اتحاف الزائر و اطراف المقیم للسائر: تفاوت میان نسخه‌ها

Abazar (بحث | مشارکت‌ها)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۲۷: خط ۲۷:
| شابک            =
| شابک            =
}}
}}
'''اتحاف الزائر و اطراف المقیم للسائر''' کتابی است در آداب و احکام زیارت [[حرم نبوی(ص)|مرقد نبوی(ص)]] نوشته [[ابن عساکر|ابوالیمن عبدالصمد بن عبدالوهاب بن عساکر دمشقی شافعی]] (۶۱۴-۶۸۶ق.)<ref>ملء العیبه، ص۱۴۵؛ العقد الثمین، ج۵، ص۴۳۲.</ref>
'''اتحاف الزائر و اطراف المقیم للسائر''' کتابی است در آداب و احکام زیارت [[حرم نبوی(ص)|مرقد نبوی(ص)]] نوشته [[ابن عساکر|ابوالیمن عبدالصمد بن عبدالوهاب بن عساکر دمشقی شافعی]] (۶۱۴-۶۸۶ق.)<ref>ملء العیبه، ص۱۴۵؛ العقد الثمین، ج۵، ص۴۳۲.</ref>  


این کتاب که نامش به معنای «ارمغانی برای زائر و هدیه‌ای از مقیم مدینه به مسافر آن» است، درباره ‌آداب و احکام زیارت مرقد نبوی(ص) نگاشته شده و راهنمای سفرهای زیارتی به مدینه و در بر دارنده تشویق زائران به اعمال و مستحبات این شهر مقدس است.
این کتاب که نامش به معنای «ارمغانی برای زائر و هدیه‌ای از مقیم مدینه به مسافر آن» است، درباره ‌آداب و احکام زیارت مرقد نبوی(ص) نگاشته شده و راهنمای سفرهای زیارتی به مدینه و در بر دارنده تشویق زائران به اعمال و مستحبات این شهر مقدس است.
خط ۳۳: خط ۳۳:
==نویسنده==
==نویسنده==
{{اصلی|ابن عساکر}}
{{اصلی|ابن عساکر}}
امین الدین ابوالیمن عبدالصمد بن عبدالوهاب بن ابی‌البرکات بن حسن بن عساکر دمشقی شافعی، معروف به ابن عساکر، در دمشق زاده شد.<ref>الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۲۳۴؛ العقد الثمین، ج۵، ص۴۳۳؛ شذرات الذهب، ج۵، ص۳۹۵-۳۹۶.</ref> وی از عموزادگان ابن عساکر، صاحب تاریخ دمشق، است.<ref>وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۰۹؛ البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۲۶۱.</ref> آموختن فقه و روایت را نزد ابن قدامه مقدسی (م.۶۲۰ق.)، مجد الدین قزوینی (م.۶۲۲ق.)، ابوالقاسم صرصری (م.۶۲۶ق.) و جدش ابوالبرکات بن عساکر (م.۶۲۷ق.) آغاز کرد.<ref>الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۲۳۴؛ العقد الثمین، ج۵، ص۴۳۳.</ref> در ۲۰ سالگی عازم بغداد شد و از استادان نامی آن دیار بهره برد و در سال ۶۴۱ق. از ابن نجار (م.۶۴۳ق.) اجازه روایت الدرة الثمینة فی اخبار المدینه را گرفت. (ص۴۶-۴۷) در سال ۶۳۵ق. برای حج از بغداد راهی حجاز شد و از آن‌جا به شام بازگشت و از دانشمندان بزرگ دمشق، حمات، حلب، و حِمْص همچون ابوالوفاء (م.۶۴۱ق.) (نک: ص۱۷۵)، علم‌الدین سخاوی (م.۶۴۳ق.) (نک: ص۱۷۵) و شمس‌الدین دمشقی (م.۶۴۸ق.) (ص۶۷) بهره‌گرفت. بار دیگر به بغداد رفت و از آن‌جا به مصر سفر کرد.
عبدالصمد بن عبدالوهاب بن عساکر دمشقی شافعی، معروف به ابن عساکر، (متولد [[دمشق]]<ref>الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۲۳۴؛ العقد الثمین، ج۵، ص۴۳۳؛ شذرات الذهب، ج۵، ص۳۹۵-۳۹۶.</ref> ) از عموزادگان ابن عساکر، صاحب تاریخ دمشق، است.<ref>وفیات الاعیان، ج۳، ص۳۰۹؛ البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۲۶۱.</ref> وی پس از تحصیل در شهر دمشق<ref>الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۲۳۴؛ العقد الثمین، ج۵، ص۴۳۳.</ref> در ۲۰ سالگی عازم بغداد شد و از استادان نامی آن دیار بهره برد. ازجمله از ابن نجار (م.۶۴۳ق.) اجازه روایت الدرة الثمینة فی اخبار المدینه را گرفت. (ص۴۶-۴۷) سپس به [[شام]] و [[مصر]] مسافرت کرد و در نبرد دمیاط حضور یافت. پس از نبرد به حجاز سفر کرد و باقی عمر خود را نزدیک ۴۰ سال در [[مکه]] و [[مدینه]] گذراند.<ref>العبر، ج۳، ص۳۶۲؛ شذرات الذهب، ج۵، ص۳۹۶.</ref> و در آنجا به تدریس علوم دینی پرداخت.<ref>ملء العیبه، ص۱۴۷، ۱۹۳.</ref> [[محمد بن احمد مطری]]، نویسنده [[التعریف بما آنست الهجره]]، از شاگردان اوست.<ref>التعریف، ص۱۰؛ التحفة اللطیفه، ج۴، ص۳۶۲.</ref>


