مقام امام زمان (نعمانیه)
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| تأسیس | در سده هشتم قمری شناخته شده بوده است. |
| کاربری | زیارتگاه |
| مکان | عراق، استان واسط، بین مسیر نعمانیه و کوت، یک کلیومتری سمت غربی جاده و نزدیک رود دجله |
| مشخصات | |
| وضعیت | فعال |
| معماری | |
| بازسازی | ۱۴۱۹ق. |
- با دیگر مقام‌های امام زمان(ع) اشتباه نشود.
مقام امام زمان(ع) یا مقام الإمام المهدی(ع)، در عراق، استان واسط، منطقه ام عکیط، در مسیر بین نعمانیه و کوت و نزدیک رود دجله قرار دارد. به باور برخی، این مقام، در سده هشتم قمری شناخته شده بوده و قدیمی‌ترین اشاره به آن، حکایت دیدار فردی به نام ابن ابی‌جواد نعمانی با امام زمان(ع) است، که بر پایه آن، امام(ع) شب‌ها و روزهای سه‌شنبه در این مقام حضور می‌یابد. محمد بن قاسم، از نوادگان امام سجاد(ع) نیز،در این مقام دفن شده است.
مکان[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مقام امام زمان(ع) یا مقام الإمام المهدی(ع)،[۱] در منطقه «ام عکیط»، در فاصله حدود یک کیلومتر از سمت غربی جاده نعمانیه به کوت، در استان واسط عراق قرار دارد. فاصله آن از نعمانیه، ۱۵ کیلومتر و از کوت، ۲۲ کیلومتر است و در فاصله نزدیک به ۱۵۰ متر از پشت مقام، رود دجله جریان دارد.[۲]
پیشینه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
قدیمی‌ترین اشاره به این مقام، مربوط به حکایت دیدار «ابن ابی‌جواد نعمانی» با امام زمان(ع) است، که عبدالله بن عیسی افندی (م.۱۱۳۰ق) در زندگی‌نامه این عالم، در بخشی از کتاب خود، ریاض العلماء، به آن اشاره کرده است. این بخش از کتاب، از میان رفته، ولی محدث نوری (م.۱۳۲۰ق)، آن را در کتاب النجم الثاقب، بازگو کرده است. بر پایه این نقل، مقام امام زمان(ع) در سده هشتم قمری، شناخته شده بوده است.[یادداشت ۱][۳]
ساختمان[ویرایش | ویرایش مبدأ]
ساختمان مقام، در گذشته، کوچک‌تر از بنای فعلی آن و از آجر و خشت و گل بوده است. نقل کرده‌اند که در گذشته، سنگی داخل مقام وجود داشته که روی آن، نام مدفون در مقام، ثبت شده بود؛ ولی در زمان جنگ جهانی دوم که نیروهای نظامی انگلیس در یک پادگان نظامی نزدیک مقام حضور داشتند، یک کاپیتان انگلیسی، این سنگ را به سرقت برد.
کار بازسازی و توسعه بنای مقام، به شکل کنونی آن، از سال ۱۴۱۹ق. (۱۹۹۸م)، با تلاش مؤمنان و نیکوکاران نعمانیه، آغاز شد.[۴]
آداب[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بر پایه نقل محدث نوری (م.۱۳۲۰ق)، در النجم الثاقب، امام مهدی(ع) به «ابن ابی‌جواد نعمانی» گفته است که وی در روزها و شب‌های سه‌شنبه، در این مقام، حاضر می‌شود؛[۳] از این رو، به باور برخی مردم، در روزها و شب‌های سه‌شنبه، برای این مقام زیارت مخصوصی است. در شب نیمه شعبان نیز، مردم در آن گرد می‌آیند. بیشتر زائران این مقام، اهل واسط و بخش‌های جنوبی بوده و زائرانی که پیاده از بصره و کوت به کربلا می‌روند، این مقام را برای توقف و استراحت برمی‌گزینند.[۱]
قبر داخل مقام[ویرایش | ویرایش مبدأ]
میان بنا، قبری به ارتفاع نزدیک به نیم متر، وجود دارد که بر پایه گزارشی در سال ۱۴۳۸ق. (۱۳۹۵ش) با پارچه‌های سبزرنگ، پوشیده شده و روی قبر، ضریحی از جنس آلومینیوم، به پهنای ۳ متر و بلندای ۳/۵ متر وجود داشته و بالای آن با شیشه پوشیده شده است. این قبر، مدفن محمد بن قاسم بن علی بن عمر اشرف بن امام زین‌العابدین(ع)، مشهور به «صوفی»، دانسته شده است.[۵]
محمد بن قاسم، از نوادگان امام سجاد(ع) بوده، که او را در دانش و پارسایی، از چهره‌های شاخص دوره خود دانسته‌اند. او را صوفی خوانده‌اند، زیرا بیشتر، جامه پشمی سفید رنگ و خشن، می‌پوشید. وی در برابر معتصم عباسی قیام کرده،[۶] دستگیر شده، گریخته و ادامه زندگی خود را مخفیانه به سر برده است. به گفته برخی، او، در زمان متوکل عباسی، دوباره به زندان افتاده و تا پایان عمر در اسارت مانده و به گفته پاره‌ای، مسموم شده و به شهادت رسیده است.[۷]
مکان‌های همانند[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در برخی مناطق شیعه‌نشین، مانند ایران، عراق و بحرین، مکان‌های پرشماری منسوب به امام مهدی(ع) وجود داشته،[۸] که برخی از آن‌ها عبارت است از:
پیوند به بیرون[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ مقام الإمام المهدی(ع) فی منطقة النعمانیة فی العراق، المومّل دراسة تخصصیة حول الامام المهدی، دریافت شده در ۱۵ آذر ۱۳۹۸ش.
- ↑ مقام امام زمان(ع) در شهر نعمانیه، مجله انتظار موعود، ش18، ص173.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ النجم الثاقب، ج2، ص417.
- ↑ مقام امام زمان(عج) در شهر نعمانیه، مجله انتظار موعود، ش18، ص176.
- ↑ زیارتگاههای عراق، ج۲، ص۴۳۲.
- ↑ مقاتل الطالبین، ص ۳۸۴-۳۸۶.
- ↑ مقاتل الطالبین، ص۳۸۷-۳۹۲.
- ↑ مقام‌های حضرت مهدی(ع) در عراق، فصلنامه فرهنگ زیارت، ش۳۰، ص۹۸.
- ↑ زیرا بر پایه این نقل، زین‌الدین علی بن خازن حائری، شاگرد شهید اول، دستخط ابن ابی‌جواد نعمانی را دیده است که وی در دیدار خود با امام زمان(ع) از وی درباره درستی مقام امام زمان(ع) در نعمانیه پرسش کرده است. شهید اول، متوفی سال ۷۸۶ق. است؛ از این رو، بر پایه این نقل، این مقام در سده هشتم قمری شناخته شده بوده است.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- مقاتل الطالبیین، ابوالفرج الاصفهانی، تحقیق سید احمد صقر، مؤسسة الاعلمی، بیروت، ۱۴۰۸ق (۱۹۸۷م).
- مقام امام زمان(عج) در شهر نعمانیه، احمد علی مجید الحلی، ترجمه صعلی‌اصغر رضایی، انتظار موعود، ش ۱۸.
- النجم الثاقب فی احوال الامام الحجة الغائب، الشیخ حسین الطبرسی النوری، تقدیم وترجمة و تحقیق وتعلیق السید یاسین الموسوی، انوار الهدی، قم، ۱۴۱۵ق.