قبر حبیب بن مظاهر اسدی: تفاوت میان نسخه‌ها

اطلاعات اوليه
کاربری	زیارتگاه
مکان	سمت غربی رواق جنوبی حرم امام حسین(ع)

دیداریویکی‌متن

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۹:۵۹

قبر حبیب بن مظاهر اسدی‏، در سمت غربی رواق جنوبی حرم امام حسین(ع)، در کربلا، در کشور عراق قرار دارد. حبیب بن مظاهر از قبیله بنی‌اسد و از شهدای واقعه عاشورا است. برخی او را از صحابه پیامبر(ص) و برخی دیگر او را تابعی و از اصحاب امام علی(ع)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) دانسته‌اند.

معرفی اجمالی حبیب[ویرایش | ویرایش مبدأ]

حبیب بن مَظاهِر اسدی، از قبیله بنی‌اسد و از شهدای واقعه عاشورا می‌باشد. ابن‌حجر عسقلانی، فقیه شافعی مذهب قرن ۸ و ۹ق، حبیب بن مظاهر را در شمار کسانی برشمرده است که پیامبر اکرم(ص) را درک کرده‌اند.^[۱] اما شیخ طوسی، از علمای شیعه در قرن پنجم قمری، او را تابعی^{[یادداشت ۱]} و از اصحاب امام علی(ع)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) دانسته است.^[۲]

همچنین نام حبیب بن مظاهر در دو زیارت رجبیه و ناحیه مقدسه آمده است‏^[۳]

اعلام وفاداری به امام حسین[ویرایش | ویرایش مبدأ]

حبیب بن مظاهر و جمعی از بزرگان شیعیان کوفه، پس از مرگ معاویه، برای امام حسین(ع) نامه نوشتند و آن حضرت را برای قیام بر ضد امویان، به کوفه دعوت کردند.^[۴] پس از ورود مسلم بن عقیل به کوفه، حبیب به همراه دیگر رهبران شیعیان کوفه، جلسه‌‏ای در منزل سلیمان بن صُرَد خُزاعی (شهادت: ۶۵ق در قیام توّابین) برگزار کردند و در پاسخ به نامه امام حسین(ع) که در برابر حاضران قرائت شد، ضمن سخنانی، حمایت خود را تا آخرین نفس از امام(ع) اعلام داشتند.^[۵]

با ورود عبیدالله بن زیاد به کوفه و تهدید مردم توسط او، مردم کوفه دست از یاری مسلم بن عقیل کشیده و مسلم را تنها گذاشتند. اما قبیله بنی اسد، حبیب بن مظاهر و مسلم بن عُوسَجه، از صحابه رسول خدا(ص)، را پنهان کردند؛ تا اینکه این دو مخفیانه از شهر گریختند و در روز ششم محرم در کربلا به امام حسین(ع) پیوستند.^[۶]

حضور حبیب در کربلا[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در کربلا، حبیب بن مظاهر و دیگر یاران امام حسین(ع)، از پذیرفتن امان‏‌نامه دشمن خودداری کردند و استدلالشان این بود که اگر حسین(ع) کشته شود، ما عذری نزد پیامبر نخواهیم داشت.^[۷]

امام حسین(ع) در روز عاشورا، حبیب بن مظاهر را فرمانده جناح چپ سپاه خود قرار داد.^[۸]

حبیب بعد از نماز ظهر که بیشتر اصحاب امام(ع) به شهادت رسیده بودند، به میدان جنگ رفت و به نوشته کتاب نفس المهموم، ۶۲ نفر از افراد دشمن را کشت.^[۹] بدیل بن صریم عَقَفانی، با حمله‌‏ای حبیب را مجروح کرد و شخص دیگری از بنی‌‏تمیم، نیزه بر او زد که به زمین افتاد. حبیب خواست برخیزد که در نهایت، حصین بن تمیم، سر از بدن او جدا کرد و حبیب به شهادت رسید.^[۱۰]

با شهادت حبیب، چهره امام درهم شکسته شد. سپس او را ستود و در حقش دعا کرد و فرمود: «خود و یاران حامی خود را به حساب خدا می‏‌گذارم». ^[۱۱] گفته شده سال‌ها بعد از واقعه عاشورا قاتل حبیب در کوفه، به دست قاسم، پسر حبیب، کشته شد.^[۱۲]

محل قبر[ویرایش | ویرایش مبدأ]

قبیله بنی‌اسد هنگام دفن شهدای کربلا حبیب را که از بزرگان قبیله آنها بود، نزدیک به قبر امام حسین(ع) جداگانه به خاک سپردند. بعدها این مرقد در داخل حرم امام حسین(ع) و در رواق جنوبی قرار گرفت و دارای ضریح مستقل است.

