چاه حاء: تفاوت میان نسخه‌ها
0372315712 (بحث | مشارکتها) جز ←مکان |
0372315712 (بحث | مشارکتها) |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
== | '''چاه حاء''' در [[مدینه]]، نزدیک [[مسجد النبی|مسجد نبوی]]، یکی از چاه‌های تاریخی مهم است که به دلیل ارتباط با [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(ص)]] شناخته می‌شود. این چاه پس از نزول آیه "لن تنالوا البر تا تنفقوا مما تحبون" به صدقه تبدیل شد و [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] از آب آن برای وضو و نوشیدن استفاده می‌کردند. پس از خریداری چاه توسط معاویه، قصر بنی حدیله در محل آن ساخته شد. | ||
== نام == | |||
'''بِئرحاء''' به معناى چاهی كه نامش حاء است.<ref>معجم‌البلدان،ج 1، ص 524.</ref>این چاه در باغى واقع بوده و در گذشته باغ هاى [[مدینه|مدينه]] با نام چاه هايش معروف بوده، و به همین دلیل بِئرحاء به معنای باغى كه داراى چاه حاء است هم به کار می رود.<ref>مدینه شناسى، ج 1، ص ٣٧٠.</ref> و این چاه به نام های بيرحاء ، بَيْرَحاء<ref>المعالم الأثرية فی سنة و سیرة، ص ۴۱.</ref> يا بَيْرُحا هم به كار برده‌اند.<ref>مدينه شناسى، ج ١، ص 369.</ref> | |||
== موقعیت مکانی == | |||
'''چاه حاء''' از چاه‌های معروف [[مدینه]] و در فاصله ۸۴ متری<ref>تاریخ المعالم المدينة المنورة قديما و حدیثا، ص۲۶۵.</ref> شمال شرقی [[مسجد النبی|مسجد نبوی]]،<ref>مدينه شناسى، ج ١، ص ٣٧٣.</ref> در منطقه النویریه قرار داشته است.<ref>التعریف بما انست الهجره من معالم دار الهجره، ص ۱۵۵.</ref> | |||
== پیامبر و چاه حاء == | |||
[[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] از آب چاه كه عطرى داشت مى‌نوشيد<ref>تاريخ المدينة المنورة، ص157.</ref> و آب این چاه را متبرک کرده و با آن وضو گرفتند.<ref>سفرنامه مكه، ص ١٦٠.</ref> | |||
== چاه حاء در تاریخ اسلام == | |||
'''چاه حاء''' مکانی برای تأمین آب بوده و به عنوان یک نماد از سخاوت و نیکوکاری در تاریخ [[اسلام]] شناخته می‌شود.<ref>تاریخ المعالم المدينة المنورة قديما و حدیثا، ص 266.</ref> | |||
در قرن هفتم (ه ق) این چاه وقف نیازمندان و زائران [[حضرت محمد (ص)|رسول الله (ص)]] شده است.<ref>التعریف بما انست الهجره من معالم دار الهجره، ص۱۵۵.</ref> | |||
اطراف این چاه دارای نخل‌هایی بوده که به دلیل دسترسی راحت به میوه های آن مورد توجه اهل مدینه بوده است.<ref>تاریخ المعالم المدينة المنورة قديما و حدیثا، ص ۲۶۶.</ref> | |||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
چاه حاء | '''چاه حاء''' متعلق به یکی از اصحاب [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] بوده است.<ref>مدينه شناسى، ج ١، ص ٣٧١.</ref>این چاه برای او با ارزش بود،<ref>تاريخ المدينة المنورة، ص157.</ref> زیرا [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] گاهی از آب این چاه استفاده می‌کرد. وقتی آیه قرآن "لن تنالوا البر حتى تنفقوا مما تحبون"<ref>ال عمران، ایه 92.</ref>(نخواهید رسید به نیکی مگر اینکه از آنچه دوست دارید انفاق کنید) نازل شد، صحابه [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] چاه حاء را صدقه قرار داد و از پیامبر خواست که آن را در جایی که صلاح می‌داند مصرف کند.<ref>التعریف بما انست الهجره من معالم دار الهجره، ص ۱۵۵.</ref> پيامبر، چاه حاء را صدقه داد<ref>مدينه شناسى، ج ١، ص ٣٧٣.</ref>و بعدها معاوية بن ابى سفيان پس از خريدارى آن، در آنجا قصرى بنا نهاد كه به قصر بنى حديلة شهرت يافت.<ref>اخبار المدینه، ص 215.</ref> | ||
