مسجد بنی قریظه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مسجد بنی قُرَیظَه''' از مساجد قدیمی [[مدینه]] در کشور [[عربستان]] است که هم اکنون از بین رفته و در شرق [[مسجد فضیخ]]، جنوب شرقی مسجد النبی قرار داشته است. پیامبر(ص) در جریان [[غزوه بنی قریظه]] در محدوده این مسجد نماز خوانده است. بنای اولیه مسجد در اواخر قرن نخست اسلامی ساخته شد و تا 1409 قمری بارها مورد تجدید بنا و مرمت قرار گرفت و در 1422قمری/2002میلادی به کلی تخریب شد. مسجد پیش از تخریب ساختمانی به شکل مربع بدون مأذنه با مساحت 484متر داشته که نمازهای پنج‌گانه در آن برگزار می‌شده است.{{جعبه اطلاعات بنا | |||
{{جعبه اطلاعات بنا | |||
| عنوان = مسجد بنی قریظه | | عنوان = مسجد بنی قریظه | ||
| تصویر = مسجد_بنی_قریظه.jpg | | تصویر = مسجد_بنی_قریظه.jpg | ||
| خط ۶۰: | خط ۵۹: | ||
== نماز پیامبر(ص) == | == نماز پیامبر(ص) == | ||
پیامبر(ص) در محدوده این مسجد نماز خوانده است. گفته شده اینجا در اصل خانه زنی بوده که [[پیامبر(ص)]] در آن نماز خوانده، سپس خانه را در بنای مسجد وارد کرده‌اند.{{یادداشت|توسط عمربن عبدالعزیز به دستور ولید بن عبدالملک (حکومت:۸۶-۹۶ق.)}}.<ref name=":0" /> [[ابن شبه|عمر ابن شبه]] صاحب کتاب [[تاریخ المدینة المنورة]] (م.۲۶۳ق.) مکان نماز پیامبر(ص) را در شرق مسجد در مکان مناره مخروبه مسجد دانسته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=70 تاریخ المدینة المنورة، ص70.]</ref> | پیامبر(ص) در جریان [[غزوه بنی قریظه]] در محدوده این مسجد نماز خوانده است. گفته شده اینجا در اصل خانه زنی بوده که [[پیامبر(ص)]] در آن نماز خوانده، سپس خانه را در بنای مسجد وارد کرده‌اند.{{یادداشت|توسط عمربن عبدالعزیز به دستور ولید بن عبدالملک (حکومت:۸۶-۹۶ق.)}}.<ref name=":0" /> [[ابن شبه|عمر ابن شبه]] صاحب کتاب [[تاریخ المدینة المنورة]] (م.۲۶۳ق.) مکان نماز پیامبر(ص) را در شرق مسجد در مکان مناره مخروبه مسجد دانسته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=70 تاریخ المدینة المنورة، ص70.]</ref> | ||
== تاریخچه بنا == | == تاریخچه بنا == | ||
بنای اولیه مسجد در اواخر قرن نخست اسلامی ساخته شده<ref name=":0" /> | بنای اولیه مسجد در اواخر قرن نخست اسلامی ساخته شده.<ref name=":0" /> [[ابن نجار|محمد ابن نجار]] تاریخ‌نگار مدینه (م.643ق./1245م.) در قرن هفتم مسجد را با طول 10 متر در میان باغ و مزارع توصیف کرده که شباهت ظاهری به [[مسجد قبا]] داشته است. در آن زمان مسجد بدون سقف بود و دیوارهایش خراب شده بود و 16 ستون داشت که برخی از آنها فروریخته بود.<ref>الدرة الثمینة فی اخبار المدینة، ص127.</ref> | ||
مطابق نقل [[محمد بن احمد مطری|محمد مطری]] مدینه‌شناس (م.741ق.) مسجد دارای مناره و ستون و طاق بوده و همگی در طول زمان از بین رفته ولی بقایای آن باقی مانده بود تا اینکه در حدود 710قمری محوطه مسجد تجدید بنا شده است،<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%A8%D9%85%D8%A7_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%A9.pdf&page=135 التعریف بما انست الهجرة، ص135.]</ref> مسجد در 766قمری بزرگ و در میان خانه‌های خراب متعلق به بنی قریظه توصیف شده.<ref>تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجرة، ص483.</ref> مسجد در سال 893قمری نیز مرمت شده.<ref>[[وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی، ج3، ص174.]]</ref> مسجد در قرن دهم قمری موجود بوده.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1.pdf&page=151 عمده الاخبار فی مدینه المختار، ص151.]</ref> | |||