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

↑ الاصابة فی تمییز الصحابة، ج3، ص30.
↑ رجال الطوسی، ص60، 93 و 100.
↑ معجم رجال الحدیث، ج5، ص203.
↑ الفتوح، ج5، ص28؛ الارشاد، ج2، ص37.
↑ الفتوح، ج5، ص34.
↑ ابصارالعین، ص۱۰۲.
↑ اختیار معرفة الرجال، ص79.
↑ تاریخ الطبری، ج5، ص422؛ الارشاد، ج2، ص95.
↑ نفس المهموم، ص۱۲۴.
↑ ابصارالعین، ص۱۰۶.
↑ ر. ک: تاریخ طبری، ج5، ص440.
↑ ابصارالعین، ص۱۰۶.

↑ تابعین مسلمانانی هستند که با یک یا چند تن از صحابه پیامبر اکرم(ص) ملاقات داشته‌اند یا آنها را درک کرده‌اند ولی خود پیامبر(ص) را ندیده‌اند.(تهذیب الاسماء و اللغات، ج۱، ص۱۶.)

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مقاله برگرفته از کتاب زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم. بخش «قبر حبیب بن مظاهر اسدی»، ج1، ص191-194. است.

الارشاد في معرفة حجج الله علي العباد: محمد بن محمد بن نعمان (الشيخ المفيد)، تحقيق: مؤسسة آل البيت(عليهم السلام) لاحياء التراث، ط ٢، بيروت، دار المفيد، ١۴١۴ه. ق - ١٩٩٣م.
الاصابة في تمييز الصحابة: احمد بن علي (ابن حجر العسقلاني)، تحقيق: عبدالله بن عبدالمحسن التركي، (لا. م)، مركز هجر للبحوث والدراسات العربية والاسلامية، (لا. ت).
ابصارالعین فی انصارالحسین عليه السلام، محمد بن طاهر سماوی، به تحقیق: محمدجعفر طبسی، مركز الدراسات الإسلامية لحرس الثورة، ۱۴۱۹ق.
اختيار معرفة الرجال (رجال الكشّي): ابوجعفر محمد بن حسن (الشيخ الطوسي)، تحقيق: جواد القيومي الاصفهاني، ط ١، قم، مؤسسة النشر الإسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ١۴٢٧ه. ق.
تاريخ الطبري: محمد بن جرير الطبري، ط ١، بيروت، دار الكتب العلميه، ١۴٠٨ه. ق - ١٩٨٨م.
تهذیب الاسماء و اللغات‌، یحیی نووی، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۹۹۶م.
الرجال: الشيخ الطوسي، تحقيق: جواد القيومي الاصفهاني، قم، مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ١٣٧٣ه. ش.
الفتوح: احمد بن اعثم الكوفي (ابن اعثم)، تحقيق: علي شيري، بيروت، دار الاضواء، ط ١، ١۴١١ه. ق - ١٩٩١م.
معجم رجال الحديث وتفصيل طبقات الرواة: السيد ابوالقاسم الموسوي الخوئي، (لا م)، (لا ن)، ط ۵، ١۴١٣ه. ق - ١٩٩٢م.
نفس المهموم، شیخ عباس قمی، تهران، چاپ اسلامیه، ۱۳۷۶ق.

[1] الاصابة فی تمییز الصحابة، ج3، ص30.

[3] رجال الطوسی، ص60، 93 و 100.

[4] معجم رجال الحدیث، ج5، ص203.

[5] الفتوح، ج5، ص28؛ الارشاد، ج2، ص37.

[6] الفتوح، ج5، ص34.

[7] ابصارالعین، ص۱۰۲.

[8] اختیار معرفة الرجال، ص79.

[9] تاریخ الطبری، ج5، ص422؛ الارشاد، ج2، ص95.

