آویزه‌های کعبه: تفاوت میان نسخه‌ها

{{کعبه عمودی}}

آویزه‌های کعبه اشیای قیمتی و اسناد مهم آویخته بر [[کعبه]]، که بسیاری از آنها از میان رفته است.  

از دیرباز [[کعبه]] برای مردمان دور و نزدیک محترم بوده است. از این رو، هدایای زیادی را به آن تقدیم و اسناد مهمی را در آن نگهداری می‌کردند. [[حجابت|پرده‌داران کعبه]] برخی از این هدایا و اسناد را به دیوارهای داخلی و خارجی آن می‌آویختند. این اشیا را از اسناد مهم تاریخی دانسته‌اند. مسعودی، تاریخ‌نگار اهل‌سنت، ایرانیان را نخستین کسانی دانسته که اموال و گوهرهایی به کعبه هدیه کردند.<ref>مروج الذهب، ج۱، ص۲۶۵؛ شفاء الغرام، ج۱، ص۲۲۳.</ref>

سفرنامه‌هایی که پیش از سلطه [[وهابیت|وهابیان]] بر [[حرمین]] تدوین شده‌اند، از وجود بسیاری از این اموال و اشیای قیمتی در کعبه خبر می‌دهند؛ از جمله شمار بسیاری از قندیل‌هایی که میان [[ستون‌های کعبه]]، بر [[سقف کعبه|سقف]] آویخته بودند.<ref>سفرنامه میرزا داود، ص۱۲۴؛ سفرنامه قشقایی، ص۱۰۸-۱۰۹؛ سفرنامه حجاز، ص۲۳۰.</ref> بسیاری از این اشیاء از میان رفته‌اند و آنچه باقی‌مانده را اشیایی کم ارزش شمرده‌اند.<ref>کعبه و جامه آن، ص۷۲؛ میقات حج، ش۱۸، ص۱۹۶، «درون کعبه از دو دیوار».</ref>

آویزه‌های کعبه مانند دیگر هدایای آن، در طول تاریخ بارها غارت شد.<ref>الاعلام، ص۹۷-۹۸.</ref> از جمله در سال ۳۱۷ق. قرامطه در حمله به [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]] همه زینت‌ها و ذخایر کعبه را غارت کردند.<ref>تاریخ طبری، ج۱۱، ص۱۱۹؛ المنتظم، ج۱۳، ص۲۸۱-۲۸۲؛ البدایة والنهایه، ج۱۱، ص۱۶۰-۱۶۱.</ref> ابن ابی‌هاشم حسنی، [[امرای مکه|امیر مکه]]، در سال ۴۶۲ق. قندیل‌ها، [[پرده کعبه|پرده‌ها]] و ورق طلا و نقره [[باب الکعبه|درهای کعبه]] را به دلیل نرسیدن مقرری سالیانه از سوی مستنصر فاطمی، حاکم [[مصر]]، برداشت.<ref>شفاء الغرام، ج۱، ص۲۲۸.</ref> حسن بن جعفر علوی پس از خروج بر الحاکم بالله، خلیفه عباسی، زینت‌های کعبه را برداشت و با آن‌ها به ضرب دینار و درهم پرداخت و برای لشکریان خود هزینه کرد.<ref>شفاء الغرام، ج۱، ص۲۲۷؛ مرآة الحرمین، ج۱، ص۲۷۸.</ref> رمیثة بن ابی نمی‌از آل‌قتاده، امیر مکه و پسرش عجلان که پس از او امیر مکه شد، بسیاری از این هدایا را برای خود تصاحب کردند.<ref>نک: شفاء الغرام، ج۱، ص۲۲۷؛ مرآة الحرمین، ج۱، ص۲۷۹-۲۸۰.</ref>

* پیمان ولایت‌عهدی [[امین عباسی|امین]] و [[مأمون عباسی|مأمون]] از سوی پدرشان [[هارون‌الرشید]]. پس از بروز اختلاف میان امین و مأمون، فضل بن ربیع در روزگار خلافت امین، آن بیعت‌نامه را پاره کرد.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۱، ص۲۲۵، ۲۳۵-۲۴۱؛ الاعلام، ص۹۷.</ref> بر پایه برخی گزارش‌ها، از آن پس هر یک از پادشاهان که افتخار خدمت به کعبه را می‌یافت، لوح‌هایی را که در آن نام سلطان همراه زمان خدمتش به بیت را نوشته بودند، به یادگار بر دیوار درونی کعبه می‌آویخت.<ref>سفرنامه حجاز، ص۲۴۴.</ref> از دیگر اسناد، پیمان‌نامه ولایت‌عهدی معتمد عباسی برای فرزند و برادرش بود.<ref>تاریخ طبری، ج۹، ص۵۱۴؛ المنتظم، ج۱۲، ص۱۶۳.</ref> این‌گونه پیمان‌نامهها پس از پایان دوره تاریخی خود، از کعبه بیرون برده میشدند.<ref>مکه و مدینه تصویری از توسعه، ص۶۲.</ref>

* لوحهای یادمان توسعه و ترمیمهای کعبه و مسجدالحرام از سوی خلفا، امیران و پادشاهان. آخرین این لوحها، یادمان توسعه حرم در دوران فهد است که تاریخ ۱۴۱۶ق. را بر خود دارد.<ref>مکه و مدینه تصویری از توسعه، ص۶۲.</ref>  

پیامبر(ص)  اجازه استفاده از هدایای کعبه را حتی در جهاد برابر دشمنان اسلام نداد.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۱، ص۲۴۶؛ منائح الکرم، ج۱، ص۳۸۱.</ref> نیز هنگامی که عمر بن خطاب به پیشنهاد برخی می‌خواست زیورهای کعبه را برای جهاد هزینه کند، امام علی(ع) او را از این کار بازداشت.<ref>شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۱۵۸؛ مناقب، ج۲، ص۱۸۹؛ نهج البلاغه، ج۴، ص۶۵.</ref> همه فقیهان به این موضوع نپرداخته‌اند؛ ولی بر اساس برخی فتواها استفاده از زیورهای کعبه در کارهای دیگر حرام است.<ref>مواهب الجلیل، ج۴، ص۵۲۵؛ منائح الکرم، ج۱، ص۳۸۲.</ref>