فخ: تفاوت میان نسخهها
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
براساس برخی روایات، [[حضرت محمد (ص)|پیامبر]] در این مکان [[نماز]] خوانده و خبر از شهادت یکی از فرزندانش داده است و در رثای ایشان گریسته است. | براساس برخی روایات، [[حضرت محمد (ص)|پیامبر]] در این مکان [[نماز]] خوانده و خبر از شهادت یکی از فرزندانش داده است و در رثای ایشان گریسته است. | ||
== موقعیت == | ==فضیلت و اهمیت== | ||
بر اساس روایتی، [[رسول خدا(ص)]] هنگامی که از مدینه به مکه میرفت، قبل از وارد شدن به مکه در فخ که شش میلی مکه بود [و اکنون جزء شهر مکه شده]، غسل کرد.<ref>الروض المعطار، ص۴۳۶.</ref> بنابر روایتی دیگر، پیامبر(ص) در این مکان به نماز ایستاد و در نماز گریست. پیامبر علت گریستنش را شهادت یکی از فرزندانش در این مکان عنوان کرد.<ref>مقاتل الطالبیین، ص۳۶۶ و ۳۶۷.</ref> همچنین [[امام صادق(ص)]] در گذر از این مکان، از شهادت یکی از اهلبیتش در این مکان خبر داد.<ref>مقاتل الطالبیین ، ص۳۶۷؛ منتهی الآمال، ج۱ ص۲۶۱.</ref> شیخ طوسی در کتاب رجال خود، صاحب فخ را از اصحاب امام صادق(ص) دانسته است.<ref>رجال الطوسی، ص۴۸۹.</ref> روایت شده [[امام کاظم(ع)]] از شهید فخ تجلیل کرده است.<ref>مقاتل الطالبیین، ص۳۸۰.</ref> | |||
== موقعیت جغرافیایی == | |||
فَخّ یا وادی زاهر،<ref>شفاء الغرام، ج۱ ص۴۷۲.</ref> نام منطقهای در شمال مکه، نزدیک [[مسجد تنعیم]] است. این مکان در ۴ کیلومتری [[مسجد الحرام]] قرار دارد. امروزه از این مکان به نام «حَیُّ الشهداء» (کوی شهدا) یاد میشود. | فَخّ یا وادی زاهر،<ref>شفاء الغرام، ج۱ ص۴۷۲.</ref> نام منطقهای در شمال مکه، نزدیک [[مسجد تنعیم]] است. این مکان در ۴ کیلومتری [[مسجد الحرام]] قرار دارد. امروزه از این مکان به نام «حَیُّ الشهداء» (کوی شهدا) یاد میشود. | ||
| خط ۷۷: | خط ۸۰: | ||
حسین بن علی بن حسن مثلث بن حسن مثنّی فرزند [[امام حسن مجتبی(ع)]] مشهور به صاحب فخ،<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۳۶۴.</ref> رهبر قیامی علیه حکومت عباسیان بوده که از آن به واقعه فخ یا [[قیام فخ]] یاد می شود.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۳۶۶–۳۶۷.</ref> | حسین بن علی بن حسن مثلث بن حسن مثنّی فرزند [[امام حسن مجتبی(ع)]] مشهور به صاحب فخ،<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۳۶۴.</ref> رهبر قیامی علیه حکومت عباسیان بوده که از آن به واقعه فخ یا [[قیام فخ]] یاد می شود.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۳۶۶–۳۶۷.</ref> | ||
صاحب فخ در روز [[۸ ذیالحجه]] سال ۱۶۹ق ([[ترویه|یوم الترویه]]) در منطقه فخ در جنگ با سپاه هادی عباسی(حک: ۱۶۹ - ۱۷۰ ق)، با اکثر سپاهیانش از جمله حدود ۱۰۰ نفر از سادات حسنی به شهادت رسیدند.<ref>اعیان الشیعه،ج ۶ص ۹۷ ؛ فرهنگ اعلام جغرافیائی، ص۱۹۹.</ref> به گزارش حموی تاریخنویس هفتم قمری، بدنهای شهدا پس از سه روز که روی زمین باقی ماند و طعمه درندگان قرار گرفت، در جایی که اکنون به عنوان «مقبره شهدای فخ» از آن یاد میشود، دفن شدند.<ref>معجم البلدان، ج۴ ص۲۳۸.</ref> | صاحب فخ در روز [[۸ ذیالحجه]] سال ۱۶۹ق ([[ترویه|یوم الترویه]]) در منطقه فخ در جنگ با سپاه هادی عباسی(حک: ۱۶۹ - ۱۷۰ ق)، با اکثر سپاهیانش از جمله حدود ۱۰۰ نفر از سادات حسنی به شهادت رسیدند.<ref>اعیان الشیعه،ج ۶ص ۹۷ ؛ فرهنگ اعلام جغرافیائی، ص۱۹۹.</ref> به گزارش حموی تاریخنویس قرن هفتم قمری، بدنهای شهدا پس از سه روز که روی زمین باقی ماند و طعمه درندگان قرار گرفت، در جایی که اکنون به عنوان «مقبره شهدای فخ» از آن یاد میشود، دفن شدند.<ref>معجم البلدان، ج۴ ص۲۳۸.</ref> | ||
