مسجد العصبة: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جا:ویرایش}} == نام == '''مسجد العُصْبة''' را چنین نامیده اند به خاطر اینکه در قریه عصبه قرار گرفته است. درباره نام‌های دیگر آن، میتوان به «مسجد التوبة»، «مسجد النور» و «المُعَصَّب» اشاره کرد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۶۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|ماه=[[شهریور]]|روز=[[۴]]|سال=[[۱۴۰۳]]|کاربر=Heidar  }}
[[رده:مسجدهای مدینه]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
{{جعبه اطلاعات بنا
| عنوان = مسجد العصبة
| تصویر = عصبه.jpg
| اندازه تصویر =
| پیوند تصویر =
| توضیح تصویر =
| نام‌های دیگر = «مسجد التوبة» و «مسجد النور»
| مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * در غرب [[مسجد قبا]]
| کاربری = مسجد
| بزرگداشت نزد = مسلمانان
| وابسته به دین/مذهب = اسلام
| باورها = نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده این مسجد
| آیین‌ها =
| زمان پایه‌گذاری = قرن اول هجری
| بنیانگذار =  
| رویدادها =
| بازسازی‌ها =
| ویژگی‌های تاریخی =
| مساحت =
| طول =
| عرض =
| ارتفاع =
| وضعیت بنا = نیمه مخروبه، دیوارها موجود
| گنجایش =
| امکانات =
| بخش‌های بنا =
| ویژگی‌ها =
| عرض جغرافیایی = ۲۴٫۴۳۰۸۷۶
| طول جغرافیایی = ۳۹٫۶۰۵۶۰۸
| توضیح نقشه =
}}
'''مسجد العُصْبَة''' مسجدی قدیمی در [[مدینه]] است که با نام مسجد التوبة  نیز شناخته می‌شود. مکان آن غرب [[مسجد قبا]] در منطقه‌ای مملو از مزارع و چاه‌های آب است. بنای مسجد عبارت است از مربعی بدون سقف با طول و عرض نزدیک به یازده متر  و با دیوارهایی سنگی به ارتفاع یک متر. نقل شده است که [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] در محدوده این مسجد نماز خوانده است.
== نماز پیامبر(ص) ==
در منابع کهن تاریخی آمده است که [[حضرت محمد (ص)]] در مسجد التوبه در عُصْبَة و در نزدیکی [[چاه هُجَیم]] نماز خوانده است<ref name=":2">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالتعریف_بما_انست_الهجرة.pdf&page=217 التعریف بما انست الهجرة، مطری، ص217.]</ref>
== مکان و نام مسجد ==
مسجد العُصْبَة به علت قرار گرفتن در قریه عصبة به این نام شهرت دارد. عصبة منطقه‌ای در غرب [[مسجد قبا]] <ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_الاثریه.pdf&page=123 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص123.]</ref> و مملو از مزارع و چاه‌های آب بود<ref name=":2" /> و به عنوان قلعه و حصار العصبه نیز شناخته می‌شد.<ref>المغانم المطابة فی معالم طابة، فیروزآبادی، ص265.</ref> این مکانی است که گروهی از مهاجران مکه که به قبا رسیدند پیش از رسیدن پیامبر(ص) در آنجا اقامت کردند.<ref name=":1" />


[[رده:مقاله‌های در حال ویرایش]]
در منابع جغرافی مدینه، نامی از مسجد العصبة نیست؛ اما از مسجد التوبة در عصبة در نزدیکی [[چاه هُجَیم|چاه هجیم]] یاد کرده‌اند.<ref name=":2" /><ref name=":3" /> [[علی بن عبدالله سمهودی]]، تاریخ‌نگار مدینه در قرن هشتم قمری، به ندانستن وجه نام مسجد التوبه تصریح کرده است.<ref name=":3">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=248 وفاء الوفاء، سمهودی، ج۳، ص248.]</ref> این منطقه محل زندگی بنی جَحْجَبا بوده و از این رو برخی این مسجد را نیز مسجد بنی جحجبا نامیده‌اند.<ref>معالم المدینه المنوره بین الماضی و الحاضر، جزء۴، مجلد۳، ص228</ref>


