مسجد مغیسله: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۴۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات | {{جعبه اطلاعات بنا | ||
| عنوان | | عنوان = مسجد مُغَیسله | ||
| تصویر | | تصویر = مسجد مغیسله.jpg | ||
| اندازه تصویر | | اندازه تصویر = | ||
| | | پیوند تصویر = | ||
| | | توضیح تصویر = | ||
| | | نام‌های دیگر = مسجد بنی‌دینار الادنی | ||
| مکان | | مکان = مدینه | ||
| | | کاربری = مسجد | ||
| | | بزرگداشت نزد = | ||
| | | وابسته به دین/مذهب = | ||
| وضعیت | | باورها = | ||
| | | آیین‌ها = | ||
| امکانات | | احکام = | ||
| | | زیارت کنندگان = | ||
| معمار | | بازدیدکنندگان = | ||
| سبک | | زمان پایه‌گذاری = | ||
| | | بنیانگذار = | ||
| وبگاه | | رویدادها = | ||
| بازسازی‌ها = | |||
| بازسازی کنندگان = | |||
| بخش‌های از میان رفته = | |||
| ویژگی‌های تاریخی = | |||
| متولیان = | |||
| مساحت = | |||
| طول = | |||
| عرض = | |||
| ارتفاع = | |||
| وضعیت بنا = | |||
| گنجایش = | |||
| امکانات = | |||
| بخش‌های بنا = | |||
| معمار = | |||
| سبک = | |||
| ویژگی‌ها = | |||
| گنبدها = | |||
| مناره‌ها = | |||
| درها = | |||
| رواق‌ها = | |||
| صحن‌ها = | |||
| ایوان‌ها = | |||
| گرداننده = | |||
| نهاد وابسته = | |||
| نهاد نگهدارنده = | |||
| مدیر = | |||
| روحانی = | |||
| نهادهای زیر مجموعه = | |||
| ثبت در = | |||
| شماره ثبت = | |||
| تاریخ ثبت = | |||
| وبگاه = | |||
| عرض جغرافیایی = 24.459517280072184 | |||
| طول جغرافیایی = 39.6044924839815 | |||
| توضیح نقشه = | |||
}} | }} | ||
'''مسجد | '''مسجد مُغَیسَله''' یا مسجد بنی‌دینار الادنی از مساجد تاریخی [[مدینه]] بود که در جنوب غربی [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] در محله بنی‌دینار بن نجار (از طایفه [[خزرج]]) قرار داشت<ref>معالم المدینة المنورة، ج۴، ص ۳۶۳</ref> و با نام‌های مسجد بنی‌دینار الاَدنی، مسجد مَغسِله و مسجد الغسّالین نیز شناخته می‌شد.<ref>معالم المدینة المنورة، ج۴، ص ۳۶۲</ref> | ||
امروزه مسجدی بزرگ به نام مالحه در منطقه مغیسله قرار دارد و مسجدی کوچک در جوار آن است که نام مسجد مغیسله را بر آن ثبت کرده‌اند. اما بنا بر نظر برخی جغرافی‌نگاران معاصر مدینه، این مسجد که اکنون در جنوب مسجد مالحه است مسجد مغیسله تاریخی نیست. مسجد تاریخی در شمال مسجد مالحه قرار داشته و امروزه از میان رفته است و مسجد مغیسله فعلی با محل مسجد کهن حدود ۸۴ متر فاصله دارد. | |||
==نام‌ها و موقعیت مسجد== | ==نام‌ها و موقعیت مسجد== | ||
مغیسله | مسجد مغیسله در قدیم به مسجد بنی‌دینار بن دینار بن نجار، طایفه‌ای از خزرج نامیده می‌شد.<ref name=":1" /> به آن مسجد غَسّالین نیز می‌گفتند. همچنین به آن مسجد مَغسِلة گفته شده است. مغسلة قبرستانی بودن در مدینه که در آن اموات را غسل می‌دادند.<ref name=":2">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=52 المساجد الاثریة فی المدینة النبویة، ص۵۲.]</ref> به این مسجد، مُغَیسَلة نیز گفته می‌شود، زیرا در منطقه‌ای به همین نام قرار دارد.<ref name=":2" /> | ||
==نماز پیامبر در مسجد مغیسله== | |||