شهید فخ یا صاحبِ فخ، قیامش را از [[مدینه]] آغاز کرد.<ref>مقاتل الطالبیین، ص۳۷۲.</ref> وی پس از تسلط بر شهر؛ به علت نزدیکی [[ایام حج]]، با ۳۰۰ تن از یاران و نزدیکانش به سوی [[مکه]] حرکت کرد. اما پس از رسیدن به منطقه فخ، با سپاه عباسی که فرماندهی آن را عباس بن محمد یکی از نوادگان عبدالله بن عباس به عهده داشت روبرو شد و در این نبرد همه سپاه او شهید و تعداد اندکی اسیر شدند. برخی از خویشاوندانش نیز مانند دایی او [[ادریس بن عبدالله]] موفق به فرار شدند. ادریس به مغرب فرار کرد و [[سلسله ادریسیان]] را در آنجا پایهگذاری کرد.<ref>تاریخ تشیع، ج۱ ص۲۶۳.</ref> | شهید فخ یا صاحبِ فخ، قیامش را از [[مدینه]] آغاز کرد.<ref>مقاتل الطالبیین، ص۳۷۲.</ref> وی پس از تسلط بر شهر؛ به علت نزدیکی [[ایام حج]]، با ۳۰۰ تن از یاران و نزدیکانش به سوی [[مکه]] حرکت کرد. اما پس از رسیدن به منطقه فخ، با سپاه عباسی که فرماندهی آن را عباس بن محمد یکی از نوادگان عبدالله بن عباس به عهده داشت روبرو شد و در این نبرد همه سپاه او شهید و تعداد اندکی اسیر شدند. برخی از خویشاوندانش نیز مانند دایی او [[ادریس بن عبدالله]] موفق به فرار شدند. ادریس به مغرب فرار کرد و [[سلسله ادریسیان]] را در آنجا پایهگذاری کرد.<ref>تاریخ تشیع، ج۱ ص۲۶۳.</ref> | ||
=== قبرهای دیگر === | === قبرهای دیگر === | ||
گفته میشود عبدالله بن عمر بن خطاب<ref>الطبقات الکبری، ج۴ ص۱۴۲.</ref> و عدهای از [[صحابه پیامبر]] نیز در [[منطقه فخ]] مدفوناند.<ref>معجم البلدان، ج۴ ص۲۳۸.</ref> گزارشی از دفن عبدالله بن زبیر در فخ نیز وجود دارد.<ref>آثار اسلامی مکه ومدینه، ص۲۰۰.</ref> | گفته میشود عبدالله بن عمر بن خطاب<ref>الطبقات الکبری، ج۴ ص۱۴۲.</ref> و عدهای از [[صحابه پیامبر]] نیز در [[منطقه فخ]] مدفوناند.<ref>معجم البلدان، ج۴ ص۲۳۸.</ref> گزارشی از دفن عبدالله بن زبیر در فخ نیز وجود دارد.<ref>آثار اسلامی مکه ومدینه، ص۲۰۰.</ref> | ||
== میقات کودکان== | == میقات کودکان== | ||
[[فقیه|فقیهان شیعه]] بر اساس روایات، فخ را محل [[میقات|میقات کودکان]] میدانند.<ref>المرتقی،ج ۲ص۲۸.</ref> در روایتی، [[امام صادق(ع)]] در پاسخ به این سؤال که در کجا میتوان لباسهای دوخته را از تن کودکان بیرون آورد؟ [و آنها را محرم ساخت؟]، فرمود: پدرم [[امام باقر(ع)]] در | [[فقیه|فقیهان شیعه]] بر اساس روایات، فخ را محل [[میقات|میقات کودکان]] میدانند.<ref>المرتقی،ج ۲ص۲۸.</ref> در روایتی، [[امام صادق(ع)]] در پاسخ به این سؤال که در کجا میتوان لباسهای دوخته را از تن کودکان بیرون آورد؟ [و آنها را محرم ساخت؟]، فرمود: پدرم [[امام باقر(ع)]] در فخ لباسهای کودکان را میکَند [و آنها را [[احرام|محرِم]] میساخت].<ref>الکافی، ج۴ ص۳۰۳؛ من لایحضره الفقیه، ج۲ ص۴۳۳.</ref> برخی از فقیهان معتقدند ولیِّ کودک میتواند کودک را در یکی از [[میقات|میقاتهای پنجگانه]] مُحرم کند بدین معنا که به نیابت از او نیت کند و [[تلبیه|لبیک گوید]] اما کندن لباس کودک و پوشاندن [[لباس احرام]] بر او را میتواند تا فخ به تاخیر اندازد.<ref>معالم الدین، ج۱ ص۲۳۰؛ المرتقی، ج۲ص ۲۸.</ref> بیشتر فقهای شیعه معتقدند اصل [[احرام]] کودکان میتواند از فخ به عنوان یک میقات برای آنها قرار گیرد.<ref>موسوعه احکام الاطفال و ادلتها، ج۵ ص۲۸۲.</ref>البته این در مورد غیر از [[حج تمتع]] است. | ||
برخی فقهای معاصر نیز مانند محمدتقی بهجت معتقدند؛ ولیِّ کودک، او را در یکی از میقاتهای معروف محرِم کند و میتواند، کندن لباس دوخته و پوشاندن لباس احرام بر کودک را تا فخ به تاخیر بیندازد.<ref>آراء المراجع فی الحج،ج ۱ ص۳۴.</ref> | برخی فقهای معاصر نیز مانند محمدتقی بهجت معتقدند؛ ولیِّ کودک، او را در یکی از میقاتهای معروف محرِم کند و میتواند، کندن لباس دوخته و پوشاندن لباس احرام بر کودک را تا فخ به تاخیر بیندازد.<ref>آراء المراجع فی الحج،ج ۱ ص۳۴.</ref> | ||