مسجد منارتین از مساجد قدیمی مدینه در کشور عربستان است و در جنوب غربی مسجدالنبی با فاصله دو کیلومتر قرار دارد. مطابق نقل های کهن تاریخی حضرت محمد(ص) در محدوده این مسجد نماز خوانده. زمان دقیق پیدایش مسجد مشخص نیست اما برخی محققین، نشانه هایی بر وجود مسجد در قرون نخستین اسلامی بیان کرده‌اند. در قرن نهم و دهم قمری، آثاری از خرابه‌ها و بقایای این بنا مشاهده شده و مسجد در این زمان، مربع‌شکل با طول و عرض هفت ذراع توصیف شده. 2002میلادی بنایی جدید برای مسجد با مساحت 2578متر تاسیس شد.

مسجد منارتین
اطلاعات اوليه
نام‌های دیگرمسجد بنی‌دینار الاعلی
مکانمدینه
کاربریمسجد
جنبه دینی
بزرگداشت نزدمسلمانان
وضعیت فعلی
مساحت2578متر

مسیریابی

در حال بارگیری نقشه...

نام

مسجد منارتین به علت واقع شدن در نزدیکی دو کوه که شبیه دو مناره بودند[یادداشت ۱]، اینچنین نامگذاری شده.[۱] نام مسجد بنی دینار اعلی بر این مسجد به علت وقوعش در بخش بالایی از منازل بنی‌دینار است.[۲] نام قبة الخِضر(ع) نیز برای این مسجد بیان شده.[۳]

مکان

مسجد در نزدیکی کوه اَنعُم و در محدوده مسجد مغیسله در جنوب غربی مسجدالنبی است و با مسجد سقیا در یک منطقه قرار دارد.[۴] مسجد منارتین حدود دو کیلومتر از مسجد نبوی و یک کیلومتر از مسجد غمامه فاصله دارد.[۵]

رویدادهای تاریخی

مطابق نقل های کهن تاریخی حضرت محمد(ص) در محدوده این مسجد نماز خوانده[۶] و سپس در آن زمین، مسجدی ساخته شد.[۷] نقل شده که پیامبر(ص) به سمت کوه الاَحمَر که بین منارتین قرار داشت، رفت و با گوسفند مرده‌ای که بوی بدی میداد مواجه شد، در این هنگام به اصحاب خطاب کردند که: این گوسفند برای صاحبش چه ارزشی دارد؟ گفتند: هیچ ارزشی برای هیچ کسی ندارد. پیامبر فرمود: «قطعا دنیا نزد خداوند بی‌ارزش‌تر از این گوسفند برای صاحبش است».[۶]

تاریخچه بنا

زمان پیدایش مسجد مشخص نیست اما برخی محققین، اشاره کتب قرن دوم قمری به نماز پیامبر در این مسجد[۶] را، شاهدی بر وجود مسجد در قرون نخستین اسلامی دانسته‌اند.[۱]

در قرن نهم قمری، آثاری از خرابه‌های این بنا در بالای کوه اَحمَر[یادداشت ۲] مشاهده شده.[۸] در سال 972 قمری آثاری از بقایای محراب و درب مسجد مشخص بوده، مسجد مربع‌شکل با طول و عرض هفت ذراع توصیف شده که جز محل دو منارش و مقداری از سنگها، اثر ديگری از آن باقی نمانده است.[۹]

بنای مسجد در ابتدای قرن 14 قمری (1303ق.) دارای قبه‌ای بوده[۱۰] و در اواخر قرن 14 دارای بنایی به شکل مربع بوده که سقف آن خراب شده و ریخته بود.[۱۱] در 1418قمری مسجد توده‌ای از سنگ با دیوارهای نیمه مخروبه در کنار یک پمپ بنزین بوده که فقط در جهت غربی آثاری از بنا در آن دیده می‌شده.[۱۲]

وضعیت امروزی

در 1422قمری/2002میلادی بنایی جدید برای مسجد با مساحت 2578متر تاسیس شد که مربعی مختلف الاضلاع است و طول هر ضلع آن بین 46 تا 49 متر است.[۱۳]

نگارخانه

تصاویر قدیمی مسجد

تصاویر جدید

جستارهای وابسته

پانویس

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ مساجد الاثریه فی المدینة النبویة، ص251.
  2. معالم المدینه المنورة بین العمارة و التاریخ، ج4، ص416.
  3. وصف المدینة المنورة، ص17
  4. معالم المدینه المنورة بین العمارة و التاریخ، ج4، ص416 و 417.
  5. معالم المدینه المنورة بین العمارة و التاریخ، ج4، ص421 و 422.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ اخبارالمدینه، ص154.
  7. معالم المدینه المنورة بین العمارة و التاریخ، ج4، ص422 و 423.
  8. وفاء الوفاء، ج3، ص251.
  9. عمده الاخبار فی مدینه المختار، ص252.
  10. وصف المدینة المنورة، ص36
  11. المدینه بین الماضی و الحاضر، ص200
  12. مساجد الاثریه فی المدینة المنورة، ص254.
  13. معالم المدینه المنورة بین العمارة و التاریخ، ج4، ص429.
  1. ابراهیم کعکی مدینه‌شناس معاصر اشاره میکند که این دو کوه زرد رنگ در حدود یک کیلومتر از مکان مسجد فاصله دارند.
  2. جبل الاَحمَر یا جبل الاَنعُم

منابع

  • عمدة الاخبار فی مدینة المختار، احمد عباسی، قاهره، اسعد طرابزونی، بی‌تا.
  • المساجد الاثریة فی المدینة المنورة، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، مطابع الرشید، ۱۴۱۹ق، ۱۹۹۹م.
  • وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله سمهودی، لندن، موسسه التراث، ۲۰۰۱م.
  • المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز بن عبدالرحمن کعکی، جزء الرابع، بیروت، ۲۰۱۱.
  • المدینه بین الماضی و الحاضر، ابراهیم بن علی العیاشی، ۱۹۷۲ق.
  • وصف المدینه المنوره، علی بن موسی الافندی، مطبعة نهضة مصر.
  • اخبار المدینه، محمدبن حسن ابن زباله، مدینه، المملکه العربیه السعودی، 1424ق.