مسجد الاجابه (مکه): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح ارقام) |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
| تصویر =مسجد-الإجابة.jpg | | تصویر =مسجد-الإجابة.jpg | ||
| اندازه تصویر =300px | | اندازه تصویر =300px | ||
| | | بنیانگذار = | ||
| تأسیس = | | تأسیس = | ||
| کاربری =مسجد | | کاربری =مسجد | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
| معمار = | | معمار = | ||
| سبک = | | سبک = | ||
| بازسازی =سال‌های | | بازسازی =سال‌های ۱۴۲۲-۱۴۲۱ | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
}} | }} | ||
'''مسجد الاجابه'''، یکی از مساجد مهم، کهن و | '''مسجد الاجابه'''، یکی از مساجد مهم، کهن و تاریخی [[شهر مکه]] در [[کشور عربستان]] است که مورد توجه زائران بوده است. به گفته مورخان، [[پیامبر(ص)]] پس از برگرشتن از عمره در این مسجد استراحت نموده است. این مسجد در طول تاریخ چندین بار مورد بازسازی قرار گرفته است. | ||
==موقعیت== | ==موقعیت== | ||
مسجد الاجابه پایین‌تر از میدان معابده، در ابتدای شارع ابطح، در طریق [[مسجدالحرام]] و در ابتدای شارع الاجابه قرار گرفته است. | مسجد الاجابه پایین‌تر از میدان معابده، در ابتدای شارع ابطح، در طریق [[مسجدالحرام]] و در ابتدای شارع الاجابه قرار گرفته است. | ||
ادامه مسیر فعلی از | ادامه مسیر فعلی از این مسجد، اول خیابان الاجابه، به [[ثنیه اذاخر]] می‌رسد که محل ورود [[رسول خدا(ص)]] به [[مکه]] به هنگام [[فتح مکه]] در [[رمضان]] سال ۸ق. است. این ثنیّه، مُشْرف بر [[باغ خرمان]] بوده که اکنون شهرداری مکه را در آن مکان ساخته‌اند. | ||
== | ==پیشینه مسجد الاجابه== | ||
بنابر نقل [[ابن بطوطه]] | بنابر نقل [[ابن بطوطه]] پیامبر(ص) در بازگشت از [[عمره]] در این مکان استراحت کرده است. همچنین بنابر نقلی دیگر، پیامبر(ص) روزها را در غار حِرا و شب را در این مکان با خدیجه(س) بسر می‌برده است. بنابر نقل دیگری، [[جنیان]] در اینجا با رسول خدا(ص) دیدار کردند. | ||
بنابر نقل | بنابر نقل برخی معاصرین، این مسجد را «مسجد الاستراحه» نیز گفته‌اند؛ زیرا رسول خدا(ص) در مسیر بازگشت از منا در روز [[حجّة الوداع]]، سیزدهم ذی‌حجه، در این جا استراحت کرد.<ref>مکة فی وجدانی، ص 102</ref> نیز گفته‌اند در کودکی، در اینجا گوسفندان را به چرا می‌آورده است.<ref>اتحاف الوری، ج 4، ص 20</ref> | ||
==تاریخ مسجد الاجابه== | ==تاریخ مسجد الاجابه== | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
[[فاکهی]] در قرن دوم از این مسجد یاد کرده و می‌گوید آن مسجد در آغازِ شعبی واقع شده که در تاریخ به نام [[شعب آل قنفذ]] شناخته می‌شود. این شعب در درون [[کوه العَیْر|کوه العیر]] است. | [[فاکهی]] در قرن دوم از این مسجد یاد کرده و می‌گوید آن مسجد در آغازِ شعبی واقع شده که در تاریخ به نام [[شعب آل قنفذ]] شناخته می‌شود. این شعب در درون [[کوه العَیْر|کوه العیر]] است. | ||
مسجد پیش گفته، باید در شمار چند مسجد کهن مکه شناخته شود که نام‌های | مسجد پیش گفته، باید در شمار چند مسجد کهن مکه شناخته شود که نام‌های گوناگون مانند: [[مسجد آل قنفذ]]، مسجد الإجابه و [[مسجد الاستراحه]] داشته است. | ||
فاکهی | فاکهی می‌نویسد: | ||