== نام ==
برخی پژوهشگران تاریخ مدینه، این مسجد را با مسجد النور (که یکی از مساجد نزدیک به قبا بوده) یکی دانسته‌اند.<ref name=":4">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aتاریخ_معالم_المدینه_المنوره_قدیما_و_حدیثا.pdf&page=209 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص209]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدینه_بین_الماضی_و_الحاضر.pdf&page=302 المدینه بین الماضی و الحاضر، ص302]</ref> در حالی که در منابع کهن این مساجد یکی دانسته نشده‌اند.<ref name=":0" />
'''مسجد العُصْبة''' را چنین نامیده اند به خاطر اینکه در قریه عصبه قرار گرفته است. درباره نام‌های دیگر آن، میتوان به «مسجد التوبة»، «مسجد النور» و «المُعَصَّب» اشاره کرد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=123 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص123.]</ref>


علت نامگزاری مسجد به اسامی دیگر مشخص نیست، همانطور که سمهودی به ندانستن وجه نام مسجد التوبه تصریج کرده است.
گزارش‌هایی که از سده پانزدهم قمری/ بیستم میلادی در دست است مکان این مسجد را در بُسْتان (باغ) ابراهیم الترکی، که آن را بستان العصبه می‌خواندند، دانسته‌اند.<ref name=":4" />


== مکان ==
== تاریخ بنا ==
'''مسجد العُصْبة''' در موقعیت غربی [[مسجد قبا]] قرار دارد، منطقه ای که مملو از مزارع و چاه های آب بوده<ref name=":0" /> و به عنوان قلعه و حصار العصبه نیز شناخته میشده است.
درباره زمان ساخت مسجد اطلاع دقیقی در دست نیست. برخی حدس می‌زنند که این مسجد جزو مسجدهای ساخته شده در زمان حکومت [[عمر بن عبدالعزیز]] بر مدینه بوده باشد.<ref>معالم المدینه المنوره بین الماضی و الحاضر، جزء۴، مجلد۳، ص228</ref> اثری از این مسجد در سده‌های هشتم و نهم وجود نداشته چنان که [[محمد بن احمد مطری|محمد بن احمد مَطَری]](درگذشت ۷۴۱ق.) و [[علی بن عبدالله سمهودی|سَمهودی]](درگذشت ۹۱۱ق.) در بخش مسجدهایی که شناخته شده نیستند از آن یاد کرده‌اند.<ref name=":2" /><ref name=":3" /> محمد کبریت مدنی (۱۰۱۲–۱۰۷۰ق) نیز در سده یازدهم تصریح می‌کند که اثری از این مسجد نیست.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالجواهر_الثمیة_فی_محاسن_المدینة.pdf&page=157 الجواهر الثمینه فی محاسن المدینه، ص ۱۵۷]</ref> احمد عباسی (درگذشت قرن یازده قمری) از وجود آثار مسجد در نزدیکی [[چاه هُجَیم|چاه هجیم]] سخن گفته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:عمده_الاخبار_فی_مدینه_المختار.pdf&page=180 عمدة الاخبار، ص175]</ref>
 
=== بنای امروزی ===
امروزه بنای مسجد عبارت است از مربعی بدون سقف با طول و عرض نزدیک به ۱۱ متر و با دیوارهایی سنگی به ارتفاع یک متر که آثار سفیدکاری در آن دیده می‌شود.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:مساجد_الاثریه.pdf&page=124 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص124.]؛ معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد ثالث، ص 229-230</ref>
 
== تصاویر قدیمی مسجد ==
<gallery>
پرونده:یقغ.jpg|alt=
پرونده:2024-08-28 09 53 42-7126 طريق الملك عبدالله الفرعي، العصبة المدينة المنورة 42318 2363 طريق الملك عبد.png|alt=
پرونده:عصبهه.jpg|alt=
پرونده:2024-08-28 09 58 21-7126 طريق الملك عبدالله الفرعي، العصبة المدينة المنورة 42318 2363 طريق الملك عبد.png|alt=
پرونده:2024-08-28 09 59 35-7126 طريق الملك عبدالله الفرعي، العصبة المدينة المنورة 42318 2363 طريق الملك عبد.png|alt=
پرونده:2024-08-28 09 59 48-7126 طريق الملك عبدالله الفرعي، العصبة المدينة المنورة 42318 2363 طريق الملك عبد.png|alt=
پرونده:2024-08-29 08 10 12-معالم المدینه المنوره ۴-۳.pdf - Profile 1 - Microsoft​ Edge.png|وجود محدوده مسقف در ۱۴۱۳هجری/۱۹۹۳م
</gallery>
 
