بئر معونه
بئر مَعُونه از چاه‌های نزدیک مدینه، مکان شهادت گروهی از اصحاب پیامبر(ص) بود.
این چاه در جنوب شرقی مدینه در منطقه نجد، و متعلق به بنی‌سلیم یا بنی‌عامر بن صعصعه بوده و به‌خاطر واقع شدن سریه بئر معونه در این مکان و شهادت برخی از صحابه پیامبر(ص) شهرت یافته است.
موقعیت[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بئر معونه از چاه‌های جنوب شرقی مدینه به سوی منطقه نجد[۱] است که میان کوه‌های اُبلَی در سکونتگاه قبیله بنی‌سُلیم قرار دارد.[۲]
این چاه در فاصله چهار منزلی مدینه[۳] و در وادی معونه جای دارد.[۴]
چاه معونه را متعلق به بنی‌سُلیم[۵] یا بنی‌عامر بن صَعصعه می‌دانند.[۶]
ابن‌اسحق[۷] این چاه را میان حَره بنی‌سلیم در فاصله حدود 60 کیلومتری جنوب مدینه[۸] و زمین‌های بنی‌عامر و نزدیک‌تر به زمین‌های بنی‌سلیم دانسته و واقدی آن را در زمین‌های بنی‌سلیم و بنی‌کِلاب از تیره‌های بنی‌عامر شمرده است.[۹]
این چاه بخشی از آب خود را از بارندگی‌ها و سیل‌های حجاز که از سوی وادی طائف به اُرحضیه و سپس قَرقرة الکَدر می‌ریزد، تامین می‌نماید.[۱۰]
علت شهرت[ویرایش | ویرایش مبدأ]
چاه معونه به سبب آن که به سال چهارم ق. شاهد شهادت برخی صحابه پیامبر بود، مشهور شد.
بر پایه گزارش‌های تاریخی، در صفر این سال به دنبال درخواست ابوبراء بن مالک، رئیس قبیله بنی‌عامر بن صعصه، [۱۱] پیامبر(ص) 40[۱۲] یا 70[۱۳] تن از مبلغان خود را که همگی از جوانان انصار بودند و به قاری شهرت داشتند، [۱۴] با هدایت مُنذر بن عمرو انصاری برای دعوت قبیله او به اسلام، به سوی آن‌ها فرستاد.[۱۵] اما این گروه کنار چاه معونه مورد حمله عامر بن طفیل، از بزرگان بنی‌عامر و رقیب ابوبراء و متحدان او از قبیله بنی‌سلیم، قرار گرفتند و شهید شدند.[۱۶] پیامبر هنگامی که گزارش شهادت آن‌ها را شنید، بسیار اندوهگین شد[۱۷] و قاتلانشان را تا 30[۱۸] یا 40 روز[۱۹] در قنوت نماز خود نفرین کرد.
از این درگیری در منابع تاریخی با عنوان سریه بئر معونه یاد شده است.
پیوند به بیرون[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ المعالم الاثیره، ص276؛ نک: الاماکن، ص214؛ معجم البلدان، ج1، ص78.
- ↑ الاماکن، ص214؛ معجم البلدان، ج1، ص78؛ مراصد الاطلاع، ج1، ص18.
- ↑ حجاز در صدر اسلام، ص115.
- ↑ تاریخ معالم المدینه، ص279.
- ↑ الاماکن، ص214؛ تاریخ دمشق، ج26، ص102-103.
- ↑ اسد الغابه، ج1، ص192؛ الروض المعطار، ص555؛ سبل الهدی، ج4، ص332.
- ↑ السیرة النبویه، ج3، ص678.
- ↑ الاعلاق النفیسه، ص312؛ البلدان، ص151.
- ↑ المغازی، ج1، ص347.
- ↑ الرحلة الورثیلانیه، ج2، ص608.
- ↑ المغازی، ج1، ص346-347؛ تاریخ خلیفه، ص44-45.
- ↑ الاستیعاب، ج4، ص1450؛ الثقات، ج1، ص238؛ اسد الغابه، ج3، ص94.
- ↑ الطبقات، ج2، ص40؛ مسند احمد، ج3، ص210؛ تاریخ طبری، ج2، ص220.
