مسجد سعد بن خیثمه: تفاوت میان نسخه‌ها

Salar (بحث | مشارکت‌ها)
Salar (بحث | مشارکت‌ها)
 
(۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۳۱: خط ۳۱:
}}
}}


'''مسجد سَعْد بن خَیْثَمه''' در [[مدینه]] قرار دارد. این مسجد در ابتدا خانه سعد بن خیثمه بود و با توجه به تردّد [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(ص)]] به این خانه، در مکان آن مسجدی بنا کردند. همچنین مسلمانان اولین نماز جمعه خود را در مسجد سعد خواندند.
'''مسجد سَعْد بن خَیْثَمه''' در [[مدینه]] قرار دارد. این مسجد در ابتدا خانه سعد بن خیثمه و محل ملاقات [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(ص)]] با مردم بود؛ اما با توجه به تردّد پیامبر به این خانه، در مکان آن مسجدی بنا کردند. همچنین مسلمانان اولین نماز جمعه خود را در مسجد سعد خواندند.


سعد از اصحاب [[بیعت عقبه دوم]] و از جمله حاضران در جنگ‌های [[غزوه احد|احد]] و [[غزوه بدر|بدر]] بود. مسجد سعد بن خیثمه در حال حاضر پس از توسعه‌های سعودی، در ذیل [[مسجد قبا]] قرار گرفته و موقعیت آن در ضلع جنوب غربی داخل مسجد قبا می‌باشد.
سعد از اصحاب [[بیعت عقبه دوم]] و از جمله حاضران در جنگ‌های [[غزوه احد|احد]] و [[غزوه بدر|بدر]] بود. مسجد سعد بن خیثمه در حال حاضر پس از توسعه‌های سعودی، در ذیل [[مسجد قبا|مسجد قُبا]] قرار گرفته و موقعیت آن در ضلع جنوب غربی داخل مسجد قبا است.


== معرفی سعد بن خیثمه ==
== معرفی سعد بن خیثمه ==
خط ۴۸: خط ۴۸:
به نقل از مَطَری(متوفی741ق) خانه سعد یکی از خانه های اطراف [[مسجد قبا]] در [[مدینه]] بوده که در زمان وی، مردم پس از زیارت مسجد قبا به مسجد سعد وارد شده و در آن نماز می‌خوانده‌اند و همچنین نقل می‌کند که مردم به واسطه حضور پیامبر در این مسجد، خود را به آن مکان متبرک می‌کنند.<ref name=":2">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%A8%D9%85%D8%A7_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%A9.pdf&page=216 التعریف بما انست الهجرة من معالم دار الهجرة، مطری، ص216.]</ref>
به نقل از مَطَری(متوفی741ق) خانه سعد یکی از خانه های اطراف [[مسجد قبا]] در [[مدینه]] بوده که در زمان وی، مردم پس از زیارت مسجد قبا به مسجد سعد وارد شده و در آن نماز می‌خوانده‌اند و همچنین نقل می‌کند که مردم به واسطه حضور پیامبر در این مسجد، خود را به آن مکان متبرک می‌کنند.<ref name=":2">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%A8%D9%85%D8%A7_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%A9.pdf&page=216 التعریف بما انست الهجرة من معالم دار الهجرة، مطری، ص216.]</ref>


به نوشته عیاشی(متوفی1400ق) در المدینه بین الماضی و الحاضر، خانه سعد دو تکه بوده؛ در قسمت شرقی یکی از آل خوج سکونت داشته و قسمت دوم آن چیزی است که به آن مسجد سعد بن خیثمه گفته می‌شود و بالای آن گنبدی قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%B6%D8%B1.pdf&page=293 المدینه بین الماضی و الحاضر، عیاشی، 293.]</ref> همچنین درِ غربی مسجد قبا به وسیله خانه سعد مسدود است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%B6%D8%B1.pdf&page=291 المدینه بین الماضی و الحاضر، عیاشی، 291.]</ref>
به نوشته عیاشی(متوفی1400ق) در المدینه بین الماضی و الحاضر، خانه سعد دو تکه بوده؛ در قسمت شرقی یکی از آل خوج سکونت داشته و قسمت دوم آن چیزی است که به آن مسجد سعد بن خیثمه گفته می‌شود و بالای آن گنبدی قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%B6%D8%B1.pdf&page=293 المدینه بین الماضی و الحاضر، عیاشی، 287.]</ref> همچنین درِ غربی مسجد قبا به وسیله خانه سعد مسدود است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%B6%D8%B1.pdf&page=291 المدینه بین الماضی و الحاضر، عیاشی، 285.]</ref>


در حال حاضر خانه این مکان در ضمن دیوارهای اصلی مسجد قبا و در سمت راست محراب قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=77 مساجد الاثریه، الیاس عبد الغنی، ص77.]</ref>
در حال حاضر خانه این مکان در ضمن دیوارهای اصلی مسجد قبا و در سمت راست محراب قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=77 مساجد الاثریه، الیاس عبد الغنی، ص77.]</ref>


