طواف: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
(۳۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مقاله فقهی | |||
| صفحه = | |||
| لینک = https://wikihaj.com/view/%D8%B7%D9%88%D8%A7%D9%81_(%D9%81%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9) | |||
| متن = طواف (فتاوای مراجع)}} | |||
{{سخ}} | |||
{{جعبه اطلاعات اعمال | |||
| عنوان = طواف | |||
| تصویر = حج1400.png | |||
| توضیح تصویر = | |||
| فیلم = فیلم احکام طواف (عمره تمتع).mp4 | |||
| توضیح فیلم = ببینید: آموزش طواف و احکام آن | |||
| دسته = اعمال [[عمره]] و [[حج]] | |||
| مربوط به آیین = | |||
| مکان = [[مسجدالحرام]] | |||
| زمان = | |||
در عمره: اولین عمل بعد از ورود به [[مکه]]؛ در حج: روز دوازدهم ذی الحجه | |||
| عمل قبلی = در عمره: احرام در میقات | |||
[[حج تمتع]]:[[رمی جمرات]] | |||
| عمل بعدی = در [[عمره]] و حج تمتع:[[نماز طواف]] ← [[سعی]] | |||
| حکم = | |||
| کفاره = | |||
| پیامد فقهی = | |||
| ثواب = | |||
| آداب وابسته = | |||
| فلسفه و اسرار = | |||
| منشاء و تاریخچه = | |||
| مکانهای وابسته = [[مطاف]] | |||
| اشیای وابسته = | |||
| ذکرهای وابسته = | |||
| دعاهای وابسته = | |||
| مفاهیم فقهی وابسته = | |||
| احکام فقهی وابسته = | |||
| صفحه فتواهای مراجع = [[طواف (فتاوای مراجع)]] | |||
| جستارهای وابسته = [[اعمال عمره تمتع]]؛ [[اعمال حج تمتع]] | |||
}} | |||
{{حج و عمره عمودی}} | {{حج و عمره عمودی}} | ||
'''طواف''' هفت دور چرخیدن دور [[کعبه]] در [[مسجدالحرام]] و یکی از اعمال [[حج]] و [[عمره]] است. هفت دور طواف، از روبهروی [[حجرالاسود]] آغاز شده و به همانجا پایان میگیرد. | '''طواف''' هفت دور چرخیدن دور [[کعبه]] در [[مسجدالحرام]] و یکی از اعمال [[حج]] و [[عمره]] است. هفت دور طواف، از روبهروی [[حجرالاسود]] آغاز شده و به همانجا پایان میگیرد. | ||
خط ۱۱: | خط ۴۶: | ||
==مفهومشناسی== | ==مفهومشناسی== | ||
طواف، هفت دور چرخیدن دور [[کعبه]] در [[مسجدالحرام]] است، که یکی از اعمال [[حج]] و [[عمره]] دانسته شده است.<ref>درسنامه مناسک حج، ص۳۳.</ref> | طواف، هفت دور چرخیدن دور [[کعبه]] در [[مسجدالحرام]] است، که یکی از اعمال [[حج]] و [[عمره]] دانسته شده است.<ref>درسنامه مناسک حج، ص۳۳.</ref> به نظر فقیهان شیعه، کسی که طواف را از روی عمد ترک کند تا وقتی که زمان انجام آن تمام شود، عمره او _چه حکم را بداند و چه نداند_ باطل است.<ref>مناسک نوین، ص۱۳۰.</ref> | ||
==اقسام== | ==اقسام== | ||
خط ۵۲: | خط ۸۷: | ||
طبق مذهب شیعه، در هر شبانهروز گزاردن ده طواف، مستحب است.<ref name=":4" /> | طبق مذهب شیعه، در هر شبانهروز گزاردن ده طواف، مستحب است.<ref name=":4" /> | ||
==شرایط== | ==شرایط طوافکننده== | ||
طوافکننده باید شرایطی داشته باشد، که چنین است: | طوافکننده باید شرایطی داشته باشد، که چنین است: | ||
===نیت=== | |||
=== | {{اصلی|نیت}} | ||
به فتوای فقیهان | به فتوای فقیهان شیعه و حنبلیه، طواف از عبادات است و باید با نیّت باشد؛ بنابراین گشتن به دور کعبه باید به قصد طواف و برای اطاعت دستور خدا باشد.<ref name=":0" /> اما حنفیه و مالکیه، نیت را در طواف شرط ندانستهاند و شافعیه نیز در غیرِ [[طواف زیارت]] و [[طواف قدوم]] شرط دانستهاند.<ref name=":5" /> | ||
