مرقد نوح بن دراج

اطلاعات اوليه
کاربری	زیارتگاه
مکان	در ناحیه الطف الجریه، در اطراف شهر کربلا
معماری
بازسازی	گسترش حرم در زمان حاضر

مرقد نوح بن دَرّاج، یکی از زیارتگاهای شیعیان است که در ناحیه الطف الجریه، در اطراف شهر کربلا قرار دارد که از مرکز شهر کربلا، پانزده کیلومتر فاصله دارد و قبر سید اخرس، نواده امام کاظم(ع) در نزدیکی آن واقع شده است.

این مرقد به شکل مربع بوده که هر ضلع آن حدود هفده متر است. این مرقد متعلق به ابوایوب نوح بن ابی‌الصبیح درّاج نخعی کوفی، معروف به امام نوح است.

نوح یکی از اصحاب ائمه(ع) و جزء راویان امامان معصوم به شمار می‌رود که به امر قضاوت استغال داشته؛ فرزند او ایوب بن نوح، که از ثقات محدثان به شمار می‌آید و از اصحاب ائمه(ع) بوده است.

معرفی نوح

نام نوح، ابوایوب نوح بن ابی‌الصبیح درّاج بن ابی‌علی عبدالله نخعی کوفی است که میان اعراب روستاهای اطراف کربلا، به «امام نوح» معروف بوده و به غیر آن، شناخته نمی‌شود.

او از اصحاب امام صادق(ع) و از راویان طبقه هشتم بوده است.

برادرش، جمیل بن درّاج، از راویان موثق و از نویسندگانِ صاحب اصل روایی، در قرن دوم هجری است و فرزندش، ایوب بن نوح، از دیگر راویان موثق شیعه است که چهار امام (از امام رضا(ع) تا امام حسن عسکری(ع)) را درک کرده و نماینده امام‌ هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع) بوده است.

برخی از روایات، نشان گویایی از تشیع نوح بن درّاج و باور وی به مکتب اهل‌بیت(ع) است.

او در زمان‌ هارون‌الرشید، قضاوت کوفه و سپس قضاوت ناحیه شرقی بغداد را پذیرفت. و برخی تصریح کرده‌اند که نوح، قضاوت ناحیه شرقی بغداد را تا زمان درگذشت، به عهده داشت.

مورخان، وفات نوح بن درّاج را به سال ١٨٢ه. ق، در بغداد نوشته‌اند.

موقعیت جغرافیایی

مرقد و زیارتگاه نوح بن دَرّاج، اطراف شهر کربلا و در اراضی قبیله آل مسعود، میان نخلستان‌های اطراف یکی از شاخه‌های رودخانه حسینیه در منطقه ابیتر، در ناحیه الطف الجریه قرار دارد.

این مرقد، از مرکز شهر کربلا، پانزده کیلومتر فاصله دارد و در نزدیکی آن، قبر سید اخرس، نواده امام کاظم(ع) واقع است که نیای سادات خاندان آل خَرسان است.

بنای زیارتگاه

ساختمان زیارتگاه، مربع شکل و ابعاد هر ضلع آن، حدود هفده متر و ارتفاع آن، نزدیک به ٣/6 متر و دارای یک صحن روبازِ داخلی است.

قبر نوح بن دراج

ورودی بنا در جانب شمال واقع شده است که با دری، به اتاق مرقد متصل می‌شود. بالای ورودی، طاقی به عرض ١/4 متر و ارتفاع ٢/4 متر، با آجر ساخته شده و دو طرف آن، دو منارچه، به ارتفاع نزدیک یک متر قرار گرفته است.

ورودی مرقد، به اتاقی دایره شکل، متصل است که قطر آن چهار متر و وسط آن، ضریحی از جنس چوب، به رنگ مشکی، به ابعاد ٢/5 * ٢/5 متر قرار دارد که آثار کهنگی و فرسودگی، در آن دیده می‌شود. بالای این اتاق، گنبدی قیفی شکل، به قطر 5/5 متر ساخته شده که ارتفاع آن از سطح زمین، حدود شش متر است. مقابل ساختمان زیارتگاه، صحنی به ابعاد ١٧* ١٣ متر وجود دارد. به تازگی، برای گسترش حرم، کارهایی انجام شده که هزینه آن را خادم مرقد، نصر مهدی النشمی مسعودی پذیرفته است.

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم. بخش «مرقد نوح بن دراج»، ج1، ص261-269. است.

• مراقد المعارف: محمد حرزالدين، تحقيق: محمدحسين حرزالدين، قم، سعيد بن جبير، ٢٠٠٧م.

• مرقدها و مكان‌هاى زيارتى كربلا: عبدالامير قريشى، ترجمه: احسان مقدس، چاپ ١، تهران، مشعر، ١٣٩١ه. ش.

• تهذيب الكمال في اسماء الرجال: يوسف المزي، تحقيق: احمد علي عبيد و حسن احمد آغا، بيروت، دار الفكر، ١۴١۴ه. ق - ١٩٩۴م.

• رجال النجاشي: احمد بن علي، تحقيق: السيد موسي الشبيري الزنجاني، ط ۶، قم، مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ١۴١٨ه. ق.

• تاريخ بغداد (تاريخ مدينة السلام): احمد بن علي بن ثابت (الخطيب البغدادي)، تحقيق: بشّار عوّاد معروف، ط ١، بيروت، دار الغرب الاسلامي، ١۴٢٢ه. ق - ٢٠٠١م.

• المستدرك علي الصحيحين: الحاكم النيشابوري، تحقيق: عبدالسلام بن محمد بن عمر عَلّوش، بيروت، دار المعرفة، ١۴٠۶ه. ق.

• اختيار معرفة الرجال (رجال الكشّي): ابوجعفر محمد بن حسن (الشيخ الطوسي)، تحقيق، جواد القيومي الاصفهاني، ط ١، قم، مؤسسة النشر الإسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ١۴٢٧ه. ق.

• عيون اخبار الرضا(ع): الصدوق، تحقيق: حسين اعلمى، بيروت، موسسه الاعلمى، ١۴٠۴ه. ق. باترجمه على‌اكبر غفارى.

• معجم رجال الحديث وتفصيل طبقات الرواة: السيد ابوالقاسم الموسوي الخوئي، (لا م)، (لا ن)، ط ۵، ١۴١٣ه. ق - ١٩٩٢م.

• الرجال: الشيخ الطوسي، تحقيق: جواد القيومي الاصفهاني، قم، مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ١٣٧٣ه. ش.

• رجال البرقي: احمد بن عبدالله (البرقي)، تحقيق: حيدر محمدعلي البغدادي، ط ١، قم، مؤسسة الامام الصادق(ع)،١۴٣٠ه. ق.

• الفهرست: محمد بن الحسن (الشيخ الطوسي)، تصحيح: محمد صادق بحرالعلوم، النجف، المكتبة المرتضوية.

• جامع الرواة: محمد بن علي الاردبيلي، قم، مكتبة آيت الله العظمي المرعشي النجفي، ١۴٠٣ه. ق

• كامل الزيارات: جعفر بن محمد بن جعفر (ابن قولويه قمي)، تصحيح: بهراد الجعفري، ط١، تهران، صدوق، ١٣٧۵ه. ش. الغيبة، محمد بن الحسن (الشيخ الطوسي)، تصحيح: علي اكبر الغفاري و بهراد الجعفري، ط ٢، تهران، دار الكتب الاسلامية، ١۴٢٩ه. ق - ١٣٨٧ه. ش.