مرقد محمد بن عثمان عمروى
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| کاربری | مسجد و زیارتگاه |
| مکان | بغداد |
| نام‌های دیگر | مسجد خلانی |
| مشخصات | |
| امکانات | کتابخانه |
| معماری | |
| بازسازی | (١٣۴٩ه.ق) |
مرقد محمد بن عثمان بن سعيد عَمروى دومین نائب خاص امام زمان(ع)، در کشور عراق در شهر بغداد قرار دارد. این مقبره دارای مسجد، کتابخانه، صحن، گنبد و ... بوده و داخل آن آینه‌کاری و بیرون آن کاشی‌کاری شده است. مسجد این بنا هم که به مسجد خلانی معروف است یک‌بار هدف حملات تروریستی قرار گرفته است.
معرفی اجمالی محمد بن عثمان
محمد بن عثمان بن سعيد عَمروى؛ دومين نايب خاص امام زمان(عج) و فرزند عثمان بن سعيد بود كه از سوى امام حسن عسكرى(ع) و پدرش، به نيابت حضرت مهدى(عج) تعيين شد.
جایگاه
از امام حسن عسكرى(ع) روایت‌شده است كه خطاب به وكيل خود، احمد بن اسحاق اشعرى قمى فرمود: عثمان بن سعيد و فرزندش، امين و مورد اعتمادند و هرچه آن دو بگويند از طرف من گفته‌اند و هرچه انجام دهند، از طرف من انجام داده‌اند. پس سخن اين دو را بشنويد و از آن‌ها، اطاعت كنيد.
دوران نیابت
پس از وفات عثمان بن سعيد، امام زمان(عج) توقيعى را براى فرزندش (محمد بن عثمان) نوشت كه در آن، وفات پدرش را به وى تسليت گفته بود. شيعيان در دوران نيابت وى، نامه‌هاى خود را به وى مى‌دادند تا به امام زمان(عج) برساند و پاسخ آن حضرت در قالب توقيعات از طريق وى، به شيعيان مى‌رسيد.
در یکی از اين توقيعات آمده است: «محمد بن عثمان عمروى - خداوند از او و از پدرش خشنود باد - مورد وثوق من است و نوشته او، نوشته من است». همچنين بسيارى از كرامات امام زمان(عج)، به دست وى، براى شيعيان ظاهر گشته است. محمد بن عثمان، كتاب‌هايى در روايات و مسائل فقهى كه از امام يازدهم و دوازدهم(ع) و پدرش عثمان بن سعيد شنيده، نوشته است كه يكى از آن‌ها، كتاب الاشربه بوده كه پس از درگذشت او، به ابوالقاسم حسين بن روح نوبختى (نايب سوم امام زمان(عج)) و پس از وى، به [ابوالحسن سمرى|ابوالحسن سَمُرى]] (نايب چهارم) رسيده است.[۱]
سرانجام محمد بن عثمان پس ازاینکه حدود پنجاه سال، نيابت حضرت مهدى(عج) را بر عهده داشت، در سال (٣٠۴ يا ٣٠۵ ه.ق)، در بغداد درگذشت. قبر وى، كنار قبر مادرش در خيابان باب‌الكوفه، در محلى كه خانه او قرار داشته، واقع بوده است. [۲]اين مرقد اكنون در محله خلانى واقع شده است.
معرفی اجمالی مرقد
مرقد باشكوه نائب دوم امام زمان(عج)، در خيابان باب الكوفه شهر بغداد و در منطقه رصافه واقع شده و بسيار مورد توجه اهالى است.
آرامگاه محمد بن عثمان بارها مورد ترميم و بازسازى واقع‌شده است. در سال (١٣۴٩ه.ق) مرقد و مسجد آن بازسازى شد. در سال (١٣٩۴ ه.ق) به همت سيدمحمد حيدرى، كتابخانه بزرگى در كنار مقبره و مسجد جامع خلانى تأسيس شد. [۳]
در طول سه دهه قبل، ملحقات زيادى به مجموعه آستان محمد بن عثمان انجام شد كه شامل صحن وسيع و ديواركشى آن، گلدسته و آینه‌کاری داخل حرم است. تمام ديوارهاى خارج بقعه، كاشى‌كارى شده و گنبد بنا نيز به قطر ١٠ و ارتفاع بيش از ١٢ متر است كه سراسر آن با كاشى‌هاى نره‌اى فيروزه‌اى پوشش يافته است. براثر انفجار خودروى بمب‌گذاری شده در کنار مسجد خلانى كه در ميدانى به همين نام در محله قديمى سنكِ بغداد واقع است و به‌قصد آسيب‌رسانى به مقبره نائب دوم بوده، چهل تن كشته و ده‌ها زخمى برجا نهاد و بخشى از مسجد ویران شده است.
پانویس
منابع
*الغيبة ، محمد بن الحسن (الشيخ الطوسي)، تصحيح: علی‌اکبر الغفاري و بهراد الجعفري، ط ٢، تهران، دار الكتب الاسلامية، ١۴٢٩ه.ق - ١٣٨٧ه.ش.
*مراقد المعارف ، محمد حرزالدين، تحقيق: محمدحسين حرزالدين، قم، سعيد بن جبير، ٢٠٠٧م.