چاه غرس: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
== وضعیت کنونی == | == وضعیت کنونی == | ||
این چاه در شمال غرب باغ غرس قرار دارد | این چاه در شمال غرب باغ غرس قرار دارد. قطر و عمق آن حدود ۴ متر است و روی آن بنایی وجود دارد. باغ مجاور این چاه که به نام «غرس» شناخته می‌شود، هنوز وجود دارد و وقف است. مسجد مربع شکلی که از سنگ ساخته شده و در کنار چاه است تا حدی باقی مانده و در سمت شمال شرق آن قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aآثار_المدینه_المنوره.pdf&page=246 آثار المدینه المنوره، ص246.]؛ [https://www.google.com/maps/place/Ghars+well/@24.4447334,39.6265399,346m/data=!3m1!1e3!4m6!3m5!1s0x15bdbf95c9b0511b:0xdfed1dd10f44ce20!8m2!3d24.4451856!4d39.6272167!16s%2Fg%2F12195n4m?entry=ttu&g_ep=EgoyMDI1MDkzMC4wIKXMDSoASAFQAw%3D%3D نقشه جهان نمای گوگل مپ.]</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
نسخهٔ ۶ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۳۶
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| مکان | عربستان * مدینه * |
| کاربری | چاه |
| جنبه دینی | |
| بزرگداشت نزد | مسلمانان |
| وابسته به دین/مذهب | اسلام |
| باورها | وضو گرفتن پیامبر(ص) در محدوده این چاه |
| تاریخ بنا | |
| زمان پایه‌گذاری | قرن اول هجری |
| وضعیت فعلی | |
| وضعیت بنا | موجود |
| بخش‌های بنا | مسجد در کنار چاه |
چاه غَرس از چاه‌های تاریخی مدینه است که در قبا قرار دارد. پیامبر اسلام(ص) از آب این چاه می‌نوشید و آن گوارا و متبرک می دانست و بنابر روایتی وصیت کرد با آب آن غسل داده شود. امروزه این چاه در باغ غرس واقع شده در شمال خیابان «طریق علی بن ابی طالب» قرار گرفته است.
نام
بنابر گزارشی، چاه غَرس را «مالک بن نُحاط» حفر کرد. مالک برده ای سیاه داشت که سرپرستی آن چاه را بر عهده داشت و لقب «غَرس» داشت و نام چاه از لقب او گرفته شده است.[۱]
غرس در لغت به معنای قلمه درخت یا نهالی است که در زمین می‌نشانند تا بروید.[۲] بنابر برخی گزارش‌ها مالک از آب چاه، راهی به سوی درختانی که خودش کاشته بود کشید. به همین دلیل آن را بئر الغرس(به معنای کاشتن) می‌نامیدند.[۱] تعبیرهای دیگر همچون "بئر غُریس" و «أغرس» نیز درباره نام چاه به کار رفته است.[۳]
موقعیت مکانی
چاه غَرس یکی از اماکن تاریخی و مذهبی مهم در شهر مدینه منوره است که در شمال خیابان «طریق علی بن ابی‌طالب» قرار دارد.[۴] این چاه در منطقه قبا[۵] در حدود یک کیلومتری جنوب مسجد النبی و یک کیلومتری شرق مسجد قبا واقع شده است.[۶] امروزه چاه غرس مکانی شناخته شده در روستای «قربان» در باغ غرس است.[۷]
پیامبر(ص) و چاه غرس
پیامبر (ص) از آب شیرین آن چاه می‌نوشید[۸] و آب آن را گوارا می‌دانست.[۵] برخی روایات می‌گویند هنگامی که پیامبر (ص) در آستانه وفات بود، به علی(ع) وصیت کرد که پیکرش را با آب چاه غرس غسل دهد.[۹]
گفته شده است که پیامبر (ص) با آب این چاه وضو گرفته. [۱۰]و غسل کردند[۱۱] همچنین در روایتی، آن حضرت این چاه را چاهی بهشتی دانسته اند.[۱۲] بنابر گزارشی، دورانی آب چاه بسیار کم بود و با معجزه پیامبر(ص) ناگهان پر آب شد.[۱۳] گفته شده آب این چاه در درمان برخی بیماری‌ها مؤثر بوده است.[۱۰]
تاریخچه
مطابق نقل محمد مطری، مدینه شناس (م.741ق.) این چاه تا پیش از دوران او، قرن‌ها مخروبه بود، ولی بعد از آن تعمیر شد.[۱۴] این چاه بعدا دوباره تخریب شد و سپس آن را شخصی به نام خواجه حسین خرید و باغی دور آن ساخت و کنار آن مسجد کوچکی ساخت و این مکان را در سال ۸۸۲ هجری وقف کرد.[۱۵]
وضعیت کنونی
این چاه در شمال غرب باغ غرس قرار دارد. قطر و عمق آن حدود ۴ متر است و روی آن بنایی وجود دارد. باغ مجاور این چاه که به نام «غرس» شناخته می‌شود، هنوز وجود دارد و وقف است. مسجد مربع شکلی که از سنگ ساخته شده و در کنار چاه است تا حدی باقی مانده و در سمت شمال شرق آن قرار دارد.[۱۶]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ انساب الاشراف، ج۱، ص۵۹۱.
