مسجد روحاء
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب را کاربر:Heidar در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۴۰۴ برای جلوگیری از تعارض ویرایشی قرار داده است. لطفا بدون توافق با کاربر فوق برچسب را برندارید. |
مکان
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | سجسج. |
| اطلاعات جغرافیایی | |
| مکان | جنوب غربی مدینه، در وادی روحاء. |
| ویژگی‌های جغرافیایی | آب و هوای خوش و معتدل. |
| باورها و آیین‌ها | |
| ویژگی یاد شده در متون مذهبی | نوشیدن حضرت محمد(ص) از آب آن و نماز خواندن کنار آن، نماز خواندن حضرت موسی(ص) کنار آن. |
| وقایع تاریخی | به باور برخی، جنگ امام علی(ع) با جنیان در محل این چاه بوده است. |
مسجد روحاء، در وادیی به همین نام، در ۷۴ کیلومتری جنوب غربی مدینه قرار داشته است.[۱] این وادی، به سبب وجود چاه‌های پرشمار[۲] و نیز داشتن هوای مناسب[۳] از منزلگاه‌های مورد توجه کاروان‌ها، میان مکه و مدینه بوده است.[۴]
نام
امروزه وادی روحاء به نام وادی بنی سالم شناخته می‌شود[۵] و مسجد روحاء به نام مسجد شرف الروحاء نیز شناخته شده.[۶] برخی نام مسجد غزاله را نیز مطرح کرده‌اند[۵] که به شهادت نقشه‌های هوایی به وضوح اشتباه است چرا که مسجد غزاله، با فاصله‌ای در غرب مسجد روحاء قرار دارد.[۷]
ویژگی‌های مکان
واقدی (م.۲۰۷ق)، به نمازخواندن پیامبر(ص) در روحاء تصریح کرده است.[۸] در نقل نبوی(ص)، از عبور کردن و نماز خواندن حضرت موسی(ع) در اینجا یاد شده و گفته شده هفتاد پیامبر در این محل نماز خوانده‌اند.[۹] مسلمانان بعدها، همین‌جا یا جایی در نزدیکی آن را به مسجد شرف الروحاء تبدیل کردند.[۱۰]
سه مسجد روحاء در یک منطقه
ایوب صبری پاشا، محقق مدینه متوفی 1308قمری اشاره‌ای به وجود دو مسجد در این منطقه کرده. او مسجد روحاء را بزرگ و مسجد شرف الروحاء را کوچک و محل نماز پیامبر(ص) توصیف کرده است.[۶] تطبیق آنچه او نقل کرده با مساجد روحاء امروزی ممکن نمی‌باشد اما امروزه سه مسجد روحاء شناخته شده در نزدیک هم وجود داره.[۱۱]
در طرف چپ جاده ای که از مدینه خارج می‌شود، مسجدی بزرگ با معماری جدید در میان منطقه مسکونی روحاء با یک مناره قرار دارد که ارتباطی به مسجد تاریخی مذکور ندارد.[۱۱] در طرف راست جاده، چاه تاریخی روحاء قرار دارد و در اطراف آن دو مسجد جای گرفته است. یکی مسجد تازه تاسیس شده با دو مناره است که در نزدیک جاده قرار دارد، دیگری مسجد قدیمی و نزدیک‌تر به چاه است و مسجد اخیر مورد بررسی در این مقاله می‌باشد.
پانویس
- ↑ اسد الغابه، ج1، ص232، 618، «پاورقی»؛ سبل الهدی، ج3، ص175؛ معالم الاثیرة، ص131.
- ↑ وفاء الوفا، ج3، ص165؛ موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص814.
- ↑ وفاء الوفا ج4، ص90.
- ↑ سفرنامه سیف الدوله، ص139، «پاورقی»؛ سفرنامه میرزا محمد حسین، فراهانی، ص218.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ المدينة المنورة بين الأدب والتاريخ، ص۹۷.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب، ج ۴، ص۳۷۲.
- ↑ موقعیت مسجد روحاء در مقایسه به مسجد غزاله در غرب آن.
- ↑ المغازی، ج1، ص46-47؛ امتاع الاسماع، ج1، ص92.
- ↑ إثارة الترغيب والتشويق، ج1، ص141؛ الروض المعطار فی خبر الاقطار، ب2، ص277.
- ↑ وفاء الوفاء، ج4، ص83-84؛ موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص814.
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ تصاویر و اطلاعات جغرافیایی گوگل مپ
منابع
- إثارة الترغيب والتشويق (ويليه زيارة بيت المقدس لابن تيمية)، محمد بن اسحاق الخوارزمی، مکه، مکتبه نزار، 1418ق.
- المدينة المنورة بين الأدب والتاريخ، عاصم حمدان، مدینه، نادی المدینه، 1412ق.