===طهارت از حدث=== | ===طهارت از حدث=== | ||
طوافکننده باید با وضو باشد و غسلی برعهده او نباشد و چنانچه نتواند وضو بگیرد یا غسل کند باید تیمم کند.<ref name=":0">درسنامه مناسک حج، ص۳۴.</ref> زنانی که در ایام عادت ماهیانه بهسر میبرند، باید صبر کنند و پس از پاک شدن، غسل بهجای آورند و طواف کنند؛<ref name=":0" /> البته در مذهب حنفیه، طهارت از حدث شرط نیست.<ref name=":5" /> | طوافکننده باید با وضو باشد و غسلی برعهده او نباشد و چنانچه نتواند وضو بگیرد یا غسل کند باید تیمم کند.<ref name=":0">درسنامه مناسک حج، ص۳۴.</ref> زنانی که در ایام عادت ماهیانه بهسر میبرند، باید صبر کنند و پس از پاک شدن، غسل بهجای آورند و طواف کنند؛<ref name=":0" /> البته در مذهب حنفیه، طهارت از حدث شرط نیست.<ref name=":5" /> | ||
===طهارت بدن و لباس=== | |||
به فتوای فقیهان شیعه، طوافکننده باید بدن و لباسش طاهر باشد؛ افزون بر آن، لباس او باید شرایط لباس نمازگزار، مانند غصبی نبودن را هم داشته باشد.<ref>درسنامه مناسک حج، ص۳۳.</ref> اما طبق مذهب حنفیه، طواف بدون طهارت بدن و لباس جایز است.<ref name=":5">درآمدی بر فقه مقارن، ص۳۷۲.</ref> | |||
===پوشش بدن=== | ===پوشش بدن=== | ||
طوافکننده باید در حال طواف به مقداری که در نماز لازم است بدن خود را بپوشاند.<ref name=":0" /> طبق مذهب حنفیه، پوشش عورت واجب است؛ ولی اگر عریان طواف کرد، تا وقتی که در مکه است باید اعاده کند و اگر بازگشت باید [[قربانی]] کند.<ref name=":5" /> | طوافکننده باید در حال طواف به مقداری که در نماز لازم است بدن خود را بپوشاند.<ref name=":0" /> طبق مذهب حنفیه، پوشش عورت واجب است؛ ولی اگر عریان طواف کرد، تا وقتی که در مکه است باید اعاده کند و اگر بازگشت باید [[قربانی]] کند.<ref name=":5" /> | ||
===ختنه=== | ===ختنه=== | ||
{{اصلی|ختنه}} | {{اصلی|ختنه}} | ||
به گفته فقیهان شیعه، پسرها و مردها باید ختنه شده باشند و بدون آن طواف صحیح نیست.<ref name=":0" /> مذاهب چهارگانه اهل سنت، ختنه را برای طواف شرط ندانستهاند. (اگر چه ختنه را به عنوان یکی از سنتهای اسلامی واجب میدانند.)<ref>مناسک محشی، صص ٢۶٢ - ٢۴١؛ الفقه علی المذاهب الأربعه، ج ١، صص ۵٩۴–۵٩٠؛ بدائع الصنائع (فقه حنفی)، المصادرالفقهیه، ج ١٠، صص ۴٨ - ۴٣؛ الفقه علی المذاهبالخمسه، ج ١، صص ٣۶٣ - ٣۵٨.</ref | به گفته فقیهان شیعه، پسرها و مردها باید ختنه شده باشند و بدون آن طواف صحیح نیست.<ref name=":0" /> اما مذاهب چهارگانه اهل سنت، ختنه را برای طواف شرط ندانستهاند. (اگر چه ختنه را به عنوان یکی از سنتهای اسلامی واجب میدانند.)<ref>مناسک محشی، صص ٢۶٢ - ٢۴١؛ الفقه علی المذاهب الأربعه، ج ١، صص ۵٩۴–۵٩٠؛ بدائع الصنائع (فقه حنفی)، المصادرالفقهیه، ج ١٠، صص ۴٨ - ۴٣؛ الفقه علی المذاهبالخمسه، ج ١، صص ٣۶٣ - ٣۵٨.</ref> | ||
==واجبات== | ==واجبات== | ||
طواف دارای واجباتی است که | طواف دارای واجباتی است که عبارتند از: | ||
===شروع از حجرالاسود=== | ===شروع از حجرالاسود=== | ||