- ↑ المعالم الأثیرة فی السنة والسیرة، 208.
- ↑ المساجد والأماکن الأثریة المجهولة لزائر المدینة المیمونة، عبدالرحمن خویلد، ص ۶۱
- ↑ نقشه جهان نمای گوگل مپ.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ عجائب المخلوقات وغرائب الموجودات زکریای قزوینی ص۱۷۹.
- ↑ مغانم المطابة فی معالم الطابة، ص456.؛ مرآه الحرمین، ص۴۸۳.
- ↑ آثار المدینه المنوره، ص246.؛ موسوعة العتبات المقدسة، ج٣، جعفر الخلیلی، ص۶۲.
- ↑ الطبقات الکبری، ج ۱، ابن سعد، ص ۵۰۴
- ↑ الکافی، ج2، ص62.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ المساجد والأماکن الأثریة المجهولة لزائر المدینة المیمونة، ص۶۱؛ المواهب اللدونیة بالمنحة المحمدیة، ج۳، ص۵۷۷.
- ↑ طبقات الکبری، ج1، ص502.
- ↑ المواهب اللدونیة بالمنحة المحمدیة، ج ۳، شیخ احمد بن محمد قسطلانی، ص ۵۷۷؛ سبل الهدی والرشاد، ج ۳، الصالحی الشامی، ص۳۲۲.
- ↑ سبل الهدی والرشاد، جلد ۹، صفحه ۴۶۰.
- ↑ التعریف بما انست الهجرة، ص153.
- ↑ وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، ص392.
- ↑ آثار المدینه المنوره، ص246.؛ نقشه جهان نمای گوگل مپ.
منابع
- أنساب الأشراف، أحمد بن یحیی بلاذری، مصر، دارالمعارف، 1959م.
- سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر العباد، محمد بن یوسف الشمس الشامی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق.
- الکافی، شیخ کلینی، بی‌جا، انتشارات علمیه اسلامیه، بی‌تا.
- وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
- طبقات الکبری(فارسی)، ابن سعد، تهران، فرهنگ و اندیشه، بی‌تا.
- المعالم الاثیره، محمد محمد حسن شراب، بیروت، دارالقلم، ۱۴۱۱ق.
- موسوعه مرآة الحرمین الشریفین، ایوب صبری باشا، القاهره، دارالآفاق العربیه، ۱۴۲۴ق.
- مغانم المطابه فی معالم الطابه، محمد بن یعقوب فیروزآبادی، تحقیق حمد جاسر، ریاض، دارالیمامه، 1969م.
- المساجد والأماکن الأثریة المجهولة لزائر المدینة المیمونة، عبد الرحمن خویلد، مشعر - تهران - ایران، 1420ق.
- موسوعة العتبات المقدسة، جعفر خلیلی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۷ق/ ۱۹۸۷م.
- عجائب المخلوقات وغرائب الموجودات، زکریای قزوینی، اسکندریه، دار ابن خلدون، بی‌تا.