==تأسیس و تخریب مسجد==
==تأسیس و تخریب مسجد==
[[پرونده:Almadina-history-035.jpg|بندانگشتی|150px|محدوده خانه سعد در کنار خانه ابن الهدم]]
الیاس عبدالغنی در [[:پرونده:مساجد الاثریه|مساجد الاثریه]]، زمان احتمالی تأسیس مسجد سعد بن خیثمه را در زمان [[عمر بن عبد العزیز]](87-93ق) می‌داند و اینکه ابن زباله (درگذشت: بعد از 200ق)، نسب‌شناس و تاریخ‌نگار اهل مدینه، به این مکان، مسجد گفته را در تأیید نظر خود می‌آورد.<ref name=":0" />
الیاس عبدالغنی در [[:پرونده:مساجد الاثریه|مساجد الاثریه]]، زمان احتمالی تأسیس مسجد سعد بن خیثمه را در زمان [[عمر بن عبد العزیز]](87-93ق) می‌داند و اینکه ابن زباله (درگذشت: بعد از 200ق)، نسب‌شناس و تاریخ‌نگار اهل مدینه، به این مکان، مسجد گفته را در تأیید نظر خود می‌آورد.<ref name=":0" />


خط ۵۹: خط ۶۱:
== رسول خدا(ص) و خانه سعد ==
== رسول خدا(ص) و خانه سعد ==


درباره نماز خواندن پیامبر(ص) در خانه سعد اختلاف است. به گفته [[محمد بن حسن ابن زبالة|ابن زباله]] روایت کرده که [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(ص)]] از مِهْراسی{{یادداشت|سنگی که درون آن را خالی کرده باشند و در آن چیز گذارند یا آب ریزند و بدان وضو گیرند.
درباره نماز خواندن پیامبر(ص) در خانه سعد اختلاف است. به گفته [[محمد بن حسن ابن زبالة|ابن زباله]]، [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(ص)]] از مِهْراسی{{یادداشت|مِهْراس، سنگی است که درون آن را خالی کرده باشند و در آن چیز گذارند یا آب ریزند و بدان وضو گیرند. در معنای دیگر هاونی است که با آن گندم و مانند آن می کوبند.}} که بر درِ خانه سعد بن خیثمه بوده وضو گرفت.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87.pdf&page=139 اخبار المدینه، ابن زباله، ص139.]</ref> همچنین پیامبر در مسجد قبا در نزدیک ستون سوم مسجد نماز خواند؛ این ستون نزدیک به درِ حیاط خانه سعد بود که به مسجد قبا راه داشت.<ref name=":1" /> اما [[علی بن عبدالله سمهودی|سمهودی]] به استناد نقل مطری از ابن زباله، نماز پیامبر در این مکان را واقع شده می‌داند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=246 وفاء الوفاء، سمهودی، ج3، ص246.]</ref> این در حالی است که مَطَری نماز پیامبر در خانه سعد را به این صورت آورده: «ذکر کرده‌اند که پیامبر در این خانه نماز خوانده» و نامی از ابن زباله نیاورده است.<ref name=":2" /> همچنین الیاس عبدالغنی علت تبدیل خانه سعد به مسجد را تردّد پیامبر به این خانه و نماز او در آن می‌داند<ref name=":0" /> ولی سندی بر مدعای خود جز همانکه سمهودی نقل کرده، نیاورده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=76 مساجد الاثریه، الیاس عبد الغنی، ص76.]</ref>
در معنای دیگر هاونی است که با آن گندم و مانند آن می کوبند}} که بر درِ خانه سعد بن خیثمه بوده وضو گرفت.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87.pdf&page=139 اخبار المدینه، ابن زباله، ص139.]</ref> همچنین پیامبر در مسجد قبا در نزدیک ستون سوم مسجد نماز خواند؛ این ستون نزدیک به درِ حیاط خانه سعد بود که به مسجد قبا راه داشت.<ref name=":1" /> اما [[علی بن عبدالله سمهودی|سمهودی]] به استناد نقل مطری از ابن زباله، نماز پیامبر در این مکان را واقع شده می‌داند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=246 وفاء الوفاء، سمهودی، ج3، ص246.]</ref> این در حالی است که مَطَری نماز پیامبر در خانه سعد را به این صورت آورده: «ذکر کرده‌اند که پیامبر در این خانه نماز خوانده» و نامی از ابن زباله نیاورده است.<ref name=":2" /> همچنین الیاس عبدالغنی علت تبدیل خانه سعد به مسجد را تردّد پیامبر به این خانه و نماز او در آن می‌داند<ref name=":0" /> ولی سندی بر مدعای خود جز همانکه سمهودی نقل کرده، نیاورده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=76 مساجد الاثریه، الیاس عبد الغنی، ص76.]</ref>
 
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}