ابن‌شبّه به نقل از عبدالله بن عتبه آورده است که [[حضرت محمد(ص)]] در مسجد بنی‌دینار که نزد غسالین قرار داشت، زیاد نماز می‌خواند.<ref group="یادداشت">اِنَّ النَّبیّ(ص) کانَ کَثِیراً مّا یُصلِّی فِی مَسْجِدِ بَنِی دِینار الَّذِی عِنْدَ الْغَسّالِین.</ref><ref>تاریخ المدینة المنوره، ج١، ص64.</ref> | |||
از ابن زبالة (درگذشت ۱۹۹ق) روایت شده که ابوبکر خلیفه اول، زنی را در بنی دینار به همسری گرفت. ابوبکر در آن محل بیمار شد و پیامبر به عیادت او رفت. مردم بنی دینار از پیامبر خواستند در محلی که نماز می‌خوانند، نماز بخواند. پیامبر در مسجدی که در بنی دینار قرار داشت و نزد غسالین بود نماز خواند.<ref>اخبار المدینة، ص۱۴۹.</ref> | |||
== تاریخچه بنای مسجد == | |||
گفته شده که این مسجد در زمان [[عمر بن عبدالعزیز]] ساخته شده است. گزارش [[سمهودی]] نشان می‌دهد که این مسجد در قرن نهم تخریب شده بود. سنگی بر آنجا بود که روی آن نوشته بود «مسجد رسول الله» و به گفته سمهودی صاحب مغیسله بر خرابه‌های مسجد، مسجدی ساخت و آن سنگ را هم بر بنا گذاشت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=233 وفاء الوفاء، ج۳، ص ۲۳۳]</ref> | |||
گزارش دیگر از بازسازی این مسجد مربوط به عباسی در قرن دهم هجری قمری است که میگوید مسجد مغیسله در باغی است که صاحب آن قاضی الیاس خطیب و امام [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] است و او مسجد مغیسله را بازسازی کرده است. عباسی مساحت مسجد بنی‌دینار را از نظر طول و عرض شش ذراع گزارش کرده است. | |||
این مسجد در عصر عثمانی هم بازسازی شده است. عیاشی میگوید این مسجد در حال حاضر موجود است و دولت ترکیه آن را به شکل مسجدهای عمریه ساخته است که شکل مربعی دارد و گنبد بلندی دارد و به گفته او مسجدی مهجور است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%B6%D8%B1.pdf&page=190 المدینه بین الماضی و الحاضر، ص ۱۸۷]</ref> | |||
احمد یاسن الخیاری (درگذشت 1340ق) به مسجد مغیسله اشاره کرده است. به گفته او این مسجد درون باغی و پشت مدرسه‌ای نظامی قرار داشت که به دار الرعایة تبدیل شده بود. در این مسجد مردگان را غسل می‌دادند و به باغی که درون آن قرار داشت المغیسلة گفته می‌شد.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=161 تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، ص۱۶۱.]</ref> | |||
به گفته الیاس عبدالغنی، نویسند معاصر، مکان مسجد، در پشت مقرّ قدیمی جوازات، در منطقه عنبریه بوده و از داخل کوچه‌ها راهی به سوی آن وجود داشته است.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=53 المساجد الاثریه فی المدینه النبویه، ص ۵۲]</ref> | |||
==وضعیت امروزین مسجد== | |||
اخیرا دولت [[آل سعود|سعودی]] مسجد مذکور را تخریب کرد و به فاصله اندکی در جنوب آن مسجد دیگری ساخت که به نام مسجد مُغَیسله نامیده شد؛ ولی سپس به مسجد مالحه تغییر نام یافت.<ref>معالم المدینة المنورة، ج۴، ص ۳۴۶ و ۳۶۵</ref> در محل مسجد بنی‌دینار تاریخی نیز، ساختمان سه طبقه مربوط به مسجد جدید ساخته شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=53 معالم المدینة المنورة، ج۴، ص ۳۴۶ و ۳۶۸]</ref> | |||