== تاریخچه == | |||
در مورد این چاه اولین بار در قرن 5 ه.ق نقل شده که«امروزه چاه حاء در قصر بنی حُدَيْلَةَ واقع شده است»<ref>معجم ما استعجم، جلد 2، ص 431.</ref> ابن‌نجّار در قرن 7 ه . ق نقل می‌کند كه چاه حاء در منطقه نوریّه در وسط باغچه‌ی كوچكى قرار گرفته كه با نخل های خرما احاطه شده است.<ref>الدره الثمنیه فی اخبار المدینه، ص 57.</ref> فيروز آبادى در قرن 9 ه.ق از بناى مسجدى كنار چاه خبر داده و نقل کرده در زمان او باغستان حاء، وقف فقرا و مساكين شده بود. در قرن 12 / 13 ه . ق نقل شده است که چاه حاء در باب مجيدى و قسمت شمالى مسجد نبى قرار دارد، و تا قرن 14 (1350 ه . ق) كنار چاه حاء ، آثار باغستان قديمى وجود داشته است.<ref>مدینه شناسی ص ۳۷۴.</ref> | |||
== وضعیت کنونی == | |||
بئر حاء به عنوان "النویره" شناخته می‌شود این مکان در حال حاضر نزدیک به مسجد مجیدی است و دارای نخل‌هایی است که به دلیل نحوه رشد آنها که میوه‌ها به راحتی در دسترس مالک قرار می‌گیرد، مورد توجه اهل مدینه قرار دارند. تاریخ المعالم المدينة المنورة قديما و حدوثا ص ۲۶۶ | |||
چاه حاء که تا پیش از توسعه دوم سعودی (سال ۱۴۰۶ق.) از سمت شمال به میدان باب المجیدی می‌رسید در این توسعه به مسجدالنبی ضمیمه گردید. | |||
عمق چاه ، 20 ذراع (حدود 13 متر) و قطر آن 3 ذراع( حدود 2 متر) است و به گفتهء مطرى در شمال حصار مدينه - كه در آن زمان به نوريّه شهرت داشته - واقع شده بود. | |||
مدینه شناسی ص ۳۷۴ | مدینه شناسی ص ۳۷۴ | ||
== | == جستارهای وابسته == | ||
* [[قبا|منطقه قبا]] | |||
<references /> | <references /> | ||
== منابع == | |||
* '''تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا'''، خیاری، احمد یاسین احمد، ریاض-عربستان، المملکه العربیه السعودیه،1419 ق. | |||
* '''مدینه شناسی'''، نجفی،محمد باقر، تهران-ایران، مشعر،1392ش. | |||
* '''التعریف بما انست الهجره من معالم دار الهجره'''، المطری،جمال الدین محمد بن احمد، ریاض-عربستان، اداره الملک عبد العزیز، 1426ق. | |||
* '''معجم البلدان'''، حمودی، یاقوت، لبنان-بیروت،دار صادر، 1995 م. | |||
* '''تاریخ المدینه المنوره،''' بن شبه النمیری البصری، ابوزید عمر، لنبان-بیروت، الدار الإسلامیة، 1990م. | |||
* '''قرآن مجید'''،ترجمه انصاریان، تهران-ایران، آیین دانش، 1399ش. | |||
* '''اخبار المدینه'''، ابن زباله، محمد بن حسن، مدینه منوره-عربستان، مرکز بحوث و دراسات المدینه المنوره، 2003م. | |||
* '''سفر نامه مکه'''، حسام السلطنه، سلطان مرادمیرزا، به کوشش جعفریان، رسول، تهران-ایران، مشعر، 1374ش. | |||
* '''معجم ما استعجم'''، بکری، عبد الله بن عبد العزیز، لبنان-بیروت، عالم الکتب، 1983. | |||
* '''الدره الثمنیه فی اخبار المدینه'''، ابن نجار، محمد بن محمود، لبنان-بیروت، دار الارقم بن ابی الارقم، بی تا | |||
{{اماکن مدینه}} | |||
[[رده:چاه‌های مدینه]] | |||
[[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۲۲:۵۵
چاه حاء در مدینه، نزدیک مسجد نبوی، یکی از چاه‌های تاریخی مهم است که به دلیل ارتباط با پیامبر اسلام(ص) شناخته می‌شود. این چاه پس از نزول آیه "لن تنالوا البر تا تنفقوا مما تحبون" به صدقه تبدیل شد و پیامبر(ص) از آب آن برای وضو و نوشیدن استفاده می‌کردند. پس از خریداری چاه توسط معاویه، قصر بنی حدیله در محل آن ساخته شد.