[10] نفس المهموم، ص۱۲۴.

[11] ابصارالعین، ص۱۰۶.

[12] ر. ک: تاریخ طبری، ج5، ص440.

[13] ابصارالعین، ص۱۰۶.

[2] تابعین مسلمانانی هستند که با یک یا چند تن از صحابه پیامبر اکرم(ص) ملاقات داشته‌اند یا آنها را درک کرده‌اند ولی خود پیامبر(ص) را ندیده‌اند.(تهذیب الاسماء و اللغات، ج۱، ص۱۶.)

[۱]

[یادداشت ۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{در دست ویرایش|ماه=[[بهمن]]|روز=[[۱۸]]|سال=[[۱۳۹۷]]|کاربر=M-mohammad  }}
+{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
+| عنوان            =
+| تصویر            =139.jpg
+| اندازه تصویر     =
+| بنيانگذار        =
+| تأسیس            =
+| کاربری           =زیارتگاه
+| مکان             =سمت غربی رواق جنوبی [[حرم امام حسین(ع)]]
+| نام‌های دیگر      =
+| وقایع مرتبط      =
+| ظرفیت            =
+| وضعیت            =
+| مساحت            =
+| امکانات          =
+| شماره ثبت        =
+| معمار            =
+| سبک              =
+| بازسازی          =
+| وبگاه            =
+}}
-[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
+'''قبر حبیب بن مظاهر اسدی‏'''، در سمت غربی رواق جنوبی [[حرم امام حسین(ع)]]، در [[کربلا]]، در کشور [[عراق]] قرار دارد. [[حبیب بن مظاهر]] از [[قبیله بنی‌اسد]] و از شهدای واقعه عاشورا است. برخی او را از [[صحابه پیامبر]](ص) و برخی دیگر او را تابعی و از اصحاب [[امام علی(ع)]]، [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] دانسته‌اند.
-'''قبر حبیب بن مظاهر اسدی‏'''، در سمت غربی رواق جنوبی حرم امام حسین(ع) قرار دارد.
-حبیب بن مظاهر از قبیله بنی‌اسد، از شهدای والامقام و جلیل‏القدر واقعه عاشورا است. برخی او را از صحابه پیامبر(ص) و برخی دیگر او را تابعی و از اصحاب امام علی(ع)، امام حسن و امام حسین(ع) دانسته‌اند.(تصویر شماره 139)
 ==معرفی اجمالی حبیب==
-حبیب بن مَظاهِر اسدی، از قبیله بنی‌اسد، از شهدای والامقام و جلیل‏القدر واقعه عاشورا می‏‌باشد.
+[[حبیب بن مظاهر اسدی|حبیب بن مَظاهِر اسدی]]، از [[قبیله بنی‌اسد]] و از شهدای واقعه عاشورا می‌باشد.
+[[ابن‌حجر عسقلانی]]، فقیه شافعی مذهب قرن ۸ و ۹ق، حبیب بن مظاهر را در شمار کسانی برشمرده است که [[پیامبر اکرم(ص)]] را درک کرده‌اند.<ref>الاصابة فی تمییز الصحابة، ج3، ص30.</ref> اما [[شیخ طوسی]]، از علمای [[شیعه]] در قرن پنجم قمری، او را [[تابعی]]{{یادداشت|'''تابعین''' مسلمانانی هستند که با یک یا چند تن از صحابه پیامبر اکرم(ص) ملاقات داشته‌اند یا آنها را درک کرده‌اند ولی خود پیامبر(ص) را ندیده‌اند.(تهذیب الاسماء و اللغات، ج۱، ص۱۶.)}} و از اصحاب [[امام علی(ع)]]، [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] دانسته است.<ref>رجال الطوسی، ص60، 93 و 100.</ref>
