کامل مزارات اهل بیت(ع) فی العراق (کتاب)

کامل مزارات اهل بیت(ع) فی العراق (کتاب)

پدید آورندگان
نویسنده	سید قاسم حسینی جلالی
محتوا
موضوع	دعاها، زیارتنامه‌ها
زبان	عربی
نشر
تعداد جلد	۱
تعداد صفحات	۵۶۰
قطع	وزیری
ناشر	دار النشر المعروف
محل نشر	قم
تاریخ نشر	۱۴۲۳ق (۱۳۹۱ش)
شابک	‭‬‬‬‬‬‬‬ ‏‫‬‭‭978-600-6612-14-0‬‬‬‬
تصویرگر	سید احمد علوی

کامل مزارات اهل بیت(ع) فی العراق، کتابی به زبان عربی، تألیف سید قاسم حسینی جلالی است که به معرفی مزارهای امامان(ع)، امام‌زادگان و برخی از پیامبران، صحابه، تابعین، مقام‌ها و مکان‌های مقدس در عراق پرداخته است.

استفاده از از تصاویر رنگی و نقشه‌ها از ویژگی‌های این کتاب است. این کتاب بار نخست در سال ۱۴۲۳ق. (۱۳۹۱ش)، در قم، توسط انتشارات معروف، چاپ شد.

پدیدآورنده

سید قاسم حسینی جلالی(متولد ۱۳۸۷ق)، اهل نجف، فرزند شهید سید محمدتقی جلالی(1355-1402ق) است. برخی از استادان او در عراق سید محمد کلانتر، شهید سید امین خلخالی و شهید سید محسن میلانی بوده‌اند. وی سال ۱۹۸۵م (۱۴۰۵ق) به قم هجرت کرد و از استادانی مانند سید علی حسینی میلانی، شیخ جواد تبریزی و وحید خراسانی بهره برد. او «مرکز الاسلامی فی سری» و «مرکز اهل البیت الاسلامی» را در لندن تأسیس کرده است. سید قاسم جلالی، اکنون(۱۴۴۱ق) به برگزاری نماز جمعه در جنوب لندن، ارشاد مردم و تدریس علوم دینی می‌پردازد. برخی از دیگر آثار او عبارتند از: تحقیق نزهة الطرف فی علم الصرف، تحقیق مصباح الهدی فی اصول دین المصطفی، مباحث العدل و مباحث المعاد.

تصویرسازی و صفحه‌آرایی این کتاب توسط سید احمد علوی انجام شده است.

انگیزه

پس از سقوط صدام حسین، افراد بسیاری برای زیارت عتبات عالیات از کشورهای گوناگون به عراق سفر می‌کردند. نویسنده این کتاب، تصمیم گرفت کتابی آماده کند که در آن مهمترین مزارها در عراق با توضیحی ساده و کوتاه گردآمده باشد، تا زائر، با معرفت و شناخت، به زیارت مکان‌های مقدس بپردازد.

ساختار و محتوا

کتاب کامل مزارات اهل بیت(ع) فی العراق، به مزارهای امامان(ع)، امام‌زادگان و برخی از پیامبران، صحابه، تابعین، مقام‌ها و مکان‌های مقدس در عراق پرداخته است. در این کتاب زیارت‌ها، دعاها و اعمال هر یک از زیارتگاه‌ها ذکر شده است. این کتاب به زبان عربی، در یک مقدمه و ۷ فصل به شرح زیر تنظیم شده است:

• مقدمه

مقدمه به زیارت، مشروعیت زیارت، اهداف و آداب آن پرداخته است. مشروعیتِ زیارت، از دیدگاه حدیث و تاریخ بررسی شده و زیارت‌هایی از سوی معصومان(ع)، ابوایوب انصاری، محمد بن حنفیه و دیگران ذکر شده است. در بخش اهداف زیارت، ۶ هدف بیان شده است: نزدیکی جستن به خدا، تعمیق اقتدا و پیروی از پیشوایان، بیان مظلومیت خاندان عصمت(ع)، تجدید پیمان با ولایت و همبستگی با آنان، یکپارچگی و وحدت مسلمانان در سایه قبرهای معصومان(ع)، تبرّک جستن به حرم‌ها و قبرهای امامان(ع).