در مدت اقامتش در مصر، در نبرد صلیبی هفتم معروف به دمیاط شرکت کرد و مجروح شد.<ref>ملء العیبه، ص۲۱۳-۲۱۹.</ref> پس از نبرد به سال۶۴۸ق. به حجاز سفر کرد و باقی عمرخود را نزدیک ۴۰ سال در مکه و مدینه گذراند.<ref>العبر، ج۳، ص۳۶۲؛ شذرات الذهب، ج۵، ص۳۹۶.</ref> از احوال شخصی او گزارشی دیگر در دست نیست.<ref>الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۲۳۳-۲۳۴؛ العقد الثمین، ج۵، ص۴۳۲-۴۳۳.</ref> وی در این کتاب از ۶۵ تن روایت کرده که از ۱۸ تن آنان اجازه گزارش حدیث دارد. (ص۲۶-۳۷، «مقدمه»)
== اهمیت ==
 
اتحاف الزائر از مهم‌ترین و نخستین کتاب‌های زیارتی‌ ‌مناسکی است که در آن شیوه‌ای نو برای راهنمایی زائران به کار رفته است. کتاب‌های پسین در موضوع مکه و مدینه مانند [[التعریف بما آنست الهجره]]<ref>التعریف، ص۱۰، ۱۷، ۲۰، ۲۲.</ref> و [[تحقیق النصره]]<ref>تحقیق النصره، ص۲۶-۲۷، ۹۴، ۱۰۱، ۱۰۳-۱۰۴، ۱۱۱.</ref> و [[وفاء الوفاء]]<ref>وفاء الوفاء، ج۱، ص۹۴؛ ج۲، ص۱۰۷، ۱۱۸، ۱۲۹، ۲۹۸، ۳۰۹.</ref> به این کتاب استناد کرده‌اند. اصرار راویان پرشمار برای گرفتن اجازه از ابن عساکر و حتی شاگردان او برای روایت این کتاب، گویای منزلت آن نزد محدثان است.<ref>التحفة اللطیفه، ج۴، ص۳۶۲؛ ج۵، ص۱۰۲، ۵۳۸-۵۳۹.</ref>  
ابن عساکر نزد مردم مصر، یمن و شام محبوبیت داشت و حکمرانان این سرزمین‌ها از او دعوت کردند؛ اما درخواست آنان را نپذیرفت و حجاز را ترک نکرد.<ref>البدایة و النهایه، ج۱۳، ص۲۵۸؛ العقد الثمین، ج۵، ص۴۳۴؛ عقد الجمان، ص۳۶۷.</ref> او مدرّس علوم دینی بود و وصف مجالس فراوان درسش که در کتاب ملء العیبه آمده، نشان از توفیق او در تدریس و شاگردپروری دارد.<ref>ملء العیبه، ص۱۴۷، ۱۹۳.</ref> محمد بن احمد مطری، نویسنده التعریف بما آنست الهجره، کتابی مستقل در موضوع مدینه، از شاگردان اوست.<ref>التعریف، ص۱۰؛ التحفة اللطیفه، ج۴، ص۳۶۲.</ref>
 
نگاشته‌های ابن عساکر فراوان است؛ از جمله حاشیه بر الدرة الثمینه<ref>التعریف، ص۵۶.</ref> و غزوة دمیاط.<ref>العقد الثمین، ج۵، ص۴۳۴؛ التاریخ و المورخون، ص۵۱.</ref> او در سال ۶۸۶ق.<ref>البدایة و النهایه، ج۱۳، ص۲۵۸؛ العبر، ج۳، ص۳۶۲؛ العقد الثمین، ج۵، ص۴۳۳.</ref> یا ۶۸۷ق.<ref>الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۲۳۴؛ السلوک، ج۲، ص۲۰۹.</ref> درگذشت و در بقیع پشت قبة العباس به خاک سپرده شد.<ref>العقد الثمین، ج۵، ص۴۳۳؛ التحفة اللطیفه، ج۵، ص۳۶۲-۳۶۳.</ref>
 
