مسجد بلال بن رباح (مکه): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:
==موقعیت مسجد==
==موقعیت مسجد==


مسجدی منسوب به بلال و بر فراز کوه ابوقبیس بوده که مساحتی حدود یکصد متر مربع داشته است. این مسجد، در طرح‌های جدید توسعه و بنای کاخ‌هایی که برای میهمانان دولت سعودی بر فراز کوه ابوقبیس ساخته شده تخریب گردید و اکنون اثری از آن برجای نمانده و البته تصویر آن موجود است.
مسجدی منسوب به بلال و بر فراز [[کوه ابوقبیس]] بوده که مساحتی حدود یکصد متر مربع داشته است. این مسجد، در طرح‌های جدید توسعه و بنای کاخ‌هایی که برای میهمانان دولت سعودی بر فراز کوه ابوقبیس ساخته شده تخریب گردید و اکنون اثری از آن برجای نمانده و البته تصویر آن موجود است.


[[بلال بن رباح|بلال بن رَباح]]، از نخستین گروندگان به [[اسلام]] بود. او شکنجه‌های سخت از سوی [[مشرکان]] دید؛ اما مقاومت کرد و با فریاد «اَحَدٌ، احَد» خود آنها را آزار داد. وی پس از [[فتح مکه]]، بر بام [[کعبه]] ایستاد و بانگ اذان برداشت. برخی هم گفته‌اند که روی کوه ابوقبیس اذان گفته و محل اذان وی مسجد شده است. چنین به‌نظر می‌رسد که بعدها کسی به یاد و نام بلال این مسجد را بر فراز ابوقبیس ساخته است.
==علت نام‌گذاری==
==دیدگاه فاکهی==
 
[[فاکهی]] در قرن سوم از [[مسجد ابراهیم]] که بر فراز کوه ابوقبیس بوده است، یاد کرده است؛ جایی که ابراهیم در آن نقطه ایستاد و ندای [[حج]] سر داد.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج4، ص١6.</ref> وی می‌افزاید: برخی هم گفته‌اند که این مسجد، به نام ابراهیم قبیسی بوده است که بعدها به خطا، به [[حضرت ابراهیم(ع)]] نسبت داده شده است!<ref>همان، ص17.</ref>
[[بلال بن رباح|بلال بن رَباح]]، از نخستین گروندگان به [[اسلام]] بود. وی پس از [[فتح مکه]]، بر بام [[کعبه]] ایستاد و بانگ اذان برداشت.  
برخی گفته‌اند که او روی کوه ابوقبیس نیز اذان گفته و از این روی محل اذان وی مسجد شده است. چنین به‌نظر می‌رسد که بعدها کسی به یاد و نام بلال این مسجد را بر فراز ابوقبیس ساخته است.
 
==نام‌های دیگر مسجد کوه ابوقبیس ==
 
===مسجد ابراهیم===
[[فاکهی]] در قرن سوم از [[مسجد ابراهیم]] که بر فراز کوه ابوقبیس بوده است، یاد کرده است؛ جایی که ابراهیم در آن نقطه ایستاد و ندای [[حج]] سر داد.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج4، ص١6.</ref> هم‌چنین او به این نکته نیز اشاره می‌کند که برخی هم گفته‌اند این مسجد، به نام ابراهیم قبیسی بوده است که بعدها به خطا، به [[حضرت ابراهیم(ع)]] نسبت داده شده است<ref>همان، ص17.</ref>
منابع دیگری نیز این مسجد را  منتسب به ابراهیم قبیسی و نه ابراهیم پیامبر، دانسته‌اند.<ref>ازرقی، اخبار مکه، ج۲، ص۲۰۲؛ ابن ظهیره، الجامع اللطیف، ص۲۹۱.</ref>
 
===جایگاه پیامبر به هنگام شق‌القمر===
ابن جبیر جهانگرد مشهور مسلمان که سال ۵۷۹ق. به مکه رفته<ref> ابن جبیر، الرحله، ص۵۸.</ref>، از وجود مسجدی بر کوه خبر داده که به گفته او جایگاه پیامبر(ص) هنگام شق القمر بوده است.<ref>ابن جبیر، الرحله، ص۸۵.</ref>
 
==مسجد بلال در سفرنامه‌های ایرانیان==
برخی شیعیان ایرانی که پیش از تخریب مسجد بلال به مکه رفته‌اند، گزارش‌هایی از آن نقل کرده‌اند.<ref>جعفریان، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ص۷۶۶.</ref> میرزا داود حسینی که در سال ۱۳۲۲ ق./ ۱۲۸۳ ش. به حج مشرف شده، تصریح کرده که بالای کوه ابوقبیس، جایی که پیامبر مردم را به توحید فراخواند، محراب و مأذنه‌ای ساخته‌اند.<ref>جعفریان پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج۷، ص۵۴۵.</ref>حاج ایازخان قشقایی که در سال ۱۳۴۱ق./۱۳۰۱ش. به حج رفته، از وجود بقعه‌ای با دو گلدسته بر این کوه خبر داده، اما نام آن را نیاورده است.<ref>جعفریان، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج۸، ص۴۱۹</ref> احتمالا او از آخرین شیعیان ایرانی است که این مسجد را دیده است.


