مسجد الاجابه (مکه): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>')
جز (Kamran صفحهٔ مسجد الاجابه (مدینه) را به مسجد الاجابه (مکه) منتقل کرد)
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۳: خط ۳:
| تصویر            =مسجد-الإجابة.jpg
| تصویر            =مسجد-الإجابة.jpg
| اندازه تصویر    =300px
| اندازه تصویر    =300px
| بنيانگذار       =
| بنیانگذار       =
| تأسیس            =
| تأسیس            =
| کاربری          =مسجد
| کاربری          =مسجد
خط ۱۶: خط ۱۶:
| معمار            =
| معمار            =
| سبک              =
| سبک              =
| بازسازی          =سال‌های 1422-1421
| بازسازی          =سال‌های ۱۴۲۲-۱۴۲۱
| وبگاه            =
| وبگاه            =
}}
}}
'''مسجد الاجابه'''، یکی از مساجد مهم [[شهر مکه]] در [[کشور عربستان]] است.
'''مسجد الاجابه'''، یکی از مساجد مهم، کهن و تاریخی [[شهر مکه]] در [[کشور عربستان]] است که مورد توجه زائران بوده است. به گفته مورخان، [[پیامبر(ص)]] پس از برگرشتن از عمره در این مسجد استراحت نموده است. این مسجد در طول تاریخ چندین بار مورد بازسازی قرار گرفته است.
 
==موقعیت==
این مسجد یکی از مساجد کهن و تاریخی در مکه است که همواره مورد توجه زائران بوده است. به گفته مورخان [[پیامبر(ص)]] پس از برگرشتن از عمره در این مسجد استراحت نموده است.  


به گفته [[فاکهی]] این مسجد در قرن دوم و قبل از آن به این نام شناخته نمی‌شد. بنابر نقل تاریخ‌نگاران این مسجد در طول تاریخ چندین بار مورد بازسازی قرار گرفته است.
مسجد الاجابه پایین‌تر از میدان معابده، در ابتدای شارع ابطح، در طریق [[مسجدالحرام]] و در ابتدای شارع الاجابه قرار گرفته است.
==موقعیت==


این مسجد پایین‌تر از میدان معابده، در ابتدای شارع ابطح، در طریق [[مسجدالحرام]] و در ابتدای شارع الاجابه است.
ادامه مسیر فعلی از این مسجد، اول خیابان الاجابه، به [[ثنیه اذاخر]] می‌رسد که محل ورود [[رسول خدا(ص)]] به [[مکه]] به هنگام [[فتح مکه]] در [[رمضان]] سال ۸ق. است. این ثنیّه، مُشْرف بر [[باغ خرمان]] بوده که اکنون شهرداری مکه را در آن مکان ساخته‌اند.


ادامه مسیر فعلی از سر شارع الاجابه، به [[ثنیه اذاخر]] می‌رسد که محل ورود [[رسول خدا(ص)]] به [[مکه]] به هنگام [[فتح مکه]] در [[رمضان]] سال هشتم هجرت است. این ثنیّه، مُشْرف بر [[باغ خرمان]] بوده که اکنون شهرداری مکه را در آنجا ساخته‌اند.
==پیشینه مسجد الاجابه==


==تاریخچه==
بنابر نقل [[ابن بطوطه]] پیامبر(ص) در بازگشت از [[عمره]] در این مکان استراحت کرده است. همچنین بنابر نقلی دیگر، پیامبر(ص) روزها را در غار حِرا و شب را در این مکان با خدیجه(س) بسر می‌برده است. بنابر نقل دیگری، [[جنیان]] در اینجا با رسول خدا(ص) دیدار کردند.


[[فاکهی]] در قرن دوم از این مسجد یاد کرده و می‌گوید آن مسجد در آغازِ شعبی واقع شده که در تاریخ به نام [[شعب آل قنفذ]] شناخته می‌شود. این شعب در درون [[کوه العَیْر|کوه العیر]] است.
بنابر نقل برخی معاصرین، این مسجد را «مسجد الاستراحه» نیز گفته‌اند؛ زیرا رسول خدا(ص) در مسیر بازگشت از منا در روز [[حجّة الوداع]]، سیزدهم ذی‌حجه، در این جا استراحت کرد.<ref>مکة فی وجدانی، ص 102</ref> نیز گفته‌اند در کودکی، در اینجا گوسفندان را به چرا می‌آورده است.<ref>اتحاف الوری، ج 4، ص 20</ref>


