چاه سقیا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
{{ چاه‌ها و برکه‌های حرمین }} | {{ چاه‌ها و برکه‌های حرمین }} | ||
{{ | {{اماکن مدینه}} | ||
[[ویژه:رده‌ها|رده]]: [[:رده:چاه‌های مدینه|چاه‌های مدینه]] | [[ویژه:رده‌ها|رده]]: [[:رده:چاه‌های مدینه|چاه‌های مدینه]] | ||
نسخهٔ ۲۹ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۰۵
چاه سقیا در منطقه "الفلجان" و نزدیک مسجد سقیا قرار دارد و به نام‌های بئر مالك و بئر الأعجام نیز شناخته می‌شود. این چاه در جنگ بدر مورد استفاده پیامبر اسلام (ص) و مسلمانان قرار گرفت، جایی که پیامبر(ص) در کنار آن لشکر را مستقر کرد و برای اهل مدینه دعا کرد. چاه سقیا توسط بنی‌مخزوم حفر شده و در طول تاریخ چندین بار بازسازی شده است. در حال حاضر این چاه خشک شده و به‌طور کامل به دلیل توسعه‌های شهری سعودی مسدود شده است.
موقعیت مکانی
چاه سقیا در جنوب مسجد سقيا و در منطقه "الفلجان" واقع بوده،[۱] همچنین این منطقه به نام "البقع"[۲] و "منزله النقا" نیز شهرت داشته است.[۳]
پیامبر و چاه سقیا
چاه سقیا یکی از چاه‌های معروف و تاریخی است[۴] پیامبر اسلام (ص) در هنگام عبور از این چاه در جنگ بدر، لشکر خود را در کنار آن مستقر کرده[۵] و در مسجد آن نماز خوانده[۶] و برای اهل مدینه دعا کرده است.[۷]
پیامبر اسلام(ص) از آب گوارای این بئر برای خود[۸] و یارانش استفاده می‌کرد؛ و زمانی که آب چاه‌های مدینه کم شده بود، برای پیامبر اسلام (ص) آب شیرین از چاه سقیا می‌آوردند.[۹]
مالك و فرزندانش، آب را از بئر السقیا به خانه‌های همسران پیامبر می‌آوردند.[۱۰] همچنین رباح، غلام سیاه پیامبر، به‌طور دوره‌ای از "بئر غرس" یا "بئر السقیا"[۱۱] برای پیامبر آب می‌آورد.[۱۲]
پیشینه
در زمان جنگ بدر، زمانی که پیامبر اسلام (ص) و مسلمانان در حال مبارزه با یهودیان بودند، به این مکان رسیدند و جنگیدند.[۱۳] یکی از صحابه نقل می‌کند که پدرش به او گفت: «ما در نزدیکی بئر السقیا با یهودیان در منطقه حسیکه (حُسَيكه نام جايى است در مدينه، در كنار كوه ذباب، در اين آبادى يهوديان سكونت داشتند.)[۱۴] نبرد کردیم و پیروز شدیم.[۱۵] سپس پیامبر اسلام (ص) در مسیر بدر از این مکان عبور کرد و به من گفت که اگر زنده ماندم و به خانه برگشتم، این بئر را خریداری کن.[۱۶]
بنا بر گزارشی این چاه را بنی‌مخزوم حفر کرده‌اند،[۱۷] و بعد ها متعلق به ذُکوان بن عبد قیس شد و بعد از او سعد بن ابی وقاص این بئر را خریداری کرد.[۱۸]
چاه سقیا در طول تاریخ به نام های بئر مالك[۱۹] و بئر الأعجام نیز به کار رفته است.[۲۰] این چاه در دل کوه واقع بوده و چاه بزرگ و زیبای بوده است.[۲۱]
تاریخچه
چاه سقيا 14 متر عمق و 6 متر قطر داشته است.[۲۲] این چاه توسط حسن بن ابراهیم در سال ۶۸۶ ه.ق تجدید بنا شد؛[۲۳] و بعد از آن در سال 778 ه.ق توسّط عدّه‌اى از ايرانيان مسلمان بازسازی شد، كه سال‌ها به بئرالأعجام شهرت یافت.[۲۴] بدرالدّين بن عليبة در 886 ه .ق به بازسازى و مرمّت آن چاه همّت گماشت.[۲۵]
چاه سقیا خشک شده و هیچ آبی در آن موجود نیست،[۲۶] و با گسترش و توسعه‌های بعدی در این منطقه، این چاه برای پروژه‌های توسعه‌ی سعودی مسدود و به عنوان بخشی از پروژه‌های توسعۀ شهری از بین رفت.[۲۷]
پانویس
- ↑ وفاء الوفاء، ج۳، ص 381.[۱]
- ↑ المدینه بین ماضی و الحاضر، ص ۱۸۹.[۲]
- ↑ وفاء الوفاء، ج۳، ص 382.[۳]
- ↑ وصف مدینه منوره، ص ۱۷.[۴]
- ↑ وفاء الوفاء، ج۳، ص 384.[۵]
- ↑ المدینه بین ماضی و الحاضر، ص 191.[۶]
- ↑ وفاء الوفاء، ج۳، ص ۳۸۰.[۷] مدينه شناسى، ج ١، ص ٣٩٠. آثار اسلامى مكه و مدينه، ص ٣١٣.
