مسجد مالک بن سنان
مسجد مالک بن سَنان از مساجد قدیمی مدینه در کشور عربستان واقع در غرب مسجد النبی بود که امروزه از میان رفته است. گفته‌اند پیامبر در این مکان در حال طلب باران و دعاخواندن دیده شده، سپس در محل دعای پیامبر(ص) مسجدی ساختند. بعد از دفن مالک بن سنان در کنار مسجد، نام مسجد به نام او معروف شد. در سال 1365 قمری/1945میلادی مسجد به طور کامل بازسازی شد. تا اواخر قرن 14 قمری مسجد با بنایی ساخته شده از سنگ موجود بود و در جریان توسعه مسجدالنبی در سال 1392 قمری از میان رفته است.
 | |
| وضعیت کنونی | تخریب شده |
|---|---|
| اطلاعات جغرافیایی | |
| مکان | در غرب مسجد النبی و شرق مناخه. |
| قدمت | عصر نبوی، صدر اسلام |
| باورها و آیین‌ها | |
| ویژگی یاد شده در متون مذهبی | دعا خواندن پیامبر(ص) در محدوده مسجد |
| وقایع تاریخی | تدفین مالک بن سنان در کنار مسجد |
نام و مکان ویرایش
مسجد مالک بن سَنان با نام‌های مسجد الحَناطین، مسجد اصحاب العَباء و مسجد اَحجار الزِیت نیز شناخته می‌شود.[۱] مسجد در منطقه مُناخه در غرب مسجد النبی قرار داشته و محل دفن مالک بن سنان در کنار مسجد بوده است.[۲]
پیامبر(ص) و مسجد مالک ویرایش
بر اساس برخی نقل‌ها، پیامبر(ص) در محدوده این مسجد در حال طلب باران و دعاخواندن دیده شده و پس از آن در محل دعای پیامبر(ص) مسجدی ساختند که بعد از دفن مالک بن سنان در کنارش، به نام او معروف شد.[۱]
مالک بن سنان ویرایش
مالک بن سنان پدر ابوسَعید خُدری و از اصحاب پیامبر(ص) است که در جنگ احد شهید شد.[۳] پیامبر دستور داده بود که هرجا شهدای احد را یافتید، همانجا دفن کنید.[۴] مالک را در منطقه اصحاب العَباء یافتند و همانجا در کنار مسجدی دفن کردند که بعدها به نام مالک بن سنان معروف شد.[۵]
تاریخچه بنا ویرایش
مسجد در قرن دوم قمری در کنار مرقد مالک بن سنان قرار داشته[۵] علی سمهودی، تاریخنگار مدینه (م.911ق.) مرقد مالک را با یک گنبد و محراب توصیف کرده و سپس نقل می‌کند که قبر او در مسجد قرار دارد.[۶]
مسجد در 1303 قمری موجود بوده.[۷] به نقل از علی بن موسی افندی (مدینه شناس متوفی قرن 14قمری)، مسجد دارای یک گنبد بزرگ در کنار مرقد مالک بن سنان بوده و جهت شمالی مسجد شبکه‌هایی بوده تا افرادی که قصد سلام دادن به این صحابی پیامبر(ص) را داشتند، در کنار این دیوار مُشَبَّک توقف کنند.[۸]
در سال 1365 قمری/1945میلادی یک دوره بازسازی کامل در بنای مسجد اجرا شده است.[۹] تا اواخر قرن 14قمری مسجد با بنایی ساخته شده از سنگ موجود بوده[۱۰] و در جریان توسعه مسجدالنبی در سال 1392قمری از میان رفته است.[۹]
جستار
نگارخانه ویرایش
-
محدوده مسجد مالک در غرب مسجد النبی و مقابل باب المصری قدیم -
ورودی اصلی مرقد مالک بن سنان -
لوح نوشته سنگی سردر مزار مالک بن سنان به زبان فارسی -
نقشه افقی مسجد بعد از بازسازی 1365قمری
جستارهای وابسته ویرایش
- مسجدهای مدینه
- مساجد مصلی نماز باران و عید (در منطقه مناخه)
پانویس ویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ معالم المدینة المنورة بین العمارة التاریخ، ج1، ص556.
- ↑ تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص146.
- ↑ أسد الغابة، ج4، ص428.
- ↑ الکامل، جرجانی، ج3، ص174.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ وفاء الوفا، ج4، ص88.؛ تاریخ مدینه المنوره، ص130.؛ وفاء الوفا، ج3، ص335؛
- ↑ وفاء الوفا، ج3، ص309.
- ↑ وصف المدینة المنورة، ص18.
- ↑ معالم المدینة المنورة بین العمارة التاریخ، ج1، ص557.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ معالم المدینة المنورة بین العمارة التاریخ، ج1، ص560.
- ↑ الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین، ص224.
منابع ویرایش
- اسدالغابه، ابن اثیر، بیروت، دارالکتاب العربی، بی‌تا.
- معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
- تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، احمد یاسین الخیاری، المامنه العامة، ۱۹۹۹م.
- الکامل، جرجانی، بیروت، دارالفکر، 1988م.
- وصف المدینه المنوره، علی بن موسی الافندی، قاهره، مطبعة نهضة مصر، بی‌تا.
- الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین، غالی محمدامین الشنقیطی، جده، دارالقبلة، ١٩٩٢.
- وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.
- تاریخ المدینة المنوره، عمر بن شبه (ابن شبه)، قم، دار الفکر، ۱۴۱۰ق.