- روض المعطار فی خبرالاقطار، محمد بن عبدالمنعم حمیری، بیروت، مکتبة لبنان، 1984م.
- موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب، ایوب صبری پاشا، قاهره، دارالآفاق العربیه، 1424ق.
- احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، محمد بن احمد المقدسی ( -۳۸۰ق.)، قاهره، مکتبه مدبولی، ۱۴۱۱ق.
- الازمنة و الامکنه، احمد المرزوقی ( -۴۲۱ق.)، به کوشش المنصور، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق.
- اسد الغابه فی معرفه الصحابه، علی بن محمد ابن الاثیر (۵۵۵-۶۳۰ق.)، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق.
- امتاع الاسماع بما للنبی من الاحوال و الاموال و الحفدة و المتاع، احمد بن علی المقریزی ( -۸۴۵ق.) به کوشش محمد عبدالحمید النمیسی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۰ق.
- البدایه و النهایه فی التاریخ، اسماعیل بن عمر بن کثیر (۷۰۰-۷۷۴ق.)، بیروت، مکتبه المعارف، ۱۴۱۱ق.
- تاریخ المدینة المنورة، عمر بن شبه النمیری ( -۲۶۲ق.)، به کوشش شلتوت، قم، دارالفکر، ۱۴۱۰ق.
- تذکرة بالاخبار عن اتفاقات الاسفار، محمد بن احمد بن جبیر ( -۶۱۴ ق.)، ابوظبی، بیروت، المؤسسة العربیة دارالسویدی، ۲۰۰۸ م.
- حجاز در صدر اسلام، صالح احمد العلی، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، انتشارات مشعر، ۱۳۷۵ش.
- الرحلات المغربیة و الاندلسیة، عواطف محمد یوسف نواب، الریاض، مکتبة الملک فهد، ۱۴۱۷ق.
- رحله ابن بطوطه (ت‍ح‍ف‍ه ال‍ن‍ظار فی غ‍رائ‍ب الام‍ص‍ار و ع‍ج‍ائ‍ب الاسفار)، ابن بطوطه ( -۷۷۹ق.)، تحقیق عبدالهادی تازی، رباط، اکادیمیه المملکه المغربیه، ۱۴۱۷ق.
- الروض الانف فی شرح السیره النبویه لابن هشام، عبدالرحمن بن عبدالله السهیلی ( -۵۸۱ق.)، به کوشش عبدالرحمن الوکیل، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۱۲ق.
- سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر العباد، محمد بن یوسف الشمس الشامی ( -۹۴۲ق.)، به کوشش عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق.
- سفرنامه سیف الدوله (سفرنامه مکه)، سیف الدوله سلطان محمد (قرن ۱۴ ق.) تهران، نشر نی، ۱۳۶۴ش.
- سفرنامه فرهاد میرزا (ه‍دای‍ه ال‍س‍ب‍ی‍ل و ک‍ف‍ای‍ه ال‍دل‍ی‍ل)، فرهاد میرزا معتمد الدوله، تصحیح غلام رضا طباطبایی، تهران، علمی، ۱۳۶۶ش.
- سفرنامه میرزا محمد حسین فراهانی، محمد حسین فراهانی (قرن ۱۴ ق.)، به کوشش گلزاری، تهران، فردوسی، ۱۳۶۲ش.
- مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنه و ال‍ب‍ق‍اع، و ه‍و م‍خ‍ت‍ص‍ر معجم البلدان ل‍ی‍اق‍وت، صفی‌الدین عبدالمومن بن عبدالحق ( -۷۳۹ق.)، به کوشش علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق.
- المعالم الاثیرة، محمد محمد حسن شراب، بیروت، دارالقلم، ۱۴۱۱ق.
- معجم البلدان، یاقوت بن عبدالله الحموی ( -۶۲۶ق.)، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵م.
- معجم ما استعجم من اسماء البلاد و المواضع، عبدالله بن عبدالعزیز البکری ( -۴۸۷ق.)، به کوشش السقاء، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۳ق.
- المغازی، محمد بن عمر الواقدی ( -۲۰۷ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، موسسه الاعلمی، ۱۴۰۹ق.
- المغانم المطابه، محمد بن یعقوب فیروزآبادی( -۸۱۷ ق.)، به کوشش حمد الجاسی، الریاض، دارالیمامة، ۱۳۸۹ ق.
- موسوعه مرآة الحرمین الشریفین، ایوب صبری باشا ( -۱۲۹۰ق.)، القاهرة، دارالآفاق العربیة، ۱۴۲۴ق.
- وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، علی بن عبدالله السمهودی ( -۹۱۱ق.)، به کوشش محمد محیی الدین عبدالحمید، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.