اعمال عمره مفرده

اعمال عمره مفرده، مجموعه کارهایی است که عمره‌گزار در عمره مفرده بجا می‌آورد و شامل احرام، طواف، نماز طواف، سعی بین صفا و مروه، طواف نساء و نماز آن است.

بسیاری از اعمال عمره مفرده شبیه اعمال عمره تمتع است و تفاوت‌هایی مانند نیت، مکان احرام و طواف نساء دارد.

احرام

نوشتار اصلی: احرام

نخستین عمل از اعمال عمره مفرده، احرام است.

مکان

زائرانی که پیش از اعمال عمره، به مدینه می‌روند، آنگاه که می‌خواهند روانه مکه شوند، ‌باید در مسجد شجره محرم شوند. کسانی که از جده به مکه می‌روند باید به جحفه بروند و در آنجا محرم شوند. کسانی که در مکه و اطراف آن هستند می‌توانند برای احرام به میقات بروند؛ مانند مسجد شجره یا جحفه و یا در خارج منطقه حرم؛ مانند تنعیم یا جعرانه احرام بپوشند.

چگونگی

مردان باید همه لباس‌های دوخته، حتی لباس‌های زیر و کوچک را از تن دراورند و لباس احرام بپوشد و سپس با نیّت احرامِ عمره مفرده، اینچنین لبیک بگوید:‌ «لَبَّیکَ الّلهُمَّ لَبَّیکَ، لَبَّیکَ لا شَریکَ لَکَ لَبَّیکَ، اِنَّ الحَمدَ وَالنِّعمَةَ لَکَ وَالمُلکَ، لا شَریکَ لَکَ لَبَّیکَ.»

زنان در حال احرام،‌ لباس دوخته به تن داشته باشند و به قصد احرام عمره مفرده، ‌لبیک‌ها را می‌گویند.

انسان پس از پوشیدن لباس احرام، نیّت و گفتن لبیک مُحرم می‌شود.

محرّمات

نوشتار اصلی: محرمات احرام

پس از محرم شدن، ۲۴ عمل بر شخص مُحرم حرام می‌شود، که از آن میان ۱۸ مورد ماند آمیزش، استفاده از عطریات و جدال بین زن و مرد مشترک است. چهار مورد آن مانند پوشیدن لباس دوخته و سایه قرار دادن بالای سر فقط بر مردان حرام است. دو مورد دیگر، یعنی پوشیدن زیور و پوشاندن صورت فقط بر زنان حرام است.

مستحبات

مستحب است پیش از احرام بدن پاکیزه شده، ناخن و شارب گرفته شده و در میقات غسلِ احرام انجام شود.

یکی دیگر از مستحبات، محرم شدن پس از نماز ظهر است. اگر امکان ندارد، پس از نماز واجب دیگر محرم شود. اگر آن هم ممکن نشد، پس از شش یا دو رکعت نماز مستحبی که به نیّت نماز احرام خوانده می‌شود محرم شود. در رکعت اول سوره توحید و در رکعت دوم سوره کافرون را بخواند.

طواف و نماز آن

نوشتار‌های اصلی: طواف و نماز طواف

طواف هفت دور چرخیدن دور کعبه در مسجدالحرام است، که از روبه‌روی حجرالاسود آغاز شده و در همان‌جا پایان می‌یابد. طواف‌کننده باید دارای شرایطی شبیه به نمازگزار مانند طهارت، پوشش بدن و قصد قربت باشد.

واجب است پس از طواف دو رکعت نماز مانند نماز صبح پشت مقام ابراهیم(ع) و رو به کعبه خوانده شود. از مستحبات این نماز، خواندن سوره توحید در رکعت اول و سوره کافرون در رکعت دوم است.

سعی

نوشتار اصلی: سعی

پس از نماز طواف، باید هفت مرتبه فاصلهٔ میان دو کوه صفا و مروه را، که امروزه به صورت سالنی ساخته شده و کنار مسجدالحرام قرار دارد، پیمود. به این عمل سعی گفته می‌شود. پیمودن فاصله صفا تا مروه یک مرتبه و برگشتن از مروه به صفا مرتبه دوم شمرده می‌شود؛ از این رو، هفت شَوطِ سعی در مروه پایان می‌یابد.

تقصیر

نوشتار اصلی: تقصیر

تقصیر چیدن قدری از ناخن یا موی سر است که پس از سعی انجام می‌شود. مردها می‌توانند به جای تقصیر، سر خود را حلق کنند (بتراشند).

پس از تقصیر یا حلق، محرمات احرام برداشته می‌شود؛ به جز حرام بودنِ آمیزش و التذاذ جنسیِ زن و شوهر، که پس از طواف نساء و نماز آن حلال می‌شود.

طواف نساء و نماز آن

نوشتار اصلی: طواف نساء

طواف نساء هفت دور گردیدن دور کعبه است که به نیت طواف نساء انجام شده و زمان آن پس از تقصیر یا حلق است. پس از طواف نساء، نماز آن پشت مقام ابراهیم(ع) خوانده می‌شود. طواف نساء‌ و نماز آن مانند طواف و نماز عمره است (به جز نیت)؛ از این رو، از حجرالاسود آغاز شده و به همان‌جا پایان می‌یابد.

تفاوت با اعمال عمره تمتع

اعمال عمره مفرده با اعمال عمره تمتع تفاوت‌هایی دارد که برخی از آنها چنین‌اند:

1. عمره مفرده به نیت عمره مفرده بجا آورده شده؛ ولی عمره تمتع به نیت عمره تمتع بجا آورده می‌شود.
2. احرام در عمره مفرده، در میقات یا ادنی الحل صورت می‌گیرد؛‌ ولی در عمره تمتع باید در یکی از میقات‌ها مُحرم شود.
3. در عمره مفرده، طواف نساء و نماز آن لازم است؛ ولی در عمره تمتع لازم نیست.

منابع

این مقاله برگرفته از ویژه‌نامه عمره مفرده: وصال دوست، حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت معاونت فرهنگی، ۱۳۹۳ش، ص۷۴-۷۸ و کتاب درسنامه مناسک حج، محمدحسین فلاح‌زاده، تهران، مشعر، ۱۳۸۹ش. است.