نام[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بِئرحاء به معناى چاهی كه نامش حاء است.[۱]این چاه در باغى واقع بوده و در گذشته باغ هاى مدينه با نام چاه هايش معروف بوده، و به همین دلیل بِئرحاء به معنای باغى كه داراى چاه حاء است هم به کار می رود.[۲] و این چاه به نام های بيرحاء ، بَيْرَحاء[۳] يا بَيْرُحا هم به كار برده‌اند.[۴]
موقعیت مکانی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
چاه حاء از چاه‌های معروف مدینه و در فاصله ۸۴ متری[۵] شمال شرقی مسجد نبوی،[۶] در منطقه النویریه قرار داشته است.[۷]
پیامبر و چاه حاء[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پیامبر(ص) از آب چاه كه عطرى داشت مى‌نوشيد[۸] و آب این چاه را متبرک کرده و با آن وضو گرفتند.[۹]
چاه حاء در تاریخ اسلام[ویرایش | ویرایش مبدأ]
چاه حاء مکانی برای تأمین آب بوده و به عنوان یک نماد از سخاوت و نیکوکاری در تاریخ اسلام شناخته می‌شود.[۱۰]
در قرن هفتم (ه ق) این چاه وقف نیازمندان و زائران رسول الله (ص) شده است.[۱۱]
اطراف این چاه دارای نخل‌هایی بوده که به دلیل دسترسی راحت به میوه های آن مورد توجه اهل مدینه بوده است.[۱۲]
پیشینه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
چاه حاء متعلق به یکی از اصحاب پیامبر(ص) بوده است.[۱۳]این چاه برای او با ارزش بود،[۱۴] زیرا پیامبر(ص) گاهی از آب این چاه استفاده می‌کرد. وقتی آیه قرآن "لن تنالوا البر حتى تنفقوا مما تحبون"[۱۵](نخواهید رسید به نیکی مگر اینکه از آنچه دوست دارید انفاق کنید) نازل شد، صحابه پیامبر(ص) چاه حاء را صدقه قرار داد و از پیامبر خواست که آن را در جایی که صلاح می‌داند مصرف کند.[۱۶] پيامبر، چاه حاء را صدقه داد[۱۷]و بعدها معاوية بن ابى سفيان پس از خريدارى آن، در آنجا قصرى بنا نهاد كه به قصر بنى حديلة شهرت يافت.[۱۸]
تاریخچه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در مورد این چاه اولین بار در قرن 5 ه.ق نقل شده که«امروزه چاه حاء در قصر بنی حُدَيْلَةَ واقع شده است»[۱۹] ابن‌نجّار در قرن 7 ه . ق نقل می‌کند كه چاه حاء در منطقه نوریّه در وسط باغچه‌ی كوچكى قرار گرفته كه با نخل های خرما احاطه شده است.[۲۰] فيروز آبادى در قرن 9 ه.ق از بناى مسجدى كنار چاه خبر داده و نقل کرده در زمان او باغستان حاء، وقف فقرا و مساكين شده بود. در قرن 12 / 13 ه . ق نقل شده است که چاه حاء در باب مجيدى و قسمت شمالى مسجد نبى قرار دارد، و تا قرن 14 (1350 ه . ق) كنار چاه حاء ، آثار باغستان قديمى وجود داشته است.[۲۱]
وضعیت کنونی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بئر حاء به عنوان "النویره" شناخته می‌شود این مکان در حال حاضر نزدیک به مسجد مجیدی است و دارای نخل‌هایی است که به دلیل نحوه رشد آنها که میوه‌ها به راحتی در دسترس مالک قرار می‌گیرد، مورد توجه اهل مدینه قرار دارند. تاریخ المعالم المدينة المنورة قديما و حدوثا ص ۲۶۶
چاه حاء که تا پیش از توسعه دوم سعودی (سال ۱۴۰۶ق.) از سمت شمال به میدان باب المجیدی می‌رسید در این توسعه به مسجدالنبی ضمیمه گردید.