-ابن‏‌حجر عسقلانی، حبیب بن مظاهر را در شمار کسانی بر شمرده است که پیامبر اکرم(ص) را درک کرده‌‏اند.<ref>الاصابة فی تمییز الصحابة، ج3، ص30.</ref> اما شیخ طوسی او را تابعی و از اصحاب امام علی(ع)، امام حسن و امام حسین(ع) دانسته است.<ref>رجال الطوسی، ص60، 93 و 100.</ref>
-==اعلام وفاداری از امام حسین==
+همچنین نام حبیب بن مظاهر در دو [[زیارت رجبیه]] و [[زیارت ناحیه مقدسه|ناحیه مقدسه]] آمده است‏<ref>معجم رجال الحدیث، ج5، ص203.</ref>
-حبیب بن مظاهر و جمعی از بزرگان شیعیان کوفه، پس از مرگ معاویه، برای امام حسین(ع) نامه نوشتند و آن حضرت را برای قیام بر ضد امویان، به کوفه دعوت کردند.<ref>الفتوح، ج5، ص28؛ الارشاد، ج2، ص37.</ref> پس از ورود مسلم بن عقیل به کوفه، حبیب بن مظاهر به همراه دیگر رهبران شیعیان کوفه، جلسه‌‏ای در منزل سلیمان بن صرد خزاعی برگزار کردند و در پاسخ به نامه امام حسین(ع) که در برابر حاضران قرائت شد، سخنان شورانگیزی ایراد کردند و حمایت خود را تا آخرین نفس از امام(ع)، اعلام داشتند.<ref>الفتوح، ج5، ص34.</ref>
+==اعلام وفاداری به امام حسین==
+حبیب بن مظاهر و جمعی از بزرگان شیعیان [[کوفه]]، پس از مرگ [[معاویة بن ابوسفیان|معاویه]]، برای امام حسین(ع) نامه نوشتند و آن حضرت را برای قیام بر ضد امویان، به کوفه دعوت کردند.<ref>الفتوح، ج5، ص28؛ الارشاد، ج2، ص37.</ref> پس از ورود [[مسلم بن عقیل]] به کوفه، حبیب به همراه دیگر رهبران شیعیان کوفه، جلسه‌‏ای در منزل [[سلیمان بن صُرَد خُزاعی]] (شهادت: ۶۵ق در [[قیام توّابین]]) برگزار کردند و در پاسخ به نامه امام حسین(ع) که در برابر حاضران قرائت شد، ضمن سخنانی، حمایت خود را تا آخرین نفس از امام(ع) اعلام داشتند.<ref>الفتوح، ج5، ص34.</ref>
-پس از اینکه عبیدالله بن زیاد به کوفه وارد شد و شروع به تهدید مردم کرد و مردم کوفه از یاری مسلم بن عقیل دست کشیدند و از گرد او پراکنده شدند، خاندان حبیب بن مظاهر و مسلم بن عوسجه، آن دو را پنهان کردند؛ تا اینکه مخفیانه از شهر گریختند و در روز ششم محرم در کربلا به امام حسین(ع) پیوستند.
+با ورود [[عبیدالله بن زیاد]] به کوفه و تهدید مردم توسط او، مردم کوفه دست از یاری مسلم بن عقیل کشیده و مسلم را تنها گذاشتند. اما قبیله بنی اسد، حبیب بن مظاهر و مسلم بن عُوسَجه، از صحابه رسول خدا(ص)، را پنهان کردند؛ تا اینکه این دو مخفیانه از شهر گریختند و در روز ششم [[ماه محرم|محرم]] در [[کربلا]] به امام حسین(ع) پیوستند.<ref>ابصارالعین، ص۱۰۲.</ref>
 ==حضور حبیب در کربلا==
+در کربلا، حبیب بن مظاهر و دیگر یاران امام حسین(ع)، از پذیرفتن امان‏‌نامه دشمن خودداری کردند و استدلالشان این بود که اگر حسین(ع) کشته شود، ما عذری نزد پیامبر نخواهیم داشت.<ref>اختیار معرفة الرجال، ص79.</ref>
-در کربلا، حبیب بن مظاهر و دیگر یاران امام حسین (علیه‌السّلام)، از پذیرفتن امان‏نامه دشمن خودداری کردند و استدلالشان این بود که اگر حسین(ع) کشته شود، ما عذری نزد پیامبر نخواهیم داشت.<ref>اختیار معرفة الرجال، ص79.</ref>