== تصاویر وضعیت جدید مسجد ==
<gallery>
پرونده:2024-08-29 07 52 39-Google Maps.png|alt=|نوسازی دیوارهای مسجد
پرونده:مسجد العصبة الهُجَيم.jpg|alt=|تغییر محیط اطراف مسجد
پرونده:2024-08-29 07 48 17-Google Maps.png|alt=
پرونده:2024-08-29 07 50 36-Google Maps.png|alt=|بازسازی ورودی مسجد
پرونده:2024-08-29 07 50 54-Google Maps.png|alt=|ایجاد دیواره پیرامونی دور محدوده مسجد
پرونده:2024-08-29 07 49 17-Google Maps.png|alt=
پرونده:2024-08-29 07 16 07-Google Maps.png|alt=
پرونده:2024-08-29 07 52 09-Google Maps.png|alt=
</gallery>
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
 
== منابع ==
{{منابع}}
* '''الجواهر الثمینه فی معالم المدینه'''، محمد کبریت الحسینی المدنی، دارالکتب العلمیه، ۱۹۹۷م.
* '''عمدة الاخبار فی مدینة المختار'''، احمد بن عبدالحمید العباسی، تحقیق محمد طیب انصاری، ناشر اسعد طرابزونی، قاهره، بی‌تا.
*'''المغانم المطابة في معالم طابة'''، فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، و جاسر، حمد. ریاض - عربستان: دار الیمامة للبحث و الترجمة و النشر،  ۱۳۸۹–۱۹۶۹.
*'''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، ۱۴۱۹ ق.
*'''التعریف بما انست الهجرة من معالم دارالهجرة'''، جمال‌الدین محمدبن‌احمد المطری، تحقیق سلیمان الرحیلی، الریاض، دارة الملک عبدالعزیز، ۱۴۲۶ق..
*'''المدینه بین الماضی و الحاضر'''، ابراهیم بن علی العیاشی، ۱۹۷۲ق.
*'''المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز بن عبدالرحمن کعکی، جزء الرابع، بیروت، ۲۰۱۱
*'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
 
{{پایان}}{{مساجد}}
[[ar: مسجد العصبة]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۸ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۴۲

مسجد العصبة
اطلاعات اوليه
نام‌های دیگر «مسجد التوبة» و «مسجد النور»
مکان عربستان * مدینه * در غرب مسجد قبا
کاربری مسجد
جنبه دینی
بزرگداشت نزد مسلمانان
وابسته به دین/مذهب اسلام
باورها نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده این مسجد
تاریخ بنا
زمان پایه‌گذاری قرن اول هجری
وضعیت فعلی
وضعیت بنا نیمه مخروبه، دیوارها موجود

مسیریابی

در حال بارگیری نقشه...

مسجد العُصْبَة مسجدی قدیمی در مدینه است که با نام مسجد التوبة نیز شناخته می‌شود. مکان آن غرب مسجد قبا در منطقه‌ای مملو از مزارع و چاه‌های آب است. بنای مسجد عبارت است از مربعی بدون سقف با طول و عرض نزدیک به یازده متر و با دیوارهایی سنگی به ارتفاع یک متر. نقل شده است که پیامبر(ص) در محدوده این مسجد نماز خوانده است.

نماز پیامبر(ص)[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در منابع کهن تاریخی آمده است که حضرت محمد (ص) در مسجد التوبه در عُصْبَة و در نزدیکی چاه هُجَیم نماز خوانده است[۱]

مکان و نام مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسجد العُصْبَة به علت قرار گرفتن در قریه عصبة به این نام شهرت دارد. عصبة منطقه‌ای در غرب مسجد قبا [۲] و مملو از مزارع و چاه‌های آب بود[۱] و به عنوان قلعه و حصار العصبه نیز شناخته می‌شد.[۳] این مکانی است که گروهی از مهاجران مکه که به قبا رسیدند پیش از رسیدن پیامبر(ص) در آنجا اقامت کردند.[۴]

در منابع جغرافی مدینه، نامی از مسجد العصبة نیست؛ اما از مسجد التوبة در عصبة در نزدیکی چاه هجیم یاد کرده‌اند.[۱][۵] علی بن عبدالله سمهودی، تاریخ‌نگار مدینه در قرن هشتم قمری، به ندانستن وجه نام مسجد التوبه تصریح کرده است.[۵] این منطقه محل زندگی بنی جَحْجَبا بوده و از این رو برخی این مسجد را نیز مسجد بنی جحجبا نامیده‌اند.[۶]

