣.
  2. به اتاق‌هایی که طلبه‌های علوم دینی، دوران تحصیل، در آن ساکن می‌شوند، حجره گفته می‌شود.
  3. ماضی النجف و حاضرها، ج ١، ص ١۴٣و144.
  4. زندگانی زعیم بزرگ عالم تشیع آیت الله بروجردی، ص ٢٠٣.
  5. ماضی النجف و حاضرها، ص ١۴۴.
  6. زندگانی زعیم بزرگ عالم تشیع آیت الله بروجردی، ص ٢٠٣.
  7. خاطرات شیخ عبدالحمید بنایی، ص ۵١.
  8. خاطرات سید هاشم رسولی محلاتی، ص ٩١.
  9. خاطرات سید هاشم رسولی محلاتی، ص ٩١.
  10. خاطرات سید علی اکبر محتشمی، ج ٢، ص ٨٢.
  11. خاطرات شیخ عبدالحمید بنایی، ص ۵١.
  12. حدیث روشن، ص ٢١٣ و ٢٣٨.
  13. خاطرات سید علی اکبر محتشمی، ج ٢، ص ٨٢.
  14. خاطرات شیخ عبدالحمید بنایی، ص ۵١.
  15. خاطرات شیخ عبدالحمید بنایی، ص ۵١.
  16. خاطرات شیخ عبدالحمید بنایی، ص ۵١.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مقاله برگرفته از مقاله مدرسه آیت‌الله‌العظمی بروجردی در نجف، ابوذر بریدی، چاپ شده در فصلنامه فرهنگ زیارت، سال اول، شماره دوم، بهار1389، ص119، است.
  • ماضی النجف و حاضرها، جعفر شیخ با قر آل محبوبه.
  • زندگانی زعیم بزرگ عالم تشیع آیت الله بروجردی، علی دوانی.
  • حدیث روشن، خاطرات محمد حسن رحیمیان.