مسجد پیش گفته، باید در شمار چند مسجد کهن مکه شناخته شود که نام‌های گونا‌گون مانند: [[مسجد آل قنفذ]]، مسجد الإجابه و [[مسجد الاستراحه]] داشته است.
==تاریخ مسجد الاجابه==
====اولین گزارش‌ها از مسجد الاجابه====


فاکهی می نویسد:
بنابر نقل [[فاکهی]] در قرن دوم، این مسجد در آغازِ [[شعب آل قنفذ]]، یکی از شعب‌های [[کوه العَیْر|کوه العیر]] واقع شده است.


در این شعب، خانه آل خَلَف بن عبدالله بن سائب بوده که به آنها «[[آل عبدربة بن السائب]]» می‌گویند و در مقابل قصر محمد بن سلیمان واقع است. نام دیگر آن «شعب اللئام» است و این شعب در دست چپ کسی است که بالای باغ خرمان بایستد و در این زمان خانه خَلَفیین از [[بنی مخزوم]] است.


[[حضارمه]] (مردمان منسوب به حَضْرموت) هم در این شعب سکونت دارند. شعب مزبور به «شعب الخلفیین» ناموراست. در آنجا مسجدی است که گفته می شود رسول خدا(ص) در آن نمازگزارده است.
بنابر گزارش [[فاکهی]]: در این شعب، خانه آل خَلَف بن عبدالله بن سائب، معروف به «[[آل عبدربة بن السائب]]» بوده که در مقابل قصر محمد بن سلیمان واقع است. این شعب، به «شعب الخلفیین» مشهور است.


از [[زهیر بن قنفذ]] نقل شده است که رسول خدا(ص)، روز را در [[غار حِرا|غار حرا]] به سر می برد و شب از حِرا پایین آمده، به محل مسجد می رفت که پشت خانه ابوعبیده بود و به شعب الخلفیین شهرت داشت. در این وقت [[خدیجه(س)]] هم از مکه می آمد و آنها در نزدیکی این شعب با یکدیگر بودند تا جدا شوند.<ref>فاکهی، اخبار مکه، ج 4، صص 180 و 181؛ نکـ: اخبار مکه ازرقی، ج 2، صص 286 و 287</ref>
بنابر حدیث [[زهیر بن قنفذ]]، رسول خدا(ص)، روز را در [[غار حِرا|غار حرا]] به سر می‌برد و شب از حِرا پایین آمده، به محل مسجد می‌رفت که پشت خانه ابوعبیده بود و به شعب الخلفیین شهرت داشت. در این وقت [[خدیجه(س)]] هم از مکه می‌آمد و آنها در نزدیکی این شعب با یکدیگر بودند تا جدا شوند.<ref>فاکهی، اخبار مکه، ج 4، صص 180 و 181؛ نکـ: اخبار مکه ازرقی، ج 2، صص 286 و 287</ref>


==چند نکته درباره مسجد==
====سرگذشت مسجد الاجابه از قرن هشتم به بعد====


در اینجا به بیان چند نکته درباره مسج الاجابه می‌پردازیم؟
در قرن هشتم، [[ابن‌بطوطه]] در سفرنامه‌اش از مسجد الاجابه یاد کرده، می‌نویسد: آن مسجدی است که رسول خدا(ص) به هنگام بازگشت از [[عمره]]، در آنجا استراحت کرد و اکنون مردم آن را از روی تبرّک می‌بوسند.<ref>الرحلة الحجازیه، ص 164</ref>


اول: در جای باغ خرمان، که در برابر مسجد الإجابه بوده، اکنون دقیقاً شهرداری مکه ـ امانة العاصمة المقدسه ـ قرار گرفته است. اندکی از خیابان به سمت ریع اذاخر را نیز باید داخل در باغ خرمان دانست.
ابن‌فهد در حوادث سال ۷۲۰ نوشته است: در این سال مسجد الاجابه تعمیر شد. این مسجد سمت چپ کسی است که به سوی [[منا]] می‌رود و در نزدیکی ثنیّة اذاخر است و گفته شده که رسول خدا(ص) در آن نماز خوانده است.<ref>اتحاف الوری، ج 3، ص 172</ref>