عمق چاه ، 20 ذراع (حدود 13 متر) و قطر آن 3 ذراع( حدود 2 متر) است و به گفتهء مطرى در شمال حصار مدينه - كه در آن زمان به نوريّه شهرت داشته - واقع شده بود.
مدینه شناسی ص ۳۷۴
جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ معجم‌البلدان،ج 1، ص 524.
- ↑ مدینه شناسى، ج 1، ص ٣٧٠.
- ↑ المعالم الأثرية فی سنة و سیرة، ص ۴۱.
- ↑ مدينه شناسى، ج ١، ص 369.
- ↑ تاریخ المعالم المدينة المنورة قديما و حدیثا، ص۲۶۵.
- ↑ مدينه شناسى، ج ١، ص ٣٧٣.
- ↑ التعریف بما انست الهجره من معالم دار الهجره، ص ۱۵۵.
- ↑ تاريخ المدينة المنورة، ص157.
- ↑ سفرنامه مكه، ص ١٦٠.
- ↑ تاریخ المعالم المدينة المنورة قديما و حدیثا، ص 266.
- ↑ التعریف بما انست الهجره من معالم دار الهجره، ص۱۵۵.
- ↑ تاریخ المعالم المدينة المنورة قديما و حدیثا، ص ۲۶۶.
- ↑ مدينه شناسى، ج ١، ص ٣٧١.
- ↑ تاريخ المدينة المنورة، ص157.
- ↑ ال عمران، ایه 92.
- ↑ التعریف بما انست الهجره من معالم دار الهجره، ص ۱۵۵.
- ↑ مدينه شناسى، ج ١، ص ٣٧٣.
- ↑ اخبار المدینه، ص 215.
- ↑ معجم ما استعجم، جلد 2، ص 431.
- ↑ الدره الثمنیه فی اخبار المدینه، ص 57.
- ↑ مدینه شناسی ص ۳۷۴.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد، ریاض-عربستان، المملکه العربیه السعودیه،1419 ق.
- مدینه شناسی، نجفی،محمد باقر، تهران-ایران، مشعر،1392ش.
- التعریف بما انست الهجره من معالم دار الهجره، المطری،جمال الدین محمد بن احمد، ریاض-عربستان، اداره الملک عبد العزیز، 1426ق.
- معجم البلدان، حمودی، یاقوت، لبنان-بیروت،دار صادر، 1995 م.
- تاریخ المدینه المنوره، بن شبه النمیری البصری، ابوزید عمر، لنبان-بیروت، الدار الإسلامیة، 1990م.
- قرآن مجید،ترجمه انصاریان، تهران-ایران، آیین دانش، 1399ش.
- اخبار المدینه، ابن زباله، محمد بن حسن، مدینه منوره-عربستان، مرکز بحوث و دراسات المدینه المنوره، 2003م.
- سفر نامه مکه، حسام السلطنه، سلطان مرادمیرزا، به کوشش جعفریان، رسول، تهران-ایران، مشعر، 1374ش.
- معجم ما استعجم، بکری، عبد الله بن عبد العزیز، لبنان-بیروت، عالم الکتب، 1983.
- الدره الثمنیه فی اخبار المدینه، ابن نجار، محمد بن محمود، لبنان-بیروت، دار الارقم بن ابی الارقم، بی تا