== اهمیت کتاب ==
اتحاف الزائر از مهم‌ترین و نخستین کتاب‌های زیارتی‌ ‌مناسکی است که در آن شیوه‌ای نو برای راهنمایی زائران به کار رفته است. کتاب‌های پسین در موضوع مکه و مدینه مانند [[التعریف بما آنست الهجره]]<ref>التعریف، ص۱۰، ۱۷، ۲۰، ۲۲.</ref> و [[تحقیق النصره]]<ref>تحقیق النصره، ص۲۶-۲۷، ۹۴، ۱۰۱، ۱۰۳-۱۰۴، ۱۱۱.</ref> و [[وفاء الوفاء]]<ref>وفاء الوفاء، ج۱، ص۹۴؛ ج۲، ص۱۰۷، ۱۱۸، ۱۲۹، ۲۹۸، ۳۰۹.</ref> به این کتاب استناد کرده‌اند. اصرار راویان پرشمار برای گرفتن اجازه از ابن عساکر و حتی شاگردان او برای روایت این کتاب، گویای منزلت آن نزد محدثان است.<ref>التحفة اللطیفه، ج۴، ص۳۶۲؛ ج۵، ص۱۰۲، ۵۳۸-۵۳۹.</ref>


ابن عساکر دقتی فراوان در گزارش اسناد حدیث‌ها داشته است. برخی منابع وی [[صحیح بخاری]]، [[صحیح مسلم]]، [[جامع ترمذی]]، مسند طیالسی، [[اخبار المدینه ابن زباله]] و [[الدرة الثمینه]] هستند. او سلسله سند را کامل یاد می‌کند و درباره راوی و نام او (ص۸۶)، مفاهیم و اصطلاحات حدیث (ص۸۴) و نکات لغوی و نحوی آن (ص۲۷، ۹۷، ۹۹، ۱۴۱، ۱۵۰، ۱۸۵، ۱۹۹) مباحثی پیش می‌کشد. او از تکرار حدیث پروا ندارد و حدیث‌های دارای مضمون واحد را با سندهای مختلف یاد می‌کند. (۱۵۹-۱۶۵)
ابن عساکر دقتی فراوان در گزارش اسناد حدیث‌ها داشته است. برخی منابع وی [[صحیح بخاری]]، [[صحیح مسلم]]، [[جامع ترمذی]]، مسند طیالسی، [[اخبار المدینه ابن زباله]] و [[الدرة الثمینه]] هستند. او سلسله سند را کامل یاد می‌کند و درباره راوی و نام او (ص۸۶)، مفاهیم و اصطلاحات حدیث (ص۸۴) و نکات لغوی و نحوی آن (ص۲۷، ۹۷، ۹۹، ۱۴۱، ۱۵۰، ۱۸۵، ۱۹۹) مباحثی پیش می‌کشد. او از تکرار حدیث پروا ندارد و حدیث‌های دارای مضمون واحد را با سندهای مختلف یاد می‌کند. (۱۵۹-۱۶۵)