در سال ۱۴۲۵ قمری مسجدی در جنوب مسجد مالحه ساخته شد که نام مسجد مغیسله دارد. اما به گفته عبدالعزیز کعکی، پژوهشگر اماکن مدینه، این مسجد ارتباطی به مسجد قدیمی که پیامبر در آن نماز خوانده و در واقع در شمال مسجد مالحه قرار داشته ندارد.<ref>المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، الجزء ۴، مجلد ۴، ص۳۶۴</ref> این در حالی است که برخی مورخان مانند محمد الیاس عبدالغنی همین مسجد مغیسله فعلی را که مسجدی کوچک در جنوب مسجد مالحه است، مسجد مغیسله کهن و تاریخی می‌دانند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=53 مساجد الاثریه، ص ۵۳]</ref> | |||
== نگارخانه == | |||
<gallery> | |||
پرونده:مسجد بنی دینار.jpg|تصویر و نقاشی که محمد الیاس عبدالغنی، نویسنده کتاب المساجد الاثریة، آن را متعلق به مسجد مغیسله دانسته است.<ref>المساجد الاثریة، ص۵۱.</ref> | |||
پرونده:مسجد مغیسله.jpg|تصویری از مسجد مغیسله که گفته شده مربوط به سال ۱۳۵۱/۱۳۵۲ شمسی است. | |||
پرونده:مسجى مغيسله1.jpg| در ورودی مسجد مغیسله جدید | |||
</gallery> | |||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
* [[مسجدهای مدینه]] | * [[مسجدهای مدینه]] | ||
| خط ۳۵: | خط ۹۴: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
*آثار اسلامی مکه و | * '''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، تهران، مشعر، | ||
'''تاریخ المدینة المنورة'''، ابوزید عمر بن شبه، قم، دارالفکر، ١٣6٨ش. | * '''تاریخ المدینة المنورة'''، ابوزید عمر بن شبه، قم، دارالفکر، ١٣6٨ش. | ||
*'''المساجد الاثریة فی المدینة المنورة'''، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، | * '''تاریخ معالم المدینه قدیما و حدیثا'''، احمد یاسین الخیاری، مدینه،۱۴۱۹ق. | ||
* '''المساجد الاثریة فی المدینة المنورة'''، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، مطابع الرشید، ۱۴۱۹ق، ۱۹۹۹م. | |||
* '''المعالم الأثيرة في السنة و السیرة'''، محمد محمدحسن شراب، بیروت، دارالشامیة، ۱۴۱۱ق. | |||
* وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله سمهودی، لندن، موسسه التراث، ۲۰۰۱م. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{مساجد}} | {{مساجد}} | ||
| خط ۴۴: | خط ۱۰۸: | ||
[[رده:مکان‌های منتسب به پیامبر اسلام(ص)]] | [[رده:مکان‌های منتسب به پیامبر اسلام(ص)]] | ||
[[رده:مکان‌های مذهبی مدینه]] | [[رده:مکان‌های مذهبی مدینه]] | ||
[[رده:مسجدهای مدینه]] | [[رده:مسجدهای مدینه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۲:۴۵
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مسجد بنی‌دینار الادنی |
| مکان | مدینه |
| کاربری | مسجد |
|
| |
مسجد مُغَیسَله یا مسجد بنی‌دینار الادنی از مساجد تاریخی مدینه بود که در جنوب غربی مسجدالنبی در محله بنی‌دینار بن نجار (از طایفه خزرج) قرار داشت[۱] و با نام‌های مسجد بنی‌دینار الاَدنی، مسجد مَغسِله و مسجد الغسّالین نیز شناخته می‌شد.[۲]
امروزه مسجدی بزرگ به نام مالحه در منطقه مغیسله قرار دارد و مسجدی کوچک در جوار آن است که نام مسجد مغیسله را بر آن ثبت کرده‌اند. اما بنا بر نظر برخی جغرافی‌نگاران معاصر مدینه، این مسجد که اکنون در جنوب مسجد مالحه است مسجد مغیسله تاریخی نیست. مسجد تاریخی در شمال مسجد مالحه قرار داشته و امروزه از میان رفته است و مسجد مغیسله فعلی با محل مسجد کهن حدود ۸۴ متر فاصله دارد.