دوم: مسجد الاجابه دست کم تا قرن سوم به این نام شناخته نمی‌شده است. فاکهی در قرن سوم از آن با مسجد آل قنفذ یاد کرده است.
همو در حوادث سال ۸۳۱ آورده: امیر [[سیف‌الدین شاهین عثمانی]] در این سال مسجد الإجابه را که در شعبی نزدیک ثنیة اذاخر است، تعمیر کرد.<ref>اتحاف الوری، ج 4، ص 20</ref>


سوم: کتیبه‌ای در مسجد الإجابه موجود است که اشاره به بازسازی آن در قرن دهم هجری دارد. به علاوه، دو بیت شعر هم درباره بازسازی این مسجد بر کتیبه‌ای دیگر در این سوی محراب در بنای قبلی وجود داشت.
سوم: کتیبه‌ای در مسجد الإجابه موجود است که اشاره به بازسازی آن در قرن دهم هجری دارد. به علاوه، دو بیت شعر هم درباره بازسازی این مسجد بر کتیبه‌ای دیگر در این سوی محراب در بنای قبلی وجود داشت.


در قرن هشتم، [[ابن‌بطوطه]] در سفرنامه‌اش از مسجد الاجابه یاد کرده، می‌نویسد: آن مسجدی است که رسول خدا(ص) به هنگام بازگشت از [[عمره]]، در آنجا استراحت کرد و اکنون مردم آن را از روی تبرّک می بوسند.<ref>الرحلة الحجازيه، ص 164</ref>
====نام‌های ديگر مسجد الاجابه====


ابن‌فهد در حوادث سال 720 نوشته است: در این سال مسجد الاجابه تعمیر شد. این مسجد سمت چپ کسی است که به سوی [[منا]] می رود و در نزدیکی ثنیّة اذاخر است و گفته شده که رسول خدا(ص) در آن نماز خوانده است.<ref>اتحاف الورى، ج 3، ص 172</ref>
مسجد الاجابه دست کم تا قرن سوم به این نام شناخته نمی‌شده است. فاکهی در قرن سوم از آن با مسجد آل قنفذ یاد کرده است.


همو در حوادث سال 831 آورده: امیر [[سیف‌الدین شاهین عثمانی]] در این سال مسجد الإجابه را که در شعبی نزدیک ثنیة اذاخر است، تعمیر کرد.<ref>اتحاف الوری، ج 4، ص 20</ref>
این مسجد به نام [[مسجد آل قنفذ]] و [[مسجد الاستراحه]] نیز مشهور بوده است.  


==حضور پیامبر(ص) در مسجد الاجابه==
==بازسازی==
 
تا این جا چند نکته درباره حضور [[رسول خدا(ص)]] در این محل، نقل کردیم. یکی همان اشاره [[ابن بطوطه]] بود که حضرت در بازگشت از [[عمره]] در اینجا استراحت کرده است.
 
دیگر آن که حضرت روزها در غار حِرا بوده و شب را در اینجا با خدیجه(س) بسر می برده است. ابن‌فهد هم به نقل از راویان می نویسد: گفته اند که [[جنیان]] در اینجا به محضر رسول خدا(ص) آمدند و با آن حضرت دیدار کردند.
 
جمیل کتبی نویسنده معاصر شهر مکه می نویسد: این مسجد را «مسجد الاستراحه» گفته‌اند؛ زیرا مکانی است که وقتی رسول خدا(ص) در روز سیزدهم از منا و از [[حجّة الوداع]] باز می‌گشت در این جا استراحت کرد.<ref>مکة فی وجدانی، ص 102</ref>
 
همچنین می نویسد: گفته‌اند که حضرت در کودکی در اینجا گوسفندان را به چرا می آورده است.‌<ref>اتحاف الوری، ج 4، ص 20</ref>
 
آشکار است که اینها اقوال شفاهی بوده و نویسندگان از مردم می شنیده‌اند. در این میان، نکته مهم همان اشاره فاکهی است که گفته است: رسول خدا(ص) در اینجا نماز خوانده است.


==بازسازی==
در سال ۱۳۹۴ق. ساختمان قدیمی مسجد تخريب شد و در همان محل پیشین، مسجد جدیدی بنا نهاده شد. بنای فعلی آن، مربع و حدود ۴۰۰ متر مربع است. مناره‌ای در محل اتصال دیوارهای جنوب و غربی آن قرار دارد.