+امام حسین(ع) در روز عاشورا، حبیب بن مظاهر را فرمانده جناح چپ سپاه خود قرار داد.<ref>تاریخ الطبری، ج5، ص422؛ الارشاد، ج2، ص95.</ref>
-امام حسین(ع) در روز عاشورا، حبیب بن مظاهر را فرمانده جناح چپ سپاه خود قرار داد.<ref>تاریخ الطبری، ج5، ص422؛ الارشاد، ج2، ص95.</ref>
+حبیب بعد از نماز ظهر که بیشتر اصحاب امام(ع) به شهادت رسیده بودند، به میدان جنگ رفت و به نوشته کتاب نفس المهموم، ۶۲ نفر از افراد دشمن را کشت.<ref>نفس المهموم، ص۱۲۴.</ref> بدیل بن صریم عَقَفانی، با حمله‌‏ای حبیب را مجروح کرد و شخص دیگری از [[بنی‌‏تمیم]]، نیزه بر او زد که به زمین افتاد. حبیب خواست برخیزد که در نهایت، حصین بن تمیم، سر از بدن او جدا کرد و حبیب به شهادت رسید.<ref>ابصارالعین، ص۱۰۶.</ref>
-حبیب بعد از نماز ظهر که بیشتر اصحاب امام(ع) به شهادت رسیده بودند، به میدان جنگ شتافت، بین حبیب و سپاه دشمن، مبارزه سختی درگرفت و حبیب جمعی از ایشان را کشت. سرانجام بدیل بن صریم عَقَفانی، با حمله‏ای او را مجروح ساخت و شخص دیگری از بنی‏تمیم، نیزه بر او زد که به زمین افتاد. خواست برخیزد که در نهایت، حصین بن تمیم، سر از بدن حبیب جدا کرد و او به دیگر شهیدان پیوست. سرانجام قاتل حبیب در کوفه، به دست قاسم، پسر وی به قتل رسید. با شهادت حبیب، چهره امام درهم شکسته شد. سپس او را ستود و در حقش دعا کرد و فرمود: «خود و یاران حامی خود را به حساب خدا می‏گذارم». <ref>ر. ک: تاریخ طبری، ج5، ص440.</ref>
+با شهادت حبیب، چهره امام درهم شکسته شد. سپس او را ستود و در حقش دعا کرد و فرمود: «خود و یاران حامی خود را به حساب [[خدا]] می‏‌گذارم». <ref>ر. ک: تاریخ طبری، ج5، ص440.</ref> گفته شده سال‌ها بعد از واقعه عاشورا قاتل حبیب در کوفه، به دست قاسم، پسر حبیب، کشته شد.<ref>ابصارالعین، ص۱۰۶.</ref>
 ==محل قبر==
+قبیله بنی‌اسد هنگام دفن شهدای کربلا حبیب را که از بزرگان قبیله آنها بود، نزدیک به قبر امام حسین(ع) جداگانه به خاک سپردند. بعدها این مرقد در داخل حرم امام حسین(ع) و در رواق جنوبی قرار گرفت و دارای ضریح مستقل است.
-نام حبیب بن مظاهر، در دو زیارت رجبیه و ناحیه مقدسه آمده است‏<ref>معجم رجال الحدیث، ج5، ص203.</ref> و قبر وی‌ اندکی با فاصله از محل دفن شهدای کربلا، در سمت غربی رواق جنوبی حرم امام حسین(ع) قرار دارد و دارای ضریح مستقل است.
 ==پانویس==
 {{پانویس}}
-== منابع ==
+==منابع ==
 {{منابع}}
@@ خط ۴۱: / خط ۵۷: @@
 | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1472
 }}
+* '''الارشاد في معرفة حجج الله علي العباد''': محمد بن محمد بن نعمان (الشيخ المفيد)، تحقيق: مؤسسة آل البيت(عليهم السلام) لاحياء التراث، ط ٢، بيروت، دار المفيد، ١۴١۴ه. ق - ١٩٩٣م.
 * '''الاصابة في تمييز الصحابة''': احمد بن علي (ابن حجر العسقلاني)، تحقيق: عبدالله بن عبدالمحسن التركي، (لا. م)، مركز هجر للبحوث والدراسات العربية والاسلامية، (لا. ت).
+* '''ابصارالعین فی انصارالحسین عليه السلام'''، محمد بن طاهر سماوی، به تحقیق: محمدجعفر طبسی، مركز الدراسات الإسلامية لحرس الثورة، ۱۴۱۹ق.
