اخبار مکه (فاکهی): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| ترجمه به = | | ترجمه به = | ||
| مجموعه = | | مجموعه = | ||
| شابک = | | شابک =[[:پرونده:اخبار مکه فاکهی ج1.pdf|جلد 1]] ، [[:پرونده:اخبار مکه فاکهی ج2.pdf|جلد2]]، [[:پرونده:اخبار مکه فاکهی ج3.pdf|جلد3]]، [[:پرونده:اخبار مکه فاکهی ج4.pdf|جلد4]]، [[:پرونده:اخبار مکه فاکهی ج5.pdf|جلد5]]، [[:پرونده:اخبار مکه فاکهی ج6.pdf|جلد6]] | ||
}} | }} | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
=== استادان === | === استادان === | ||
وی از ۲۳۱ تن روایت کرده که در میان آنان مشایخی سرشناس به چشم می‌خورند؛ همچون: [[محمد بن اسماعیل بخاری]]، [[مسلم بن حجاج]]، [[ابوحاتم رازی]]، ابوزرعه جرجانی، احمد بن حمید صیدلانی و ابراهیم بن یعقوب جوزجانی.<ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۱۴.</ref> برخی از این مشایخ ساکن مکه نبوده‌اند و فاکهی آنان را به مناسبتی در آن شهر دیده<ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۲۸۳.</ref> یا برای استماع حدیث به سرزمین آنان رفته است.<ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۲، ص۸.</ref> <ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۳، ص۱۳۴.</ref> <ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۲، ص۱۳۴-۱۳۵؛ ج۴، ص۲۸۳.</ref> <ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۳۵۸-۳۶۰، ۳۷۰.</ref> | وی از ۲۳۱ تن روایت کرده که در میان آنان مشایخی سرشناس به چشم می‌خورند؛ همچون: [[محمد بن اسماعیل بخاری]]، [[مسلم بن حجاج]]، [[ابوحاتم رازی]]، ابوزرعه جرجانی، احمد بن حمید صیدلانی و ابراهیم بن یعقوب جوزجانی.<ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۱۴.</ref> برخی از این مشایخ ساکن مکه نبوده‌اند و فاکهی آنان را به مناسبتی در آن شهر دیده<ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۲۸۳.</ref> یا برای استماع حدیث به سرزمین آنان رفته است.<ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۲، ص۸.</ref><ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۳، ص۱۳۴.</ref><ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۲، ص۱۳۴-۱۳۵؛ ج۴، ص۲۸۳.</ref><ref>نک: اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۳۵۸-۳۶۰، ۳۷۰.</ref> | ||
=== شاگردان === | === شاگردان === | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
==== اقتباس و تکمیل اخبار مکه ازرقی ==== | ==== اقتباس و تکمیل اخبار مکه ازرقی ==== | ||
محتوا و ترتیب مباحث در کتاب فاکهی بسیار همانند اخبار مکه ازرقی است. با وجود این، فاکهی از آن کتاب یاد نکرده است. وی سال‌ها پس از ازرقی زنده بوده و کتاب ازرقی در آن روزگار در مکه شهرت داشته است. بدین روی، نمی‌توان اقتباس فاکهی از کتاب ازرقی را نادیده انگاشت.<ref>مجلة العرب، ج۲۴، ص۲۹۷، «تاریخ جزیرة العرب».</ref> او از جدّ [[ابوالولید ازرقی]]، [[احمد بن محمد ازرقی]]<ref>نک: الاکمال، ج۱، ص۱۵۲؛ التاریخ الصغیر، ج۲، ص۲۹۷.</ref> (<small>درگذشت در حدود۲۱۷/۲۲۲ق.</small>)<ref>نک: العقد الثمین، ج۳، ص۱۷۷.</ref> که بر پایه یک دیدگاه، صاحب اصلی کتاب اخبار مکه ازرقی است<ref>نک: اخبار مکه، ازرقی، ص۱۶؛ اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۵۲.