==پانویس==
==پانویس==

نسخهٔ ‏۲۶ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۱۶

مسجد بلال بن رَباح منسوب به بلال و بر فراز کوه ابوقبیس بوده که در طرح‌های جدید توسعه و بنای کاخ‌های دولت سعودی بر فراز کوه ابوقبیس تخریب گردیده است.

موقعیت مسجد

مسجدی منسوب به بلال و بر فراز کوه ابوقبیس بوده که مساحتی حدود یکصد متر مربع داشته است. این مسجد، در طرح‌های جدید توسعه و بنای کاخ‌هایی که برای میهمانان دولت سعودی بر فراز کوه ابوقبیس ساخته شده تخریب گردید و اکنون اثری از آن برجای نمانده و البته تصویر آن موجود است.

علت نام‌گذاری

بلال بن رَباح، از نخستین گروندگان به اسلام بود. وی پس از فتح مکه، بر بام کعبه ایستاد و بانگ اذان برداشت. برخی گفته‌اند که او روی کوه ابوقبیس نیز اذان گفته و از این روی محل اذان وی مسجد شده است. چنین به‌نظر می‌رسد که بعدها کسی به یاد و نام بلال این مسجد را بر فراز ابوقبیس ساخته است.

نام‌های دیگر مسجد کوه ابوقبیس

مسجد ابراهیم

فاکهی در قرن سوم از مسجد ابراهیم که بر فراز کوه ابوقبیس بوده است، یاد کرده است؛ جایی که ابراهیم در آن نقطه ایستاد و ندای حج سر داد.[۱] هم‌چنین او به این نکته نیز اشاره می‌کند که برخی هم گفته‌اند این مسجد، به نام ابراهیم قبیسی بوده است که بعدها به خطا، به حضرت ابراهیم(ع) نسبت داده شده است[۲] منابع دیگری نیز این مسجد را منتسب به ابراهیم قبیسی و نه ابراهیم پیامبر، دانسته‌اند.[۳]

جایگاه پیامبر به هنگام شق‌القمر

ابن جبیر جهانگرد مشهور مسلمان که سال ۵۷۹ق. به مکه رفته[۴]، از وجود مسجدی بر کوه خبر داده که به گفته او جایگاه پیامبر(ص) هنگام شق القمر بوده است.[۵]

مسجد بلال در سفرنامه‌های ایرانیان

برخی شیعیان ایرانی که پیش از تخریب مسجد بلال به مکه رفته‌اند، گزارش‌هایی از آن نقل کرده‌اند.[۶] میرزا داود حسینی که در سال ۱۳۲۲ ق./ ۱۲۸۳ ش. به حج مشرف شده، تصریح کرده که بالای کوه ابوقبیس، جایی که پیامبر مردم را به توحید فراخواند، محراب و مأذنه‌ای ساخته‌اند.[۷]حاج ایازخان قشقایی که در سال ۱۳۴۱ق./۱۳۰۱ش. به حج رفته، از وجود بقعه‌ای با دو گلدسته بر این کوه خبر داده، اما نام آن را نیاورده است.[۸] احتمالا او از آخرین شیعیان ایرانی است که این مسجد را دیده است.

پانویس

  1. اخبار مکه، فاکهی، ج4، ص١6.
  2. همان، ص17.
  3. ازرقی، اخبار مکه، ج۲، ص۲۰۲؛ ابن ظهیره، الجامع اللطیف، ص۲۹۱.
  4. ابن جبیر، الرحله، ص۵۸.
  5. ابن جبیر، الرحله، ص۸۵.
  6. جعفریان، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ص۷۶۶.
  7. جعفریان پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج۷، ص۵۴۵.
  8. جعفریان، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج۸، ص۴۱۹

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب آثار اسلامی مکه و مدينه، رسول جعفریان. بخش «مسجد بلال»، ج1، ص151، است.
  • اخبار مکه فاکهی، ابوعبدالله محمد بن اسحاق الفاكهى، تصحيح عبدالملك بن دهيش، 1994.