== محتوای کتاب ==
== محتوا ==
کتاب را می‌توان به دو بخش قسمت کرد:
کتاب را می‌توان به دو بخش قسمت کرد:
=== زیارت و آداب و احکام آن ===
=== زیارت و آداب و احکام آن ===
این بخش با موضوعات و مباحثی در تشویق و ترغیب خواننده به زیارت [[مدینه]] و [[مسجدالنبی]] آغاز می‌شود؛ مانند [[شفاعت]] پیامبر گرامی(ص) برای [[زیارت|زائران]] قبر ایشان (ص۷-۲۱)، فضیلت سفر فقط برای سه مسجد ([[مسجدالحرام]]، [[مسجدالنبی]] و [[مسجد الاقصی]]) (ص۲۳-۲۷) و فضیلت نماز در مسجدالنبی(ص). (ص۳۰-۳۸) سپس اعمال، مناسک و آداب زیارت مرقد نبوی را از نیت تا وداع، گام به گام همراه مستندات روایی آورده است. او بر استجابت دعا، طلب شفاعت و پذیرش توبه در مسجدالنبی(ص) تأکید دارد. (ص۵۷-۶۱) [[صلوات]] بر [[پیامبر(ص)]]، تلاوت [[قرآن]] و حمد و شکر خداوند از اعمالی هستند که در جای ‌جای کتاب بر آن‌ها تأکید رفته است. وی در کنار یادکرد آداب و سنن زیارت، به اموری می‌پردازد که آن‌ها را [[بدعت]] می‌داند و نیز از مکروهات و محرّمات زیارت سخن می‌گوید. (برای نمونه: ص۶۶، ۶۹-۷۰)
این بخش با موضوعات و مباحثی در تشویق و ترغیب خواننده به زیارت [[مدینه]] و [[مسجدالنبی]] آغاز می‌شود؛ مانند [[شفاعت]] پیامبر گرامی(ص) برای [[زیارت|زائران]] قبر ایشان (ص۷-۲۱)، فضیلت سفر فقط برای سه مسجد ([[مسجدالحرام]]، [[مسجدالنبی]] و [[مسجد الاقصی]]) (ص۲۳-۲۷) و فضیلت نماز در مسجدالنبی(ص). (ص۳۰-۳۸) سپس اعمال، مناسک و آداب زیارت مرقد نبوی را از نیت تا وداع، گام به گام همراه مستندات روایی آورده است. او بر استجابت دعا، طلب شفاعت و پذیرش توبه در مسجدالنبی(ص) تأکید دارد. (ص۵۷-۶۱) [[صلوات]] بر [[پیامبر(ص)]]، تلاوت [[قرآن]] و حمد و شکر خداوند از اعمالی هستند که در جای ‌جای کتاب بر آن‌ها تأکید رفته است. وی در کنار یادکرد آداب و سنن زیارت، به اموری می‌پردازد که آن‌ها را [[بدعت]] می‌داند و نیز از مکروهات و محرّمات زیارت سخن می‌گوید. (برای نمونه: ص۶۶، ۶۹-۷۰)
خط ۶۳: خط ۵۸:
==مطالعه بیشتر==
==مطالعه بیشتر==
* [http://shamela.ws/index.php/book/26764 دانلود کتاب اتحاف الزائر و اطراف المقیم للسائر]
* [http://shamela.ws/index.php/book/26764 دانلود کتاب اتحاف الزائر و اطراف المقیم للسائر]
==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==
* [http://alwahabiyah.com/fa/Article/View/128233/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D9%81-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D8%A7%D8%A6%D8%B1-%D9%88-%D8%A5%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D9%81-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%82%DB%8C%D9%85-%D9%84%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D8%B1-%D8%AA%D8%A3%D9%84%DB%8C%D9%81-%D8%A7%D8%A8%D9%86%E2%80%8C%D8%B9%D8%B3%D8%A7%DA%A9%D8%B1-(%D9%85686) گزارش کتاب «اتحاف الزائر و إطراف المقیم للسائر» تألیف ابن‌عساکر (م۶۸۶)]، مهدی فرمانیان، مجله سراج منیر، شماره ۱۲.
* [http://alwahabiyah.com/fa/Article/View/128233/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D9%81-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D8%A7%D8%A6%D8%B1-%D9%88-%D8%A5%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D9%81-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%82%DB%8C%D9%85-%D9%84%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D8%B1-%D8%AA%D8%A3%D9%84%DB%8C%D9%81-%D8%A7%D8%A8%D9%86%E2%80%8C%D8%B9%D8%B3%D8%A7%DA%A9%D8%B1-(%D9%85686) گزارش کتاب «اتحاف الزائر و إطراف المقیم للسائر» تألیف ابن‌عساکر (م۶۸۶)]، مهدی فرمانیان، مجله سراج منیر، شماره ۱۲.
خط ۹۱: خط ۸۷:
* '''وفیات الاعیان''': ابن خلکان (م.۶۸۱ق.)، به کوشش احسان عباس، بیروت، دار صادر.
* '''وفیات الاعیان''': ابن خلکان (م.۶۸۱ق.)، به کوشش احسان عباس، بیروت، دار صادر.
{{پایان}}
{{پایان}}
{{کتاب‌های مرتبط با حج}}
{{کتاب‌های مرتبط با حج}}
<onlyinclude>{{تکمیل مقاله
| شناسه = شد
| جعبه اطلاعات = شد<!--شد، - -->
| عنوان‌بندی = شد
| ویرایش = شد
| لینک‌دهی = شد
| عکس = شد <!--شد، - -->
| جعبه نقل قول = <!--شد، - -->
| پیوند به بیرون = شد<!--شد، - -->
| مطالعه بیشتر = شد <!--شد، - -->
| پانویس و منابع = شد
| ناوبری = شد
| رده = شد
| تغییر مسیر = شد
}}<onlyinclude>


[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]