نام‌ها و موقعیت مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مسجد مغیسله در قدیم به مسجد بنی‌دینار بن دینار بن نجار، طایفه‌ای از خزرج نامیده می‌شد.[۳] به آن مسجد غَسّالین نیز می‌گفتند. همچنین به آن مسجد مَغسِلة گفته شده است. مغسلة قبرستانی بودن در مدینه که در آن اموات را غسل می‌دادند.[۴] به این مسجد، مُغَیسَلة نیز گفته می‌شود، زیرا در منطقه‌ای به همین نام قرار دارد.[۴]
نماز پیامبر در مسجد مغیسله[ویرایش | ویرایش مبدأ]
ابن‌شبّه به نقل از عبدالله بن عتبه آورده است که حضرت محمد(ص) در مسجد بنی‌دینار که نزد غسالین قرار داشت، زیاد نماز می‌خواند.[یادداشت ۱][۵]
از ابن زبالة (درگذشت ۱۹۹ق) روایت شده که ابوبکر خلیفه اول، زنی را در بنی دینار به همسری گرفت. ابوبکر در آن محل بیمار شد و پیامبر به عیادت او رفت. مردم بنی دینار از پیامبر خواستند در محلی که نماز می‌خوانند، نماز بخواند. پیامبر در مسجدی که در بنی دینار قرار داشت و نزد غسالین بود نماز خواند.[۶]
تاریخچه بنای مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]
گفته شده که این مسجد در زمان عمر بن عبدالعزیز ساخته شده است. گزارش سمهودی نشان می‌دهد که این مسجد در قرن نهم تخریب شده بود. سنگی بر آنجا بود که روی آن نوشته بود «مسجد رسول الله» و به گفته سمهودی صاحب مغیسله بر خرابه‌های مسجد، مسجدی ساخت و آن سنگ را هم بر بنا گذاشت.[۷]
گزارش دیگر از بازسازی این مسجد مربوط به عباسی در قرن دهم هجری قمری است که میگوید مسجد مغیسله در باغی است که صاحب آن قاضی الیاس خطیب و امام مسجدالنبی است و او مسجد مغیسله را بازسازی کرده است. عباسی مساحت مسجد بنی‌دینار را از نظر طول و عرض شش ذراع گزارش کرده است.