</ref> ، با واسطه کسانی جز نواده‌اش روایت کرده است. <ref | محتوا و ترتیب مباحث در کتاب فاکهی بسیار همانند اخبار مکه ازرقی است. با وجود این، فاکهی از آن کتاب یاد نکرده است. وی سال‌ها پس از ازرقی زنده بوده و کتاب ازرقی در آن روزگار در مکه شهرت داشته است. بدین روی، نمی‌توان اقتباس فاکهی از کتاب ازرقی را نادیده انگاشت.<ref>مجلة العرب، ج۲۴، ص۲۹۷، «تاریخ جزیرة العرب».</ref> او از جدّ [[ابوالولید ازرقی]]، [[احمد بن محمد ازرقی]]<ref>نک: الاکمال، ج۱، ص۱۵۲؛ التاریخ الصغیر، ج۲، ص۲۹۷.</ref> (<small>درگذشت در حدود۲۱۷/۲۲۲ق.</small>)<ref>نک: العقد الثمین، ج۳، ص۱۷۷.</ref> که بر پایه یک دیدگاه، صاحب اصلی کتاب اخبار مکه ازرقی است<ref>نک: اخبار مکه، ازرقی، ص۱۶؛ اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۵۲.</ref> ، با واسطه کسانی جز نواده‌اش روایت کرده است. <ref>نک: ج۱، ص۳۵۹؛ ج۳، ص۲۷۷؛ ج۴، ص۱۲۷</ref> | ||
مصحّح اخبار مکه فاکهی با ادله‌ای احتمال می‌دهد فاکهی و ابوالولید ازرقی، هر دو، از منبع یا منابعی مشترک بهره و الگو گرفته‌اند. همچنین وی بر این باور است که فاکهی از آن رو که کتاب ازرقی را ناقص می‌دانسته، به تألیف کتاب خود دست زده است. (<small>ج۱، ص۵۱ـ۵۴</small>) [[وستنفلد]]، نخستین مصحّح کتاب، بر آن است که فاکهی از کتاب ازرقی بسیار گزارش نموده، گر چه از او یاد نکرده است.<ref>Die chonien der stadt Mekka, vol 2, p ⅺ.</ref> | مصحّح اخبار مکه فاکهی با ادله‌ای احتمال می‌دهد فاکهی و ابوالولید ازرقی، هر دو، از منبع یا منابعی مشترک بهره و الگو گرفته‌اند. همچنین وی بر این باور است که فاکهی از آن رو که کتاب ازرقی را ناقص می‌دانسته، به تألیف کتاب خود دست زده است. (<small>ج۱، ص۵۱ـ۵۴</small>) [[وستنفلد]]، نخستین مصحّح کتاب، بر آن است که فاکهی از کتاب ازرقی بسیار گزارش نموده، گر چه از او یاد نکرده است.<ref>Die chonien der stadt Mekka, vol 2, p ⅺ.</ref> | ||
== | ==روش فاکهی== | ||
بخشی از آگاهی هایی که در کتاب اخبار مکه فاکهی ارائه شده، نتیجه مشاهده شخصی بناها و اماکن است. برای نمونه، بارها [[حجرالاسود]] را وجب کرده یا فاصله میان حَجَر و زمین را با دست خود اندازه گرفته و روز و ساعت این کار را ثبت کرده است. نیز برخی فواصل میان جای‌های مکه و [[مسجدالحرام]] را با قدم خود محاسبه کرده است.{{کتاب|اسم_فایل=پرونده:اخبار مکه فاکهی ج1.pdf|صفحه=135|متن=اخبار مکه فاکهی، ج۱، ص۱۳۵-۱۳۶}} اندازه‌گیری‌ها و آگاهی‌های دقیق و سودمند فاکهی در وصف مسجدالحرام، [[کعبه]]، [[صفا]] و [[مروه]]، [[عرفات]]، [[مزدلفه]]، و فاصله میان آن‌ها و آگاهی‌های ارزشمند همانند آن، مصحح کتاب را به این پندار واداشته که این‌گونه آگاهی‌ها با همت و سرمایه حکومت وقت تهیه و در دفاتری ثبت شده است و فاکهی و ازرقی از این دفاتر برای کتاب خود سود برده‌اند، بی‌آن که به منبع خویش اشاره کنند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D9%81%D8%A7%DA%A9%D9%87%DB%8C_%D8%AC1.pdf&page=54 اخبار مکه فاکهی، ج۱، ص ۵۴]</ref> | |||
== محتوای کتاب == | |||
با نگاه به منابعی که از نیمه گمشده این کتاب گزارش کرده‌اند، می‌توان حدس زد که این اثر درباره تاریخ و نسب‌شناسی قبایل و طوایف مکه و سیره نبوی بوده است. | |||
نمایی از فصل‌های نیمه موجود کتاب بدین قرار است: | |||