در سال 1394 قمری ساختمان قدیمی مسجد خراب گردید و در همان محل پیشین، مسجد جدیدی بنا نهاده شد. بنای فعلی آن، مربع شکل و دارای مساحتی حدود 400 متر مربع است.
اين مسجد بار دیگر در سال‌های ۱۴۲۱ق. و 1422ق. به صورت زیبایی بازسازی شده است.


مناره‌ای نیز در محل اتصال دیوارهای جنوب و غربی آن قرار دارد. این مسجد از مساجد دایر [[مکه]] به شمار می آید که مؤلف مکرر توفیق نماز خواندن در آن را یافته است.
این مسجد از مساجد دایر [[مکه]] مىباشد.


مسجد یاد شده بار دیگر در سال‌های 2ـ1421 به صورت زیبایی بازسازی شده و حتی به آن مناسبت، گاه محله نیز محله الاجابه نامیده می شود.
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع ==
==منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
 
* '''اخبار مکة''': ابوعبدالله محمد بن اسحاق الفاکهی، تصحیح عبدالملک بن دهیش، ۱۹۹۴
{{برگرفتگی
* '''الرحلة الحجازیة''': محمد لبیب البتنونی، قاهره، الثقافة الدینیة
 
* '''اتحاف الوری بأخبار ام القری''': عمر بن فهد، مکه، دانشگاه‌ام القری، ۱۹۸۳.
|پیش از لینک = کتاب
* '''اخبار مکه''': الازرقی (درگذشت ۲۴۸ق)، به کوشش رشدی صالح، مکه،دار الثقافه، ۱۹۸۳م.
 
|منبع = آثار اسلامی مکه و مدينه، رسول جعفریان.
 
|پس از لینک = بخش «مسجد الاجابه»، ج1، ص138-143،
 
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1077
}}
* '''اخبار مكة''': ابوعبدالله محمد بن اسحاق الفاكهى، تصحيح عبدالملك بن دهيش، ١٩٩۴
* '''الرحلة الحجازية''': محمد لبيب البتنونى، قاهره، الثقافة الدينية
* '''اتحاف الورى بأخبار ام القرى''': عمر بن فهد، مكه، دانشگاه‌ام القرى، ١٩٨٣.
* '''اخبار مکه''': الازرقی (درگذشت ۲۴۸ق)، به کوشش رشدی صالح، مکه،‌دار الثقافه، ۱۹۸۳م.


{{پایان}}
{{پایان}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۵۲

مسجد الاجابه
اطلاعات اوليه
کاربری مسجد
مکان عربستان - مکه
نام‌های دیگر مسجد الاستراحه
مشخصات
وضعیت فعال
معماری
بازسازی سال‌های ۱۴۲۲-۱۴۲۱

مسجد الاجابه، یکی از مساجد مهم، کهن و تاریخی شهر مکه در کشور عربستان است که مورد توجه زائران بوده است. به گفته مورخان، پیامبر(ص) پس از برگرشتن از عمره در این مسجد استراحت نموده است. این مسجد در طول تاریخ چندین بار مورد بازسازی قرار گرفته است.

موقعیت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسجد الاجابه پایین‌تر از میدان معابده، در ابتدای شارع ابطح، در طریق مسجدالحرام و در ابتدای شارع الاجابه قرار گرفته است.

ادامه مسیر فعلی از این مسجد، اول خیابان الاجابه، به ثنیه اذاخر می‌رسد که محل ورود رسول خدا(ص) به مکه به هنگام فتح مکه در رمضان سال ۸ق. است. این ثنیّه، مُشْرف بر باغ خرمان بوده که اکنون شهرداری مکه را در آن مکان ساخته‌اند.

پیشینه مسجد الاجابه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بنابر نقل ابن بطوطه پیامبر(ص) در بازگشت از عمره در این مکان استراحت کرده است. همچنین بنابر نقلی دیگر، پیامبر(ص) روزها را در غار حِرا و شب را در این مکان با خدیجه(س) بسر می‌برده است. بنابر نقل دیگری، جنیان در اینجا با رسول خدا(ص) دیدار کردند.

