مقام امام زمان (مسجد سهله)

مقام امام زمان(ع)، در عراق، کوفه، مسجد سهله، قرار داشته و نخستین بار توسط عالم شیعی، سید مهدی بحرالعلوم، ساخته شده است. به گمان برخی، وی این بنا را در مکانی که امام مهدی(ع) را دیدار کرده ساخته است. به باور برخی از شیعیان، کسی که چهل شب چهارشنبه پی در پی به نیت دیدار امام مهدی(ع)، به مسجد سهله رفته و آداب ویژه آنجا را به جای آورد، او را خواهد دید.

مقام امام زمان در مسجد سهله

اطلاعات اوليه
کاربری	زیارتگاه
مکان	عراق، کوفه، مسجد سهله، جنوب صحن مسجد و متصل به شبستان
مشخصات
وضعیت	فعال

مکان و بنا

این مقام، در عراق، کوفه، مسجد سهله، جنوب صحن آن و متصل به شبستان قرار داشته و روی آن، ساختمان و گنبد کاشی‌کاری‌شده، ساخته شده است.

پیشینه

بر پایه برخی روایات، مسجد سهله به امام مهدی(ع) ارتباط یافته است. امام صادق(ع) مسجد سهله را پس از قیام امام مهدی(ع)، خانه وی معرفی کرده و فرود آمدن او با خانواده‌اش را در مسجد سهله دانسته است؛ از این رو، این مسجد نزد شیعیان با نام امام مهدی(ع) همراه شده است.

گفته شده، نزدیک به نیمه نخست سده سیزدهم قمری، محمدحسن نجفی (م.۱۲۶۶ق) عالم شیعی، سنتی را پایه‌گذاری کرد که مردم به مدت چهل شب پی در پی، شب‌های چهارشنبه به مسجد سهله رفته و به نیت دیدار با امام مهدی(ع) آداب ویژه آنجا را به جای آورند. از همان دوران، به باور مردم، کسی که این سنت را انجام داده و اعمال و نماز استخاره را به جا آورد، امام مهدی(ع) را خواهد دید. سید بن طاووس، بهترین زمان برای رفتن به مسجد سهله را شب چهارشنبه دانسته است. به گمان برخی، سنت چهل چهارشنبه پی‌درپی، از گفته سید بن طاووس گرفته شده است.

گفته شده، نخستین بار، عالم شیعه، سید مهدی بحرالعلوم، ساختمان و گنبدی برای مقام امام زمان(ع) در مسجد سهله ساخته است. به گمان برخی، وی این مقام را در محل دیدار خود با امام زمان(عج) ساخته است.

درگذشته، روی این مقام، یک پنجره مشبک مسی وجود داشت که گویا از سوی شیعیان هند اهدا شده و پیش از آن، در محل محراب شهادت امام علی(ع)، در مسجد کوفه نصب شده بود. بر پایه گزارشی در سال ۱۴۳۸ق. (۱۳۹۶ش)، این پنجره، با ضریح (پنجره) طلا و نقره‌کوب جدیدی جایگزین شده است.

بر پایه گزارشی در سال ۱۴۳۷ق. (۱۳۹۵ش) ساختمان و گنبد این مقام، به شیوه معماری جدیدی در حال بازسازی بوده است. در سال ۱۴۳۸ق. (۱۳۹۶ش) گنبد جدید و بلندی بر این سازه گزارش شده است.

دیدار امام مهدی(ع)

به باور برخی، سید مهدی بحرالعلوم، در حالت مکاشفه، امام مهدی(ع) را در مسجد سهله دیده است. به گمان برخی، وی ساختمان مقام امام زمان(ع) را در همان مکانی که وی را دیدار کرده، ساخته است. محدث نوری (۱۳۲۰ق)، چند حکایت از برخی شیعیان نقل کرده که در مقام امام مهدی(ع) در مسجد سهله، وی را دیدار کرده‌اند؛ مانند حکایت تشرف مرد بقال، تشرف سیدباقر قزوینی و تشرف شخصی که به پدر پیر خود خدمت می‌کرد.

مکان‌های همانند

در برخی مناطق شیعه‌نشین، مانند ایران، عراق و بحرین، مکان‌های پرشماری منسوب به امام مهدی(ع) وجود دارد، که برخی از آن‌ها عبارت است از:

• مقام حضرت مهدی(ع) در کربلا؛
• مقام حضرت مهدی(ع) در حله؛
• مقام امام زمان(ع) در وادی‌السلام؛
• مقام امام زمان(ع) در نعمانیه؛
• مقام امام زمان(ع) در سماوه.

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، بخش «مقام‌های مسجد سهله»، ج۱، ص۱۲۵ و مقام‌های حضرت مهدی(ع)در عراق، احمد خامه یار، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره سی‌ام، بهار ۱۳۹۶، ص۱۰۴ است.

• تاریخ کوفه، سید حسین براقی نجفی، ترجمه سعید راد رحیمی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، ۱۳۸۸ش.
• تاریخ الکوفة، سیدحسین براقی، دار االضواء، بیروت، ۱۴۰۷ق، (۱۹۸۷م).
• تهذیب الاحکام، محمد بن حسن طوسی، تحقیق السید حسن الموسوی الخرسان، دار الکتب الاسالمیة، تهران، ۱۳۹۰ق.
• زیارتگاه‌های عراق (معرفی زیارتگاه‌های مشهور در کشور عراق)، فقیه بحرالعلوم و احمد خامه‌یار، نشر مشعر، تهران، ۱۳۹۵ش.
• العبقری الحسان فی احوال مولانا صاحب الزمان، علی اکبر نهاوندی، تحقیق و تصحیح صادق برزگر بفرویی، حسین احمدی قمی، مسجد مقدس جمکران، قم، 1388ش.
• العتبات المقدسة فی الکوفة، محمد سعید الطریحی، بیروت، ۱۴۰۶ق، (۱۹۸۶م).
• فضل الکوفة و مساجدها، محمد بن جعفر بن مشــهدی، تحقیق محمد سعید الطریحی، دار المرتضی، بیروت، بی‌تا.
• الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، تصحیح علی‌اکبر الغفاری، دار صعب و دار التعارف، بیروت، ۱۴۰۱ق.
• مصباح الزائر، علی بن موسی بن طاووس، تحقیق مؤسسة آل البیت(ع) لاحیاء التراث، مؤسسة آل البیت(ع) لاحیاء التراث، قم، ۱۴۱۷ق.
• نجم ثاقب در احوال امام غایب(ع)، حسین بن محمدتقی نوری، تحقیق صادق برزگر بفرویی، مسجد مقدس جمکران، قم، ۱۳۸۶ش.