• فصل اول: نجف اشرف

در این بخش به این مطالب پرداخته شده است: تاریخچه نجف، نام‌های نجف، راه‌های منتهی به مشاهد، نقشه قدیم نجف، فضیلت نجف، تاریخ حرم امام علی(ع)، فضیلت زیارت امام علی(ع)، اذن دخول در حرم او، زیارتنامه‌های متعدد امام علی(ع)، زیارت امین الله، زیارت وداع با وی، زیارت حضرت آدم(ع)، زیارت حضرت نوح(ع)، مرقد حضرت هود(ع)، مرقد حضرت صالح(ع)، مقام امام زین‌العابدین(ع)، مقام امام مهدی(ع)، مرقد اثیب یمانی، مسجد حنانه و مرقد کمیل بن زیاد.

• فصل دوم: کوفه

در این فصل به این مطالب پرداخته شده است: فضیلت کوفه در روایات، مسجد جامع کوفه و فضیلت آن، اعمال مسجد کوفه، نقشه جامع کوفه، خانه امام علی(ع) در کوفه، مرقد مسلم بن عقیل، مرقد هانی بن عروه، مرقد مختار ثقفی، مرقد میثم تمار، مرقد ابراهیم غمر، مرقد خدیجه دختر امام علی(ع)، مرقد ساداتی از فرزندان امام حسن(ع)، مقام حضرت یونس(ع)، مسجدهای مبارک و ملعون در کوفه، صحابه و تابعینی که در پشت کوفه به خاک سپرده شده‌اند، تاریخچه و اعمال مسجد سهله و فضایل آن و مقام‌های موجود در این مسجد، مسجد زید بن صوحان، مسجد صعصعة بن صوحان و دعا در آن.

• فصل سوم: کربلا

این فصل مفصل‌ترین بخش از فصول هفتگانه کتاب بوده و اطلاعات جامعی از نظر دینی، تاریخی، مزارها، مکان‌ها، اعمال و جاهای دیدنی کربلا ارائه می‌دهد. مهم‌ترین بخش‌های این فصل به این شرح است: نقشه کربلا، نقشه حرم امام حسین(ع)، راه‌های منتهی به حرم، تاریخچه حرم امام حسین(ع)، مراحل ساخت این حرم در دوره‌های مختلف، فضیلت زیارت امام حسین(ع)، زیارت‌های مطلقه امام حسین(ع)، زیارت وارث، زیارت علی اکبر(ع)، زیارت شهیدان کربلا، زیارت عاشورا، قتلگاه امام حسین(ع)، حرم حضرت عباس(ع)، نقشه و تاریخچه حرم وی، تغییرات ساختمانی آن، درهای حرم حضرت عباس(ع)، زیارت او، زیارت وداع، مقام کفّ العباس، مرقد حبیب بن مظاهر، تلّ زینبیه، خیمه‌گاه، مرقد سید ابراهیم مجاب، مرقد عون بن عبدالله، مقام امام مهدی(ع)، مقام فاطمه ام البنین ، نخل مریم، مقام امام علی(ع)، مقام امام صادق(ع)، مقام موسی بن جعفر(ع)، مقام حضرت فضّه، مقام اخرس بن کاظم(ع)، مقام سید بن حمزه، مقام سید احمر ابوهاشم، محل ملاقات امام حسین(ع) با عمر سعد و گفت‌وگوی آن‌ها.

• فصل چهارم: کاظمین

در این فصل به معرفی شهر کاظمین، حرم امام کاظم(ع) و امام جواد(ع)، فضیلت و آداب زیارت، اعمال حرم‌های آن دو و دیگر مکان‌های این شهر پرداخته شده است. از جمله عناوین این فصل عبارت است از: فضیلت زیارت کاظمین، چگونگی زیارت این دو امام، تاریخچه عتبه کاظمیه، نقشه راه‌های منتهی به حرم، آثار و نشانه‌های تاریخی حرم، چگونگی زیارت امام کاظم(ع) از ناحیه روبه‌رو و بالای سر، درود خاص و صلوات بر امام کاظم(ع)، چگونگی زیارت امام جواد(ع)، صلوات مخصوصه او، مسجد براثا، مرقد ابراهیم بن موسی(ع)، مرقد یوشع بن نون، قبر بشر حافی، مرقد شیخ کلینی، مرقد سیدرضی، مرقد سید مرتضی، مرقد شیخ مفید، مرقد شیخ جعفر بن قولویه قمی، مرقد خواجه نصیرالدین طوسی، مرقد نواب اربعه امام زمان، مرقد سلمان فارسی در شهر مدائن، مرقد حذیقه بن یمان در شهر مدائن، مسجد جامع امام حسن عسکری(ع) در مدائن.