طواف باید از گوشهای از [[کعبه]] که [[حجر الاسود|حجرالاسود]] در آن قرار دارد آغاز شود؛ همان گوشهای که نزدیک [[باب الکعبه|درِ کعبه]] است.<ref name=":0" /> | طواف باید از گوشهای از [[کعبه]] که [[حجر الاسود|حجرالاسود]] در آن قرار دارد آغاز شود؛ همان گوشهای که نزدیک [[باب الکعبه|درِ کعبه]] است.<ref name=":0" /> | ||
===پایان دادن به حجرالاسود=== | ===پایان دادن به حجرالاسود=== | ||
هفت دورِ طواف از مقابل حجرالاسود آغاز شده و به همانجا پایان میپذیرد و طواف، کمتر یا بیشتر از این مقدار صحیح نیست؛ البته دقت در این امر لازم نیست و همین مقدار که عرفاً بگویند روبهروی حجرالاسود است کافی است.<ref name=":1">درسنامه مناسک حج، ص۳۵.</ref> | هفت دورِ طواف از مقابل حجرالاسود آغاز شده و به همانجا پایان میپذیرد و طواف، کمتر یا بیشتر از این مقدار صحیح نیست؛ البته دقت در این امر لازم نیست و همین مقدار که عرفاً بگویند روبهروی حجرالاسود است کافی است.<ref name=":1">درسنامه مناسک حج، ص۳۵.</ref> | ||
خط ۹۱: | خط ۱۱۹: | ||
==محدوده== | ==محدوده== | ||
{{اصلی|مطاف}} | |||
به فتوای بیشتر مراجع تقلید شیعه، طواف [[کعبه]] در [[مسجدالحرام]] تا جایی که مردم طواف میکنند و عرفاً بگویند دور کعبه میگردد صحیح است.<ref name=":2">درسنامه مناسک حج، ص۳۶.</ref> | به فتوای بیشتر مراجع تقلید شیعه، طواف [[کعبه]] در [[مسجدالحرام]] تا جایی که مردم طواف میکنند و عرفاً بگویند دور کعبه میگردد صحیح است.<ref name=":2">درسنامه مناسک حج، ص۳۶.</ref> | ||
بهنظر برخی دیگر از مراجع تقلید شیعه، طواف باید در محدوده فاصله میان کعبه و [[مقام ابراهیم(ع)|مقام ابراهیم(ع)]] که نزدیک به ۱۳ متر است باشد. با این همه، برای مقلدین این مراجع نیز، اگر طواف در آن محدوده مشکل باشد یا ممکن نباشد، و نتوانند صبر کنند تا در وقت خلوت طواف کنند، در فاصله دورتر نیز اشکال ندارد.<ref name=":2" /> به فتوای فقیهان مذاهب چهارگانه اهل سنت، طواف، محدوده خاصی ندارد؛ ولی باید داخل مسجدالحرام باشد و خارج از آن جایز نیست؛ اگرچه برخی از آنها مانند [[مذهب حنبلی|حنبلیها]] طواف در نزدیکیِ کعبه را مستحب شمردهاند.<ref>الکافی فی الفقه ابن حنبل، المصادر الفقهیه، ج ١١، صص١٠٣٣ - ١٠٢۵؛ الفقه علی المذاهب الأربعه، ج ١، صص۵٩۴–۵٩٠؛ تذکرة الفقها، ج ٨، صص٩٣ و ٩٢.</ref> | بهنظر برخی دیگر از مراجع تقلید شیعه، طواف باید در محدوده فاصله میان کعبه و [[مقام ابراهیم(ع)|مقام ابراهیم(ع)]] که نزدیک به ۱۳ متر است باشد. با این همه، برای مقلدین این مراجع نیز، اگر طواف در آن محدوده مشکل باشد یا ممکن نباشد، و نتوانند صبر کنند تا در وقت خلوت طواف کنند، در فاصله دورتر نیز اشکال ندارد.<ref name=":2" /> | ||
به فتوای فقیهان مذاهب چهارگانه اهل سنت، طواف، محدوده خاصی ندارد؛ ولی باید داخل مسجدالحرام باشد و خارج از آن جایز نیست؛ اگرچه برخی از آنها مانند [[مذهب حنبلی|حنبلیها]] طواف در نزدیکیِ کعبه را مستحب شمردهاند.<ref>الکافی فی الفقه ابن حنبل، المصادر الفقهیه، ج ١١، صص١٠٣٣ - ١٠٢۵؛ الفقه علی المذاهب الأربعه، ج ١، صص۵٩۴–۵٩٠؛ تذکرة الفقها، ج ٨، صص٩٣ و ٩٢.</ref> | |||
طوافکننده باید بهدور [[حجر اسماعیل]] هم بگردد؛ یعنی در حال طواف، داخلِ حجر اسماعیل نرود.<ref name=":2" /> | طوافکننده باید بهدور [[حجر اسماعیل]] هم بگردد؛ یعنی در حال طواف، داخلِ حجر اسماعیل نرود.<ref name=":2" /> | ||
==مستحبات== | ==مستحبات== | ||