برخی پژوهشگران تاریخ مدینه، این مسجد را با مسجد النور (که یکی از مساجد نزدیک به قبا بوده) یکی دانسته‌اند.[۷] در حالی که در منابع کهن این مساجد یکی دانسته نشده‌اند.[۲]

گزارش‌هایی که از سده پانزدهم قمری/ بیستم میلادی در دست است مکان این مسجد را در بُسْتان (باغ) ابراهیم الترکی، که آن را بستان العصبه می‌خواندند، دانسته‌اند.[۷]

تاریخ بنا[ویرایش | ویرایش مبدأ]

درباره زمان ساخت مسجد اطلاع دقیقی در دست نیست. برخی حدس می‌زنند که این مسجد جزو مسجدهای ساخته شده در زمان حکومت عمر بن عبدالعزیز بر مدینه بوده باشد.[۸] اثری از این مسجد در سده‌های هشتم و نهم وجود نداشته چنان که محمد بن احمد مَطَری(درگذشت ۷۴۱ق.) و سَمهودی(درگذشت ۹۱۱ق.) در بخش مسجدهایی که شناخته شده نیستند از آن یاد کرده‌اند.[۱][۵] محمد کبریت مدنی (۱۰۱۲–۱۰۷۰ق) نیز در سده یازدهم تصریح می‌کند که اثری از این مسجد نیست.[۹] احمد عباسی (درگذشت قرن یازده قمری) از وجود آثار مسجد در نزدیکی چاه هجیم سخن گفته است.[۱۰]

بنای امروزی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

امروزه بنای مسجد عبارت است از مربعی بدون سقف با طول و عرض نزدیک به ۱۱ متر و با دیوارهایی سنگی به ارتفاع یک متر که آثار سفیدکاری در آن دیده می‌شود.[۴]

تصاویر قدیمی مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • وجود محدوده مسقف در ۱۴۱۳هجری/۱۹۹۳م

    وجود محدوده مسقف در ۱۴۱۳هجری/۱۹۹۳م

تصاویر وضعیت جدید مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • نوسازی دیوارهای مسجد

  • تغییر محیط اطراف مسجد

  • بازسازی ورودی مسجد

  • ایجاد دیواره پیرامونی دور محدوده مسجد

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ التعریف بما انست الهجرة، مطری، ص217.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص123.
  3. ↑ المغانم المطابة فی معالم طابة، فیروزآبادی، ص265.
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص124.؛ معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد ثالث، ص 229-230
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ وفاء الوفاء، سمهودی، ج۳، ص248.
  6. ↑ معالم المدینه المنوره بین الماضی و الحاضر، جزء۴، مجلد۳، ص228
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص209؛ المدینه بین الماضی و الحاضر، ص302
  8. ↑ معالم المدینه المنوره بین الماضی و الحاضر، جزء۴، مجلد۳، ص228
  9. ↑ الجواهر الثمینه فی محاسن المدینه، ص ۱۵۷
  10. ↑ عمدة الاخبار، ص175

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • الجواهر الثمینه فی معالم المدینه، محمد کبریت الحسینی المدنی، دارالکتب العلمیه، ۱۹۹۷م.
  • عمدة الاخبار فی مدینة المختار، احمد بن عبدالحمید العباسی، تحقیق محمد طیب انصاری، ناشر اسعد طرابزونی، قاهره، بی‌تا.
  • المغانم المطابة في معالم طابة، فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، و جاسر، حمد. ریاض - عربستان: دار الیمامة للبحث و الترجمة و النشر، ۱۳۸۹–۱۹۶۹.
  • مساجد الاثریه، محمد الیاس عبدالغنی، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، ۱۴۱۹ ق.
  • التعریف بما انست الهجرة من معالم دارالهجرة، جمال‌الدین محمدبن‌احمد المطری، تحقیق سلیمان الرحیلی، الریاض، دارة الملک عبدالعزیز، ۱۴۲۶ق..
  • المدینه بین الماضی و الحاضر، ابراهیم بن علی العیاشی، ۱۹۷۲ق.
  • المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز بن عبدالرحمن کعکی، جزء الرابع، بیروت، ۲۰۱۱
  • وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=مسجد_العصبة&oldid=60311»