• فصل پنجم: سامراء

در این فصل به شهر سامراء، حرم‌های امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع)، زیارت‌گاه‌ها و زیارت‌های مربوط به مکان‌های این شهر پرداخته شده است. برخی از عنوان‌های فصل پنچم به این شرح است: تاریخچه شهر سامراء، قبر امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع)، نقشه راه‌های منتهی به حرم آن دو، تاریخچه بنای قبر آن دو، زیارت امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع)، صلوات مخصوص به آن دو، زیارت قبر نرجس مادر امام زمان(ع)، زیارت قبر حکیمه خاتون عمه امام حسن عسکری(ع)، خانه امام زمان(ع)، زیارتنامه وی، زیارت آل یاسین، صلوات خاص امام مهدی(ع)، زیارتنامه امام مهدی(ع) در هر روز، دعای عهد، مرقد سید محمد فرزند امام هادی(ع)، قبر حلیمه دختر امام جواد(ع)، قبر هاشم بن داوود، قبر دختران امام کاظم(ع)، قبر دختران امام حسن عسکری(ع)، قبر آمنه دختر امام حسن عسکری(ع)، مرقد ابراهیم بن مالک، قبر مهدی شیرازی، قبر ابراهیم نوری.

• فصل ششم: مزارهای انبیا و امام‌زادگان و اولیا

در این فصل، به معرفی مکان‌های مربوط به پیامبران، پیامبرزادگان، امام‌زادگان و برخی از اصحاب امامان(ع) پرداخته شده است. برخی از مطالب بخش پیامبران و پیامبرزادگان به این شرح است: مقام ابراهیم(ع)، مرقد شیث بن آدم(ع) در شهر موصل، مرقد ذوالکفل (حزقیل) در استان حله، مرقد حضرت یونس(ع)، مرقد حضرت ایوب(ع)، مرقد حضرت عزیر(ع)، مرقد حضرت شعیب(ع)، مرقد حضرت یوشع(ع).

در بخش مزارهای امام‌زادگان، به معرفی قبر قاسم بن موسی الکاظم(ع)، مزار زید بن علی، مرقد حمزه غربی، مرقد سید احمد بن هاشم (حمزه شرقی)، مرقد قاسم بن عباس، مرقد طفلان مسلم بن عقیل، مرقد عیسی بن زید، مرقد عبدالله ابونجم، مرقد عبدالله محض، مرقد ابی‌دمیعه، مرقد اسماعیل بن ابراهیم غمر، مرقد ابراهیم بن عبدالله بن حسن مثنی، مرقد حسن الاسمر، مرقد عمران بن علی(ع) و مشهد شمس پرداخته و زیارت های مربوط به هر کدام را آورده است.

افراد و مزارهایی که در بخش صحابه و تابعین معرفی شده‌اند، به شرح زیر است: عمرالاشرف، اسماء بنت عمیس، ادریس حسنی، عمرو بن حمق خزاعی، سلیمان بن صرد خزاعی، سعید بن جبیر، رشید هجری و زید بن صوحان.

• فصل هفتم: زیارت‌ها و دعاها

در این فصل، برخی زیارتنامه‌ها و دعاها که توصیه به خواندن آن شده، آمده تا نیاز زائر را از مراجعه به دیگر کتاب‌های دعا برطرف سازد؛ ازجمله: زیارت مشترک برای قبرهای انبیا و اوصیا، زیارت مشترک برای قبرهای امام‌زادگان، زیارت قبرهای اولیای الهی و مؤمنین، زیارت جامعه کبیره ودعای کمیل.

ویژگی‌ها

• گردآوری همه مزارها و مقام‌های مربوط به امامان(ع) و امامزادگان در عراق.
• تکیه بر منابع کهن و معتبر در توثیق مزارها.
• استخراج روایات از منابع اصلی.
• تقطیع نکردن احادیث، بلکه ذکر کامل آنها تا خللی در فهم مضمون پدید نیاید.
• برخورداری از تصاویر رنگی، نقشه‌ها و جدول‌ها.
• استفاده از مطالب تاریخی و شعرهای مرتبط.

چاپ

کامل مزارات اهل بیت(ع) فی العراق، برای بار نخست در سال ۱۴۲۳ق (۱۳۹۱ش)، در قم، توسط انتشارات معروف، در قطع وزیری و در ۴۸۰ صفحه، چاپ شد. پس از آن چند بار تجدید چاپ شده و سال ۱۴۳۸ق (۱۳۹۵ش) چاپ چهارم آن منتشر شد.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله کامل مزارات اهل البیت فی العراق، ج. ابویاسر، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۲، ص210 است.

• پایگاه رسمی السید قاسم الحسینی الجلالی.
• پایگاه مجازی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
• کامل مزارات اهل بیت(ع) فی العراق، سید قاسم حسینی جلالی، قم، انتشارات معروف، ۱۴۲۳ق (۱۳۹۱ش).