برخی از مستحبات طواف که مورد اتفاق همه مذاهب اسلامی است، | برخی از مستحبات طواف که مورد اتفاق همه مذاهب اسلامی است، عبارتند از: | ||
{{ستون-شروع|۲}} | {{ستون-شروع|۲}} | ||
خط ۱۲۳: | خط ۱۵۴: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== | ==احکام== | ||
برخی احکام مرتبط با طواف عبارت است از: | |||
* | *'''طواف و سعی سواره''': اگر شخصی خودش وسیله را میبرد، طواف و سعی او صحیح است<ref>مناسک نوین، ص۱۴۶.</ref> اما اگر حرکت دادن چرخ را به دیگری واگذار کند، دو دیدگاه در میان فقیهان شیعه مطرح است:<ref>مناسک نوین، ص۱۴۶.</ref> | ||
**مانعی ندارد و فرقی نمیکند. | |||
**بدون عذر شرعی صحیح نیست. | |||
*'''ختم طواف به رکن یمانی''': اگر طوافکننده طواف را از حجرالاسود شروع کند ولی در هر شوط، قبل از رسیدن به حجرالاسود _ مثلاً در رکن یمانی _ نیتِ ختم و پایان نماید، طواف او اشکال دارد و باید اعاده شود.<ref>مناسک نوین، ص۱۴۶.</ref> | |||
*'''قصد هشت دور از اول''': اگر طوافکننده از اول قصد هشت دور داشته باشد ولی در نظرش این باشد که هفت دورِ آن، واجب، و یک دور برای قدم زدن برای تبرک یا قصددیگر باشد، طواف او صحیح است.<ref>مناسک نوین، ص۱۵۳_۱۵۴.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
خط ۱۳۷: | خط ۱۷۲: | ||
|منبع = درسنامه مناسک حج، | |منبع = درسنامه مناسک حج، | ||
|پس از لینک = محمدحسین فلاحزاده، تهران، مشعر، ۱۳۸۹ش، ص۳۳–۳۸ و کتاب [ | |پس از لینک = محمدحسین فلاحزاده، تهران، مشعر، ۱۳۸۹ش، ص۳۳–۳۸ و کتاب [https://noorlib.ir/book/view/5622 درآمدی بر فقه مقارن]، مصطفی جعفر پیشه فرد، تهران، بعثه مقام معظم رهبری، معاونت امور روحانیون، ۱۳۸۸ش. ص۳۶۹-۳۷۷. | ||
| لینک = | | لینک = https://noorlib.ir/book/view/18388 | ||
}} | }} | ||
*'''الامّ''' (الفقهالشافعی)، الشافعی، محمد بن ادریس، بیروت، بینا، چاپ اول، ۱۴۲۲ق. | *'''الامّ''' (الفقهالشافعی)، الشافعی، محمد بن ادریس، بیروت، بینا، چاپ اول، ۱۴۲۲ق. | ||
*'''بدایة المجتهد و نهایة المقتصد'''، محمد بن احمد بن رشد (الحفید)، بیروت، دارالفکر، ۱۴۲۱ق. | *'''بدایة المجتهد و نهایة المقتصد'''، محمد بن احمد بن رشد (الحفید)، بیروت، دارالفکر، ۱۴۲۱ق. | ||
خط ۱۵۸: | خط ۱۹۲: | ||
*'''المصادر الفقهیه'''، علیاصغر مروارید، بیروت، دارالتراث، ۱۴۱۹ق. | *'''المصادر الفقهیه'''، علیاصغر مروارید، بیروت، دارالتراث، ۱۴۱۹ق. | ||
*'''مناسک حج با حواشی مراجع'''، سید روحالله خمینی، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۵ش. | *'''مناسک حج با حواشی مراجع'''، سید روحالله خمینی، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۵ش. | ||
*'''مناسک نوین'''، آخوندی، مصطفی و انصاری، عبدالرحمان، تهران، محراب قلم، چاپ اول، ۱۳۹۰ش. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==مقالههای مرتبط== | |||
•[[طواف نساء]] | |||
•[[نماز طواف]] | |||
•[[طواف (فتاوای مراجع)]] | |||
{{حج و عمره}} | {{حج و عمره}} | ||
[[ar:الطواف]] | [[ar:الطواف]] | ||
[[en:Tawaf]] | |||
[[رده:اعمال حج]] | [[رده:اعمال حج]] | ||
[[رده:اعمال عمره مفرده]] | [[رده:اعمال عمره مفرده]] | ||
[[رده:اعمال عمره تمتع]] | [[رده:اعمال عمره تمتع]] | ||
[[رده:مقالههای تکمیلشده]] | [[رده:مقالههای تکمیلشده]] |