مسجد بنی حارثه
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مسجد المستراح * مسجد الاستراحه |
| مکان | عربستان * مدینه * |
| کاربری | مسجد |
| جنبه دینی | |
| بزرگداشت نزد | مسلمانان |
| وابسته به دین/مذهب | اسلام |
| آیین‌ها | اقامه نماز جماعت |
| وضعیت فعلی | |
| مساحت | 491 متر مربع |
| وضعیت بنا | موجود |
|
| |
میتوان پیشینه این مسجد را به عصر نبوی باز گرداند و
نام‌ها
مسجد بنی حارِثَه به خاطر قرارگرفتن در محدوده منازل قبیله بنی حارثه، اینگونه نامگزاری شده.[۱] مسجد به نام مسجد الاستراحه یا مسجد المستراح نیز شناخته میشود، چرا که پیامبر(ص) هنگام بازگشت از غزوه احد در محدوده این مسجد استراحت کردند.[۲]
مکان
مسجد بنی حارثه در حاشیه خیابان سید الشهدا، در جهت شمالی مسجد شیخین[۳] و در جهت شمال مسجدالنبی با فاصله 2420متر قرار دارد.[۴]
توصیف بنا
مسجد دارای یک قبه زیبا و یک مناره است و دارای ورودی‌های متعدد از جهت شرق، غرب و شمال است. بنای مستطیل شکل مسجد دارای مساحتی در حدود 491 متر می‌باشد.[۳]
پیشینه مسجد
بر اساس اخبار موجود درباره نمازخواندن قبیله بنی حارثه در مسجد و رسیدن خبر تغییر قبله به ایشان در هنگام نماز عصر[۵]، مسجد در زمان پیامبر(ص) وجود داشته است.[۳] بر اساس برخی گزارش‌ها، پیامبر(ص) در مسجد بنی حارثه نماز خوانده[۶] و درباره عبدالرحمن بن سهل (که در خیبر کشته شده بود) به قضاوت پرداخته است.[۷]
تاریخچه مسجد
گزارش هایی از مسجد در کتب مرتبط به مدینه از قرن نهم تا یازدهم قمری وجود دارد ولی اشاره ای به بنای مسجد نشده و برخی مانند سمهودیتاریخ نگار مدینه(م.911ق.) مسجد را در دسته مساجد بدون بنا ذکر کرده است.[۸] به نظر برخی محققان معاصر، ساختمان مسجد پس از قرون نخستین اسلامی مورد اهمال و فرسودگی قرار گرفته و جز دیوارهای خارجی چیزی از آن باقی نمانده بود.[۹] مسجد در گزارشی از 1073قمری/1662میلادی، در زمینی کوچک با محوطه‌ای سنگچین شده توصیف شده است.[۱۰]
دولت عثمانی(677-1300ق./1299-1922م.) اقدام به بازسازی بنای مسجد و ایجاد قبله برای مسجد
مطابق گزارشی در ابتدای قرن چهاردهم مسجد بدون سقف بوده[۱۱] و در اواخر قرن چهاردهم در کنار قلعه‌ای (به نام قلعه سیدالشهداء، ساخته شده در حدود 1337قمری[۱۲] و تخریب شده در 1416قمری[۱۳]) توصیف شده است به شکلی که ارتفاع بنا از یک متر بیشتر نبوده و پس از آن مسجد به شکل مشاهد معمول مدینه بازسازی شده است. در گزارشی مشابه، اواخر قرن چهاردهم مسجد بدون سقف، کوچک، با ارتفاع حدود نیم متر از سطح زمین و دارای بنایی سفیدکاری شده و قدیمی بوده است.[۱۴]
مسجد در لیست مساجد تعمیر و تجهیز شده برای استفاده در حج 1445 بوده است.[۱۵]
نگارخانه
تصاویر جدید
-
نمای بیرونی مسجد -
-
نمایی از گنبد و مناره -
-
-
-
-
تصاویر قدیمی مسجد
-
-
-
تصویری از مسجد در کنار بقایای قلعه ترکی
پانویس
- ↑ معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص330.
- ↑ مساجد الاثریه، ص198.
- ↑ پرش به بالا به: ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ مساجد الاثریه، ص199.
- ↑ معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص333.
- ↑ الاستيعاب، ج4، ص482؛ أسد الغابة، ج5، ص557.
- ↑ تاریخ المدینة المنورة، ص66.؛ اخبار المدینه، ص148.
- ↑ وفاء الوفاء، ج3، ص230.
- ↑ وفاء الوفاء، ج3، ص230؛ مساجد الاثریه، ص200.
- ↑ معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص334.
- ↑ الرحلة العیاشیه، ج1، ص409.
- ↑ وصف المدینة المنوره، ص16.
- ↑ معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص331.
- ↑ مساجد الاثریه، ص201.
- ↑ مساجد الاثریه، ص200.
- ↑ وبسایت خبری النهار
منابع
- أسد الغابة، ابن اثیر ، بیروت، دارالکتاب العربی، بی‌تا.
- الاستيعاب، ابن عبد البر، بیروت، دارالجیل، 1412ق.
- فصل من تاريخ المدينة المنورة، على الحافظ، جده، مكتبة الثقاف
- آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، تهران، مشعر، 1386ش.
- رحلة ابن جبير ( تذكرة بالأخبار عن اتفاقات الأسفار )، محمد بن احمد ابن جبیر، بیروت، العربیه، 2008م.
- تحقیق النصرة بتلخیص معالم دارالهجرة، ابوبکر بن حسین مراغی، فیوم، دارالفلاح للبحث العلمی و تحقیق التراث، 1430ق.
- معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
- وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
- تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة.
===