این مسجد در عصر عثمانی هم بازسازی شده است. عیاشی میگوید این مسجد در حال حاضر موجود است و دولت ترکیه آن را به شکل مسجدهای عمریه ساخته است که شکل مربعی دارد و گنبد بلندی دارد و به گفته او مسجدی مهجور است.[۸]
احمد یاسن الخیاری (درگذشت 1340ق) به مسجد مغیسله اشاره کرده است. به گفته او این مسجد درون باغی و پشت مدرسه‌ای نظامی قرار داشت که به دار الرعایة تبدیل شده بود. در این مسجد مردگان را غسل می‌دادند و به باغی که درون آن قرار داشت المغیسلة گفته می‌شد.[۳]
به گفته الیاس عبدالغنی، نویسند معاصر، مکان مسجد، در پشت مقرّ قدیمی جوازات، در منطقه عنبریه بوده و از داخل کوچه‌ها راهی به سوی آن وجود داشته است.[۹]
وضعیت امروزین مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]
اخیرا دولت سعودی مسجد مذکور را تخریب کرد و به فاصله اندکی در جنوب آن مسجد دیگری ساخت که به نام مسجد مُغَیسله نامیده شد؛ ولی سپس به مسجد مالحه تغییر نام یافت.[۱۰] در محل مسجد بنی‌دینار تاریخی نیز، ساختمان سه طبقه مربوط به مسجد جدید ساخته شد.[۱۱]
در سال ۱۴۲۵ قمری مسجدی در جنوب مسجد مالحه ساخته شد که نام مسجد مغیسله دارد. اما به گفته عبدالعزیز کعکی، پژوهشگر اماکن مدینه، این مسجد ارتباطی به مسجد قدیمی که پیامبر در آن نماز خوانده و در واقع در شمال مسجد مالحه قرار داشته ندارد.[۱۲] این در حالی است که برخی مورخان مانند محمد الیاس عبدالغنی همین مسجد مغیسله فعلی را که مسجدی کوچک در جنوب مسجد مالحه است، مسجد مغیسله کهن و تاریخی می‌دانند.[۱۳]
نگارخانه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
-
![تصویر و نقاشی که محمد الیاس عبدالغنی، نویسنده کتاب المساجد الاثریة، آن را متعلق به مسجد مغیسله دانسته است.[۱۴]](/images/thumb/e/e6/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A8%D9%86%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B1.jpg/98px-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A8%D9%86%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B1.jpg)
تصویر و نقاشی که محمد الیاس عبدالغنی، نویسنده کتاب المساجد الاثریة، آن را متعلق به مسجد مغیسله دانسته است.[۱۴]
-
تصویری از مسجد مغیسله که گفته شده مربوط به سال ۱۳۵۱/۱۳۵۲ شمسی است.
-
در ورودی مسجد مغیسله جدید
![تصویر و نقاشی که محمد الیاس عبدالغنی، نویسنده کتاب المساجد الاثریة، آن را متعلق به مسجد مغیسله دانسته است.[۱۴]](/view/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A8%D9%86%DB%8C_%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%B1.jpg)
جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ معالم المدینة المنورة، ج۴، ص ۳۶۳
- ↑ معالم المدینة المنورة، ج۴، ص ۳۶۲
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، ص۱۶۱.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ المساجد الاثریة فی المدینة النبویة، ص۵۲.
- ↑ تاریخ المدینة المنوره، ج١، ص64.
- ↑ اخبار المدینة، ص۱۴۹.
- ↑ وفاء الوفاء، ج۳، ص ۲۳۳
- ↑ المدینه بین الماضی و الحاضر، ص ۱۸۷
- ↑ المساجد الاثریه فی المدینه النبویه، ص ۵۲
- ↑ معالم المدینة المنورة، ج۴، ص ۳۴۶ و ۳۶۵
- ↑ معالم المدینة المنورة، ج۴، ص ۳۴۶ و ۳۶۸
- ↑ المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، الجزء ۴، مجلد ۴، ص۳۶۴
- ↑ مساجد الاثریه، ص ۵۳
- ↑ المساجد الاثریة، ص۵۱.
- ↑ اِنَّ النَّبیّ(ص) کانَ کَثِیراً مّا یُصلِّی فِی مَسْجِدِ بَنِی دِینار الَّذِی عِنْدَ الْغَسّالِین.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، تهران، مشعر،
- تاریخ المدینة المنورة، ابوزید عمر بن شبه، قم، دارالفکر، ١٣6٨ش.
- تاریخ معالم المدینه قدیما و حدیثا، احمد یاسین الخیاری، مدینه،۱۴۱۹ق.
- المساجد الاثریة فی المدینة المنورة، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، مطابع الرشید، ۱۴۱۹ق، ۱۹۹۹م.
- المعالم الأثيرة في السنة و السیرة، محمد محمدحسن شراب، بیروت، دارالشامیة، ۱۴۱۱ق.
- وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله سمهودی، لندن، موسسه التراث، ۲۰۰۱م.