- ↑ الطبقات الكبرى، ج ١، ص ٤٠٥.
- ↑ وفاء الوفاء، ج۳، ص 384.[۸]
- ↑ الطبقات الكبرى، ج ١، ص ٥٠١.
- ↑ تاریخ معالم مدینه منوره قدیما و حدیثا، ص ۲۷۱.[۹]
- ↑ التحفة اللطيفة فی تاریخ المدینه الشریفه، جلد ۱، صفحه ۲۷۱ تاریخ مدینه دمشق، صفحه ۹۰.
- ↑ تاریخ معالم مدینه منوره قدیما و حدیثا، ص ۲۷۰.[۱۰]
- ↑ مغانم المطابه، ص115.[۱۱]
- ↑ وفاء الوفاء، ج۳، ص ۳۸۰.[۱۲]
- ↑ المدینه بین ماضی و الحاضر، ص ۱۸۹.[۱۳]
- ↑ اخبار مکه و ما جاء فیها من الآثار، جلد ۲، ص ۲۲۳
- ↑ تاریخ مدینه منوره، ص۱۵۸.
- ↑ تاریخ معالم مدینه منوره قدیما و حدیثا، ص 272.[۱۴]
- ↑ المدینه بین ماضی و الحاضر، ص ۱۹۰.[۱۵]
- ↑ تاریخ معالم مدینه منوره قدیما و حدیثا، ص 272.[۱۶]
- ↑ خلاصه الوفاء بالاخبار دار المصطفی، ص ۴۵۰
- ↑ تاریخ بغداد، ص ۳۴۶.
- ↑ وفاء الوفاء، ج۳، ص 382.[۱۷]
- ↑ خلاصه الوفاء بالاخبار دار المصطفی، ص ۴۵۰.
- ↑ تاریخ معالم مدینه منوره قدیما و حدیثا، ص 272.[۱۸]
- ↑ المدینه بین ماضی و الحاضر، ص ۱۹۰.[۱۹]
منابع
- تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد، ریاض-عربستان، المملکه العربیه السعودیه،1419 ق.
- مدینه شناسی، نجفی،محمد باقر، تهران-ایران، مشعر،1392ش.
- التعریف بما انست الهجره من معالم دار الهجره، المطری،جمال الدین محمد بن احمد، ریاض-عربستان، اداره الملک عبد العزیز، 1426ق.
- اخبار مکه و ما جاء فیها من الآثار، ارزقی، محمد بن عبد الله، بیروت-لبنان، دار الاندلس، 1416ق.
- تاریخ المدینه المنوره، بن شبه النمیری البصری، ابوزید عمر، لنبان-بیروت، الدار الإسلامیة، 1990م.
- آثار اسلامى مكه و مدينه، جعفریان، رسول، تهران-ایران، مشعر، 1390 ه.
- طبقات الکبری(فارسی)، ابن سعد، تهران، فرهنگ و اندیشه، بی‌تا.
- التحفة اللطيفة فی تاریخ المدینه الشریفه، سخاوی، محمد بن عبد الرحمن بیروت-لبنان، دار الکتب العلمية، 1993 م.
- تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر، علی بن حسن، بیروت-لبنان، دار الفکر، 1995م.
- تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، احمد بن علی، بیروت-لبنان، دار الکتب العلمية، 1997م.
- خلاصة الوفا بأخبار دار المصطفى، سمهودی، علی بن عبد الله، مدینه نوره-عربستان، المکتبه العلمیه، 1972م.
- وصف المدینه المنوره، قائدان، اصغر، پایگاه مجلات 2 (میقات حج- سال 1378- شماره 27)
- وفاء الوفاء، سمهودی، علی بن عبد الله، بیروت-لبنان، دار الکتب العلمیه، 2006م.
- مغانم المطابه، فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، ریاض-عربستان، دار الیمامه للبحث و الترجمه و النشر، 1969م.
- المدينة بين الماضي والحاضر، عیاشی، ابراهیم بن علی، مدینه منوره-عربستان، بی نا، 1972م.