در این شعب، خانه آل خَلَف بن عبدالله بن سائب بوده که به آنها «[[آل عبدربة بن السائب]]» می‌گویند و در مقابل قصر محمد بن سلیمان واقع است. نام دیگر آن «شعب اللئام» است و این شعب در دست چپ کسی است که بالای باغ خرمان بایستد و در این زمان خانه خَلَفیین از [[بنی مخزوم]] است. | در این شعب، خانه آل خَلَف بن عبدالله بن سائب بوده که به آنها «[[آل عبدربة بن السائب]]» می‌گویند و در مقابل قصر محمد بن سلیمان واقع است. نام دیگر آن «شعب اللئام» است و این شعب در دست چپ کسی است که بالای باغ خرمان بایستد و در این زمان خانه خَلَفیین از [[بنی مخزوم]] است. | ||
[[حضارمه]] (مردمان منسوب به حَضْرموت) هم در این شعب سکونت دارند. شعب مزبور به «شعب الخلفیین» ناموراست. در آنجا مسجدی است که گفته | [[حضارمه]] (مردمان منسوب به حَضْرموت) هم در این شعب سکونت دارند. شعب مزبور به «شعب الخلفیین» ناموراست. در آنجا مسجدی است که گفته می‌شود رسول خدا(ص) در آن نمازگزارده است. | ||
از [[زهیر بن قنفذ]] نقل شده است که رسول خدا(ص)، روز را در [[غار حِرا|غار حرا]] به سر | از [[زهیر بن قنفذ]] نقل شده است که رسول خدا(ص)، روز را در [[غار حِرا|غار حرا]] به سر می‌برد و شب از حِرا پایین آمده، به محل مسجد می‌رفت که پشت خانه ابوعبیده بود و به شعب الخلفیین شهرت داشت. در این وقت [[خدیجه(س)]] هم از مکه می‌آمد و آنها در نزدیکی این شعب با یکدیگر بودند تا جدا شوند.<ref>فاکهی، اخبار مکه، ج 4، صص 180 و 181؛ نکـ: اخبار مکه ازرقی، ج 2، صص 286 و 287</ref> | ||
==چند نکته درباره مسجد== | ==چند نکته درباره مسجد== | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
سوم: کتیبه‌ای در مسجد الإجابه موجود است که اشاره به بازسازی آن در قرن دهم هجری دارد. به علاوه، دو بیت شعر هم درباره بازسازی این مسجد بر کتیبه‌ای دیگر در این سوی محراب در بنای قبلی وجود داشت. | سوم: کتیبه‌ای در مسجد الإجابه موجود است که اشاره به بازسازی آن در قرن دهم هجری دارد. به علاوه، دو بیت شعر هم درباره بازسازی این مسجد بر کتیبه‌ای دیگر در این سوی محراب در بنای قبلی وجود داشت. | ||
در قرن هشتم، [[ابن‌بطوطه]] در سفرنامه‌اش از مسجد الاجابه یاد کرده، می‌نویسد: آن مسجدی است که رسول خدا(ص) به هنگام بازگشت از [[عمره]]، در آنجا استراحت کرد و اکنون مردم آن را از روی تبرّک | در قرن هشتم، [[ابن‌بطوطه]] در سفرنامه‌اش از مسجد الاجابه یاد کرده، می‌نویسد: آن مسجدی است که رسول خدا(ص) به هنگام بازگشت از [[عمره]]، در آنجا استراحت کرد و اکنون مردم آن را از روی تبرّک می‌بوسند.<ref>الرحلة الحجازیه، ص 164</ref> | ||
ابن‌فهد در حوادث سال | ابن‌فهد در حوادث سال ۷۲۰ نوشته است: در این سال مسجد الاجابه تعمیر شد. این مسجد سمت چپ کسی است که به سوی [[منا]] می‌رود و در نزدیکی ثنیّة اذاخر است و گفته شده که رسول خدا(ص) در آن نماز خوانده است.<ref>اتحاف الوری، ج 3، ص 172</ref> | ||
همو در حوادث سال | همو در حوادث سال ۸۳۱ آورده: امیر [[سیف‌الدین شاهین عثمانی]] در این سال مسجد الإجابه را که در شعبی نزدیک ثنیة اذاخر است، تعمیر کرد.<ref>اتحاف الوری، ج 4، ص 20</ref> | ||
==بازسازی== | ==بازسازی== | ||
در سال | در سال ۱۳۹۴ قمری ساختمان قدیمی مسجد خراب گردید و در همان محل پیشین، مسجد جدیدی بنا نهاده شد. بنای فعلی آن، مربع شکل و دارای مساحتی حدود ۴۰۰ متر مربع است. | ||