۱. [[حجرالاسود]] و ویژگی‌های ظاهری، گذشته، و آداب زیارت و [[استلام حجر|استلام]] آن. | ۱. [[حجرالاسود]] و ویژگی‌های ظاهری، گذشته، و آداب زیارت و [[استلام حجر|استلام]] آن.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D9%81%D8%A7%DA%A9%D9%87%DB%8C_%D8%AC1.pdf&page=81 اخبار مکه فاکهی، ج۱، ص ۸۱ - ۱۶۰]</ref> | ||
۲. [[ملتزم|مُلْتَزَم]]، جایگاه معنوی آن و چگونگی [[دعا]] و تضرع در این مکان مقدس. | ۲. [[ملتزم|مُلْتَزَم]]، جایگاه معنوی آن و چگونگی [[دعا]] و تضرع در این مکان مقدس.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D9%81%D8%A7%DA%A9%D9%87%DB%8C_%D8%AC1.pdf&page=160 اخبار مکه فاکهی، ج۱، ص ۱۶۰-۱۸۶]</ref> | ||
۳. [[کعبه]]، پیشینه آن، طواف، فضیلت [[طواف]]، برخی احکام فقهی طواف بر پایه مذهب نویسنده و آداب طواف در روزگاران پیش از [[اسلام]]. | ۳. [[کعبه]]، پیشینه آن، طواف، فضیلت [[طواف]]، برخی احکام فقهی طواف بر پایه مذهب نویسنده و آداب طواف در روزگاران پیش از [[اسلام]].<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D9%81%D8%A7%DA%A9%D9%87%DB%8C_%D8%AC1.pdf&page=186 اخبار مکه فاکهی، ج۱، ص 186-368]</ref> | ||
۴. اهمیت و فضیلت حج، شرایط [[استطاعت]]، جایگاه معنوی حاجیان در پیشگاه الهی و برخی احکام اخلاقی و فقهی حج. | ۴. اهمیت و فضیلت حج، شرایط [[استطاعت]]، جایگاه معنوی حاجیان در پیشگاه الهی و برخی احکام اخلاقی و فقهی حج.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D9%81%D8%A7%DA%A9%D9%87%DB%8C_%D8%AC1.pdf&page=368 اخبار مکه فاکهی، ج۱، ص 368-438]</ref> | ||
۵. [[مقام ابراهیم]](ع) و جایگاه معنوی، ویژگی‌ها و تغییرات ظاهری‌اش در دوره‌های تاریخی، تفسیر و‌شان نزول برخی آیات و روایتی درباره [[حضرت مهدی]] | ۵. [[مقام ابراهیم]](ع) و جایگاه معنوی، ویژگی‌ها و تغییرات ظاهری‌اش در دوره‌های تاریخی، تفسیر و‌شان نزول برخی آیات و روایتی درباره [[حضرت مهدی]] (عج)<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D9%81%D8%A7%DA%A9%D9%87%DB%8C_%D8%AC1.pdf&page=440 اخبار مکه فاکهی، ج۱، ص 440-483]</ref> | ||
۶. [[چاه زمزم]]، فضیلت، نام‌ها، اوصاف، پیشینه تاریخی و نقش آن، و [[سقایةالحاج|سقایت حج‌گزاران]] در ساختار سیاسی و اجتماعی و نظام قبیله‌ای. | ۶. [[چاه زمزم]]، فضیلت، نام‌ها، اوصاف، پیشینه تاریخی و نقش آن، و [[سقایةالحاج|سقایت حج‌گزاران]] در ساختار سیاسی و اجتماعی و نظام قبیله‌ای.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D9%81%D8%A7%DA%A9%D9%87%DB%8C_%D8%AC2.pdf&page=85 اخبار مکه فاکهی، ج۲، ص ۸۵]</ref> | ||
۷. [[مسجدالحرام]]، فضیلت، حدود و ویژگی‌های آن، اشیای موجود در آن، تغییرات این ساختمان در طول تاریخ، و مهم‌ترین احکام فقهی نماز‌گزاران، زائران و حاجیان. | ۷. [[مسجدالحرام]]، فضیلت، حدود و ویژگی‌های آن، اشیای موجود در آن، تغییرات این ساختمان در طول تاریخ، و مهم‌ترین احکام فقهی نماز‌گزاران، زائران و حاجیان.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D9%81%D8%A7%DA%A9%D9%87%DB%8C_%D8%AC2.pdf&page=86 اخبار مکه فاکهی، ج۲، ص 86 - ۲۰۹]</ref> | ||
۸. [[صفا]] و [[مروه]] و مساحت دقیق آن‌ها، سعی، تاریخ صفا و مروه، و برخی آداب و اندیشه‌های روزگار [[جاهلیت]]. (<small>ج۲، ص۲۰۹ـ۲۴۶</small>) | ۸. [[صفا]] و [[مروه]] و مساحت دقیق آن‌ها، سعی، تاریخ صفا و مروه، و برخی آداب و اندیشه‌های روزگار [[جاهلیت]]. (<small>ج۲، ص۲۰۹ـ۲۴۶</small>) | ||