بنابر نقل برخی معاصرین، این مسجد را «مسجد الاستراحه» نیز گفته‌اند؛ زیرا رسول خدا(ص) در مسیر بازگشت از منا در روز حجّة الوداع، سیزدهم ذی‌حجه، در این جا استراحت کرد.[۱] نیز گفته‌اند در کودکی، در اینجا گوسفندان را به چرا می‌آورده است.[۲]

تاریخ مسجد الاجابه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

اولین گزارش‌ها از مسجد الاجابه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بنابر نقل فاکهی در قرن دوم، این مسجد در آغازِ شعب آل قنفذ، یکی از شعب‌های کوه العیر واقع شده است.


بنابر گزارش فاکهی: در این شعب، خانه آل خَلَف بن عبدالله بن سائب، معروف به «آل عبدربة بن السائب» بوده که در مقابل قصر محمد بن سلیمان واقع است. این شعب، به «شعب الخلفیین» مشهور است.

بنابر حدیث زهیر بن قنفذ، رسول خدا(ص)، روز را در غار حرا به سر می‌برد و شب از حِرا پایین آمده، به محل مسجد می‌رفت که پشت خانه ابوعبیده بود و به شعب الخلفیین شهرت داشت. در این وقت خدیجه(س) هم از مکه می‌آمد و آنها در نزدیکی این شعب با یکدیگر بودند تا جدا شوند.[۳]

سرگذشت مسجد الاجابه از قرن هشتم به بعد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در قرن هشتم، ابن‌بطوطه در سفرنامه‌اش از مسجد الاجابه یاد کرده، می‌نویسد: آن مسجدی است که رسول خدا(ص) به هنگام بازگشت از عمره، در آنجا استراحت کرد و اکنون مردم آن را از روی تبرّک می‌بوسند.[۴]

ابن‌فهد در حوادث سال ۷۲۰ نوشته است: در این سال مسجد الاجابه تعمیر شد. این مسجد سمت چپ کسی است که به سوی منا می‌رود و در نزدیکی ثنیّة اذاخر است و گفته شده که رسول خدا(ص) در آن نماز خوانده است.[۵]

همو در حوادث سال ۸۳۱ آورده: امیر سیف‌الدین شاهین عثمانی در این سال مسجد الإجابه را که در شعبی نزدیک ثنیة اذاخر است، تعمیر کرد.[۶]

سوم: کتیبه‌ای در مسجد الإجابه موجود است که اشاره به بازسازی آن در قرن دهم هجری دارد. به علاوه، دو بیت شعر هم درباره بازسازی این مسجد بر کتیبه‌ای دیگر در این سوی محراب در بنای قبلی وجود داشت.

نام‌های ديگر مسجد الاجابه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسجد الاجابه دست کم تا قرن سوم به این نام شناخته نمی‌شده است. فاکهی در قرن سوم از آن با مسجد آل قنفذ یاد کرده است.

این مسجد به نام مسجد آل قنفذ و مسجد الاستراحه نیز مشهور بوده است.

بازسازی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در سال ۱۳۹۴ق. ساختمان قدیمی مسجد تخريب شد و در همان محل پیشین، مسجد جدیدی بنا نهاده شد. بنای فعلی آن، مربع و حدود ۴۰۰ متر مربع است. مناره‌ای در محل اتصال دیوارهای جنوب و غربی آن قرار دارد.

اين مسجد بار دیگر در سال‌های ۱۴۲۱ق. و 1422ق. به صورت زیبایی بازسازی شده است.

این مسجد از مساجد دایر مکه مىباشد.

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. مکة فی وجدانی، ص 102
  2. اتحاف الوری، ج 4، ص 20
  3. فاکهی، اخبار مکه، ج 4، صص 180 و 181؛ نکـ: اخبار مکه ازرقی، ج 2، صص 286 و 287
  4. الرحلة الحجازیه، ص 164
  5. اتحاف الوری، ج 3، ص 172
  6. اتحاف الوری، ج 4، ص 20

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • اخبار مکة: ابوعبدالله محمد بن اسحاق الفاکهی، تصحیح عبدالملک بن دهیش، ۱۹۹۴
  • الرحلة الحجازیة: محمد لبیب البتنونی، قاهره، الثقافة الدینیة
  • اتحاف الوری بأخبار ام القری: عمر بن فهد، مکه، دانشگاه‌ام القری، ۱۹۸۳.
  • اخبار مکه: الازرقی (درگذشت ۲۴۸ق)، به کوشش رشدی صالح، مکه،دار الثقافه، ۱۹۸۳م.