مناره‌ای نیز در محل اتصال دیوارهای جنوب و غربی آن قرار دارد. این مسجد از مساجد دایر [[مکه]] به شمار | مناره‌ای نیز در محل اتصال دیوارهای جنوب و غربی آن قرار دارد. این مسجد از مساجد دایر [[مکه]] به شمار می‌آید که مؤلف مکرر توفیق نماز خواندن در آن را یافته است. | ||
مسجد یاد شده بار دیگر در سال‌های | مسجد یاد شده بار دیگر در سال‌های ۲ـ۱۴۲۱ به صورت زیبایی بازسازی شده و حتی به آن مناسبت، گاه محله نیز محله الاجابه نامیده می‌شود. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
|پیش از لینک = کتاب | |پیش از لینک = کتاب | ||
|منبع = آثار اسلامی مکه و | |منبع = آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان. | ||
|پس از لینک = بخش «مسجد الاجابه»، | |پس از لینک = بخش «مسجد الاجابه»، ج۱، ص۱۳۸-۱۴۳، | ||
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1077 | | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1077 | ||
}} | }} | ||
* '''اخبار | * '''اخبار مکة''': ابوعبدالله محمد بن اسحاق الفاکهی، تصحیح عبدالملک بن دهیش، ۱۹۹۴ | ||
* '''الرحلة | * '''الرحلة الحجازیة''': محمد لبیب البتنونی، قاهره، الثقافة الدینیة | ||
* '''اتحاف | * '''اتحاف الوری بأخبار ام القری''': عمر بن فهد، مکه، دانشگاه‌ام القری، ۱۹۸۳. | ||
* '''اخبار مکه''': الازرقی (درگذشت ۲۴۸ق)، به کوشش رشدی صالح، | * '''اخبار مکه''': الازرقی (درگذشت ۲۴۸ق)، به کوشش رشدی صالح، مکه،دار الثقافه، ۱۹۸۳م. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
نسخهٔ ۱۴ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۲۴
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| کاربری | مسجد |
| مکان | عربستان - مکه |
| نام‌های دیگر | مسجد الاستراحه |
| مشخصات | |
| وضعیت | فعال |
| معماری | |
| بازسازی | سال‌های ۱۴۲۲-۱۴۲۱ |
مسجد الاجابه، یکی از مساجد مهم، کهن و تاریخی شهر مکه در کشور عربستان است که مورد توجه زائران بوده است. به گفته مورخان، پیامبر(ص) پس از برگرشتن از عمره در این مسجد استراحت نموده است. این مسجد در طول تاریخ چندین بار مورد بازسازی قرار گرفته است.
موقعیت
مسجد الاجابه پایین‌تر از میدان معابده، در ابتدای شارع ابطح، در طریق مسجدالحرام و در ابتدای شارع الاجابه قرار گرفته است.
ادامه مسیر فعلی از این مسجد، اول خیابان الاجابه، به ثنیه اذاخر می‌رسد که محل ورود رسول خدا(ص) به مکه به هنگام فتح مکه در رمضان سال ۸ق. است. این ثنیّه، مُشْرف بر باغ خرمان بوده که اکنون شهرداری مکه را در آن مکان ساخته‌اند.
پیشینه مسجد الاجابه
بنابر نقل ابن بطوطه پیامبر(ص) در بازگشت از عمره در این مکان استراحت کرده است. همچنین بنابر نقلی دیگر، پیامبر(ص) روزها را در غار حِرا و شب را در این مکان با خدیجه(س) بسر می‌برده است. بنابر نقل دیگری، جنیان در اینجا با رسول خدا(ص) دیدار کردند.
بنابر نقل برخی معاصرین، این مسجد را «مسجد الاستراحه» نیز گفته‌اند؛ زیرا رسول خدا(ص) در مسیر بازگشت از منا در روز حجّة الوداع، سیزدهم ذی‌حجه، در این جا استراحت کرد.[۱] نیز گفته‌اند در کودکی، در اینجا گوسفندان را به چرا می‌آورده است.[۲]
تاریخ مسجد الاجابه
فاکهی در قرن دوم از این مسجد یاد کرده و می‌گوید آن مسجد در آغازِ شعبی واقع شده که در تاریخ به نام شعب آل قنفذ شناخته می‌شود. این شعب در درون کوه العیر است.