+* '''اختيار معرفة الرجال (رجال الكشّي)''': ابوجعفر محمد بن حسن (الشيخ الطوسي)، تحقيق: جواد القيومي الاصفهاني، ط ١، قم، مؤسسة النشر الإسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ١۴٢٧ه. ق.
+* '''تاريخ الطبري''': محمد بن جرير الطبري، ط ١، بيروت، دار الكتب العلميه، ١۴٠٨ه. ق - ١٩٨٨م.
+* '''تهذیب الاسماء و اللغات‌'''، یحیی نووی، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۹۹۶م.
 * '''الرجال''': الشيخ الطوسي، تحقيق: جواد القيومي الاصفهاني، قم، مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ١٣٧٣ه. ش.
 * '''الفتوح''': احمد بن اعثم الكوفي (ابن اعثم)، تحقيق: علي شيري، بيروت، دار الاضواء، ط ١، ١۴١١ه. ق - ١٩٩١م.
-* '''الارشاد في معرفة حجج الله علي العباد''': محمد بن محمد بن نعمان (الشيخ المفيد)، تحقيق: مؤسسة آل البيت(عليهم السلام) لاحياء التراث، ط ٢، بيروت، دار المفيد، ١۴١۴ه. ق - ١٩٩٣م.
-* '''اختيار معرفة الرجال (رجال الكشّي)''': ابوجعفر محمد بن حسن (الشيخ الطوسي)، تحقيق: جواد القيومي الاصفهاني، ط ١، قم، مؤسسة النشر الإسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ١۴٢٧ه. ق.
-* '''تاريخ الطبري''': محمد بن جرير الطبري، ط ١، بيروت، دار الكتب العلميه، ١۴٠٨ه. ق - ١٩٨٨م.
 * '''معجم رجال الحديث وتفصيل طبقات الرواة''': السيد ابوالقاسم الموسوي الخوئي، (لا م)، (لا ن)، ط ۵، ١۴١٣ه. ق - ١٩٩٢م.
+* '''نفس المهموم'''، شیخ عباس قمی، تهران، چاپ اسلامیه، ۱۳۷۶ق.
 {{پایان}}
 {{زیارتگاه‌ها و مقبره‌های عراق}}
+[[Category:مدفونان در حرم امام حسین(ع)]]
+[[Category:مکان‌های تاریخی کربلا]]
+[[Category:زیارتگاه‌های کربلا]]
+[[Category:مزار اصحاب امام حسین(ع)]]
+[[Category:مزار اصحاب امام علی(ع)]]
+[[Category:مزار اصحاب امام حسن(ع)]]
+[[Category:مکان‌های مرتبط با عاشورا]]
+[[Category:مزار اصحاب پیامبر در عراق]]
+[[Category:مدفونان در حرم امام حسین(ع)]]
+[[Category:مکان‌های تاریخی کربلا]]
+[[Category:زیارتگاه‌های کربلا]]
+[[Category:مزار اصحاب امام حسین(ع)]]
+[[Category:مزار اصحاب امام علی(ع)]]
+[[Category:مزار اصحاب امام حسن(ع)]]
+[[Category:مکان‌های مرتبط با عاشورا]]
+[[Category:مزار اصحاب پیامبر در عراق]]
+[[Category:مدفونان در حرم امام حسین(ع)]]
+[[Category:مکان‌های تاریخی کربلا]]
+[[Category:زیارتگاه‌های کربلا]]
+[[Category:مزار اصحاب امام حسین(ع)]]
+[[Category:مزار اصحاب امام علی(ع)]]
+[[Category:مزار اصحاب امام حسن(ع)]]
+[[Category:مکان‌های مرتبط با عاشورا]]
+[[Category:مزار اصحاب پیامبر در عراق]]
+[[رده:مدفونان در حرم امام حسین(ع)]]
+[[رده:مکان‌های تاریخی کربلا]]
+[[رده:زیارتگاه‌های کربلا]]
+[[رده:مزار اصحاب امام حسین(ع)]]
+[[رده:مزار اصحاب امام علی(ع)]]
+[[رده:مزار اصحاب امام حسن(ع)]]
+[[رده:مکان‌های مرتبط با عاشورا]]
+[[رده:مزار اصحاب پیامبر در عراق]]