- ↑ المغازی، ج1، ص347؛ الطبقات، ج2، ص40؛ صحیح ابن حبان، ج16، ص253.
- ↑ المحبر، ص118؛ الطبقات، ج2، ص40؛ تاریخ طبری، ج2، ص220.
- ↑ السیرة النبویه، ج3، ص679-680؛ المغازی، ج1، ص352.
- ↑ المصنف، ج5، ص383-384.
- ↑ السنن الکبری، ج2، ص199؛ دلائل النبوه، ج3، ص347-348؛ المصنف، ج5، ص384.
- ↑ الاستیعاب، ج2، ص797؛ مسند احمد، ج3، ص210؛ تاریخ دمشق، ج9، ص327.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل بئر معونه.
- الاستیعاب: ابن عبدالبر (م. 463ق.)، به کوشش البجاوی، بیروت، دار الجیل، 1412ق.
- اسد الغابه: ابن اثیر (م. 630ق.)، بیروت، دار الکتاب العربی.
- الاعلاق النفیسه: ابن رسته (م. قرن3ق.)، بیروت، دار صادر، 1892م.
- الاماکن: محمد بن موسی حازمی (م. 584ق.) .
- البلدان: الیعقوبی (م. 292ق.)، به کوشش صناوی، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1422ق.
- تاریخ خلیفه: خلیفة بن خیاط (م. 240ق.)، به کوشش زکار، بیروت، دار الفکر، 1414ق.
- تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک): الطبری (م. 310ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، اعلمی، 1403ق.
- تاریخ مدینة دمشق: ابن عساکر (م. 571ق.)، به کوشش علی شیری، بیروت، دار الفکر، 1415ق.
- تاریخ معالم المدینة المنوره: احمد یاسین الخیاری (م. 1960م.)، عربستان، عامه، 1419ق.
- الثقات: ابن حبان (م. 354ق.)، الکتب الثقافیه، 1393ق.
- حجاز در صدر اسلام: صالح احمد العلی، ترجمه: آیتی، مشعر، 1375ش.
- دلائل النبوه: البیهقی (م. 458ق.)، به کوشش عبدالمعطی، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1405ق.
- الرحلة الورثیلانیه: حسین بن محمد ورثیلانی (م. 1779م.)، قاهره، مکتبة الثقافة الدینیه، 1429ق.
- الروض المعطار: محمد بن عبدالمنعم الحمیری (م. 900ق.)، به کوشش احسان عباس، بیروت، مکتبة لبنان، 1984م.
- سبل الهدی: محمد بن یوسف الصالحی (م. 942ق.)، به کوشش عادل احمد و علی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414ق.
- السنن الکبری: البیهقی (م. 458ق.)، بیروت، دار الفکر.
- السیرة النبویه: ابن هشام (م. 213/218ق.)، به کوشش محمد محیی الدین، مصر، مکتبة محمد علی صبیح، 1383ق.
- صحیح ابن حبان: علی بن بلبان الفارسی (م. 739ق.)، به کوشش الارنؤوط، الرساله، 1414ق.
- الطبقات الکبری: ابن سعد (م. 230ق.)، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1418ق.
- الکامل فی التاریخ: ابن اثیر (م. 630ق.)، بیروت، دار صادر، 1385ق.
- المحبّر: ابن حبیب (م. 245ق.)، به کوشش ایلزه لیختن شتیتر، بیروت، دار الآفاق الجدیده.
- مراصد الاطلاع: صفی الدین عبدالمؤمن بغدادی (م. 739ق.)، بیروت، دار الجیل، 1412ق.
- مسند احمد: احمد بن حنبل (م. 241ق.)، بیروت، دار صادر.
- المصنّف: عبدالرزاق الصنعانی (م. 211ق.)، به کوشش حبیب الرحمن، المجلس العلمی.
- المعالم الاثیره: محمد محمد حسن شراب، بیروت، دار القلم، 1411ق.
- معجم البلدان: یاقوت الحموی (م. 626ق.)، بیروت، دار صادر، 1995م.
- المغازی: الواقدی (م. 207ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، 1409ق.