مسجد پیش گفته، باید در شمار چند مسجد کهن مکه شناخته شود که نام‌های گوناگون مانند: مسجد آل قنفذ، مسجد الإجابه و مسجد الاستراحه داشته است.
فاکهی می‌نویسد:
در این شعب، خانه آل خَلَف بن عبدالله بن سائب بوده که به آنها «آل عبدربة بن السائب» می‌گویند و در مقابل قصر محمد بن سلیمان واقع است. نام دیگر آن «شعب اللئام» است و این شعب در دست چپ کسی است که بالای باغ خرمان بایستد و در این زمان خانه خَلَفیین از بنی مخزوم است.
حضارمه (مردمان منسوب به حَضْرموت) هم در این شعب سکونت دارند. شعب مزبور به «شعب الخلفیین» ناموراست. در آنجا مسجدی است که گفته می‌شود رسول خدا(ص) در آن نمازگزارده است.
از زهیر بن قنفذ نقل شده است که رسول خدا(ص)، روز را در غار حرا به سر می‌برد و شب از حِرا پایین آمده، به محل مسجد می‌رفت که پشت خانه ابوعبیده بود و به شعب الخلفیین شهرت داشت. در این وقت خدیجه(س) هم از مکه می‌آمد و آنها در نزدیکی این شعب با یکدیگر بودند تا جدا شوند.[۳]
چند نکته درباره مسجد
در اینجا به بیان چند نکته درباره مسج الاجابه می‌پردازیم؟
اول: در جای باغ خرمان، که در برابر مسجد الإجابه بوده، اکنون دقیقاً شهرداری مکه ـ امانة العاصمة المقدسه ـ قرار گرفته است. اندکی از خیابان به سمت ریع اذاخر را نیز باید داخل در باغ خرمان دانست.
دوم: مسجد الاجابه دست کم تا قرن سوم به این نام شناخته نمی‌شده است. فاکهی در قرن سوم از آن با مسجد آل قنفذ یاد کرده است.
سوم: کتیبه‌ای در مسجد الإجابه موجود است که اشاره به بازسازی آن در قرن دهم هجری دارد. به علاوه، دو بیت شعر هم درباره بازسازی این مسجد بر کتیبه‌ای دیگر در این سوی محراب در بنای قبلی وجود داشت.
در قرن هشتم، ابن‌بطوطه در سفرنامه‌اش از مسجد الاجابه یاد کرده، می‌نویسد: آن مسجدی است که رسول خدا(ص) به هنگام بازگشت از عمره، در آنجا استراحت کرد و اکنون مردم آن را از روی تبرّک می‌بوسند.[۴]
ابن‌فهد در حوادث سال ۷۲۰ نوشته است: در این سال مسجد الاجابه تعمیر شد. این مسجد سمت چپ کسی است که به سوی منا می‌رود و در نزدیکی ثنیّة اذاخر است و گفته شده که رسول خدا(ص) در آن نماز خوانده است.[۵]
همو در حوادث سال ۸۳۱ آورده: امیر سیف‌الدین شاهین عثمانی در این سال مسجد الإجابه را که در شعبی نزدیک ثنیة اذاخر است، تعمیر کرد.[۶]
بازسازی
در سال ۱۳۹۴ قمری ساختمان قدیمی مسجد خراب گردید و در همان محل پیشین، مسجد جدیدی بنا نهاده شد. بنای فعلی آن، مربع شکل و دارای مساحتی حدود ۴۰۰ متر مربع است.
مناره‌ای نیز در محل اتصال دیوارهای جنوب و غربی آن قرار دارد. این مسجد از مساجد دایر مکه به شمار می‌آید که مؤلف مکرر توفیق نماز خواندن در آن را یافته است.
مسجد یاد شده بار دیگر در سال‌های ۲ـ۱۴۲۱ به صورت زیبایی بازسازی شده و حتی به آن مناسبت، گاه محله نیز محله الاجابه نامیده می‌شود.
پانویس
منابع
- اخبار مکة: ابوعبدالله محمد بن اسحاق الفاکهی، تصحیح عبدالملک بن دهیش، ۱۹۹۴
- الرحلة الحجازیة: محمد لبیب البتنونی، قاهره، الثقافة الدینیة
- اتحاف الوری بأخبار ام القری: عمر بن فهد، مکه، دانشگاه‌ام القری، ۱۹۸۳.
- اخبار مکه: الازرقی (درگذشت ۲۴۸ق)، به کوشش رشدی صالح، مکه،دار الثقافه، ۱۹۸۳م.