چاه سقیا

مسجد سقیا

اطلاعات اوليه
کاربری	مسجد
مکان	عربستان * مدینه * در داخل محوطه ایستگاه قطار در عنبریه
نام‌های دیگر	مسجد الرئوس
وقایع مرتبط	نمازخواندن رسول خدا(ص) هنگام رفتن به بدر
مشخصات
وضعیت	فعال
معماری
بازسازی	۱۳۸۰-۱۳۸۱ شمسی
در حال بارگیری نقشه... {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"300px","height":"250px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"zoom":13,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"image layers":[],"overlays":[],"resizable":false,"fullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"cluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","clicktarget":"https://www.google.com/maps/search/?api=1\u0026query=24.460978804906006,39.600122974068185","imageLayers":[],"locations":[{"text":"\u003Cdiv class=\"mw-content-rtl mw-parser-output\" lang=\"fa\" dir=\"rtl\"\u003E\u003Cp\u003E\u0645\u0633\u062c\u062f \u0633\u0642\u06cc\u0627\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E","title":"\u0645\u0633\u062c\u062f \u0633\u0642\u06cc\u0627\n","link":"","lat":24.460978804906006,"lon":39.600122974068185,"icon":""}],"imageoverlays":null}

چاه سقیا در شهر مدینه منطقه "الفلجان" و نزدیک مسجد سقیا قرار دارد و به نام‌های بئر مالك و بئر الأعجام نیز شناخته می‌شود. این چاه در جنگ بدر مورد استفاده پیامبر اسلام (ص) و مسلمانان قرار گرفت، جایی که پیامبر(ص) در کنار آن لشکر را مستقر کرد و برای اهل مدینه دعا کرد. چاه سقیا توسط بنی‌مخزوم حفر شده و در طول تاریخ چندین بار بازسازی شده است. در حال حاضر این چاه خشک شده و به‌طور کامل به دلیل توسعه‌های شهری سعودی مسدود شده است.

موقعیت مکانی

چاه سقیا در جنوب مسجد سقيا و در منطقه راه آهن عنبریه واقع بوده، همچنین این منطقه به نام "البقع" و "منزله النقا" نیز شهرت داشته است.

پیامبر و چاه سقیا

چاه سقیا یکی از چاه‌های معروف و تاریخی است پیامبر اسلام (ص) در هنگام عبور از این چاه در جنگ بدر، لشکر خود را در کنار آن مستقر کرده و در مسجد آن نماز خوانده و برای اهل مدینه دعا کرده است.

پیامبر اسلام(ص) از آب گوارای این بئر برای خود و یارانش استفاده می‌کرد؛ و زمانی که آب چاه‌های مدینه کم شده بود، برای پیامبر اسلام (ص) آب شیرین از چاه ‌سقیا می‌آوردند.

مالك و فرزندانش، آب را از بئر السقیا به خانه‌های همسران پیامبر می‌آوردند. همچنین بلال بن رباح، غلام پیامبر، به‌طور دوره‌ای از بئر غرس یا بئر السقیا برای پیامبر آب می‌آورد.

پیشینه

در زمان جنگ بدر، زمانی که پیامبر اسلام (ص) و مسلمانان در حال مبارزه با یهودیان بودند، به این مکان رسیدند و جنگیدند. یکی از صحابه نقل می‌کند که پدرش به او گفت: «ما در نزدیکی بئر السقیا با یهودیان در منطقه حسیکه (حُسَيكه نام جايى است در مدينه، در كنار كوه ذباب، در اين آبادى يهوديان سكونت داشتند.) نبرد کردیم و پیروز شدیم. سپس پیامبر اسلام (ص) در مسیر بدر از این مکان عبور کرد و به من گفت که اگر زنده ماندم و به خانه برگشتم، این بئر را خریداری کن.

چاه سقیا در طول تاریخ به نام های بئر مالك و بئر الأعجام نیز به کار رفته است. این چاه در دل کوه واقع بوده و چاه بزرگ و زیبای بوده است.

تاریخچه

بنا بر گزارشی این چاه را بنی‌مخزوم حفر کرده‌اند، و بعد ها متعلق به ذُکوان بن عبد قیس شد و بعد از او سعد بن ابی وقاص این بئر را خریداری کرد.

این چاه توسط حسن بن ابراهیم در سال ۶۸۶ ه.ق تجدید بنا شد؛ و بعد از آن در سال 778 ه.ق توسّط عدّه‌اى از ايرانيان مسلمان بازسازی شد، كه سال‌ها به بئرالأعجام شهرت یافت. بدرالدّين بن عليبة در 886 ه .ق به بازسازى و مرمّت آن چاه همّت گماشت. بنابر گزارشی از قرن نهم چاه سقيا 14 متر عمق و 6 متر قطر داشته است.

در سده اخیر چاه سقیا خشک شده بود، و با گسترش و توسعه‌های بعدی در این منطقه، این چاه برای پروژه‌های توسعه‌ی شهری از بین رفت.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله چاه سقیا در دانشنامه حج و حرمین شریفین است.

• تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد، ریاض-عربستان، المملکه العربیه السعودیه،1419 ق.
• مدینه شناسی، نجفی،محمد باقر، تهران-ایران، مشعر،1392ش.
• التعریف بما انست الهجره من معالم دار الهجره، المطری،جمال الدین محمد بن احمد، ریاض-عربستان، اداره الملک عبد العزیز، 1426ق.
• اخبار مکه و ما جاء فیها من الآثار، ارزقی، محمد بن عبد الله، بیروت-لبنان، دار الاندلس، 1416ق.
• تاریخ المدینه المنوره، بن شبه النمیری البصری، ابوزید عمر، لنبان-بیروت، الدار الإسلامیة، 1990م.
• آثار اسلامى مكه و مدينه، جعفریان، رسول، تهران-ایران، مشعر، 1390 ه.
• طبقات الکبری(فارسی)، ابن سعد، تهران، فرهنگ و اندیشه، بی‌تا.
• التحفة اللطيفة فی تاریخ المدینه الشریفه، سخاوی، محمد بن عبد الرحمن بیروت-لبنان، دار الکتب العلمية، 1993 م.
• تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر، علی بن حسن، بیروت-لبنان، دار الفکر، 1995م.
• تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، احمد بن علی، بیروت-لبنان، دار الکتب العلمية، 1997م.
• خلاصة الوفا بأخبار دار المصطفى، سمهودی، علی بن عبد الله، مدینه نوره-عربستان، المکتبه العلمیه، 1972م.
• وصف المدینه المنوره، قائدان، اصغر، پایگاه مجلات 2 (میقات حج- سال 1378- شماره 27)
• وفاء الوفاء، سمهودی، علی بن عبد الله، بیروت-لبنان، دار الکتب العلمیه، 2006م.
• مغانم المطابه، فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، ریاض-عربستان، دار الیمامه للبحث و الترجمه و النشر، 1969م.
• المدينة بين الماضي والحاضر، عیاشی، ابراهیم بن علی، مدینه منوره-عربستان، بی نا، 1972م.

رده: چاه‌های مدینه