براساس برخی گزارش‌ها ساختمان مسجد در عهد عثمانی (حدود1266ق./1850م.) تجدید بنا شده و | براساس برخی گزارش‌ها ساختمان مسجد در عهد عثمانی (حدود1266ق./1850م.) تجدید بنا شده و تا سال 1400قمری دارای معماری عثمانی بوده است.<ref name=":1" /> مسجد در 1409 ترمیم شد و در 1422قمری/2002میلادی به کلی تخریب شد.<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج3، ص409 و410.</ref> | ||
== ويژگی‌های مسجد پیش از تخریب == | == ويژگی‌های مسجد پیش از تخریب == | ||
در چهاردهم ربيع‌الاول 1418 قمری، اين مسجد از يک رواق و يک صحن تشکيل شده بود و مأذنه‌ای نداشت. با سنگ بازالت (سياه‌رنگ) ساخته شده و رواق به پنج فضای خالی تقسيم شده بود که هر يک از آنها با گنبدی گِرد پوشانده شده بود. ديوارها و گنبد‌ها با گچ سفيد و آهک سفيد پوشيده شده، طول آن 22 در 22متر، ساختمانش به شکل مربع و مساحت آن 484متر بوده است. در آن نمازهای پنج‌گانه برگزار می‌شده است.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=204 المدينه المنوره تطورها العمرانی، ص203 و 204.]</ref> | در چهاردهم ربيع‌الاول 1418 قمری، اين مسجد از يک رواق و يک صحن تشکيل شده بود و مأذنه‌ای نداشت. با سنگ بازالت (سياه‌رنگ) ساخته شده و رواق به پنج فضای خالی تقسيم شده بود که هر يک از آنها با گنبدی گِرد پوشانده شده بود. ديوارها و گنبد‌ها با گچ سفيد و آهک سفيد پوشيده شده، طول آن 22 در 22متر، ساختمانش به شکل مربع و مساحت آن 484متر بوده است. در آن نمازهای پنج‌گانه برگزار می‌شده است.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=204 المدينه المنوره تطورها العمرانی، ص203 و 204.] ؛ معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج3، ص411-416.</ref> | ||
== نگارخانه == | == نگارخانه == | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| خط ۱۱۰: | خط ۱۰۳: | ||
[[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]] | [[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]] | ||
[[رده:مکان‌های منتسب به پیامبر اسلام(ص)]] | [[رده:مکان‌های منتسب به پیامبر اسلام(ص)]] | ||
[[رده:مسجدهای تخریب شده مدینه]] | |||
نسخهٔ ۶ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۱۳
مسجد بنی قُرَیظَه از مساجد قدیمی مدینه در کشور عربستان است که هم اکنون از بین رفته و در شرق مسجد فضیخ، جنوب شرقی مسجد النبی قرار داشته است. پیامبر(ص) در جریان غزوه بنی قریظه در محدوده این مسجد نماز خوانده است. بنای اولیه مسجد در اواخر قرن نخست اسلامی ساخته شد و تا 1409 قمری بارها مورد تجدید بنا و مرمت قرار گرفت و در 1422قمری/2002میلادی به کلی تخریب شد. مسجد پیش از تخریب ساختمانی به شکل مربع بدون مأذنه با مساحت 484متر داشته که نمازهای پنج‌گانه در آن برگزار می‌شده است.
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مسجد غزوه بنی قریضه |
| مکان | عربستان - مدینه |
| کاربری | مسجد |
| جنبه دینی | |
| بزرگداشت نزد | مسلمانان |
| تاریخ بنا | |
| زمان پایه‌گذاری | عصر نبوی |
| بازسازی‌ها | بارها بازسازی شده است. |
| وضعیت فعلی | |
| وضعیت بنا | تخریب شده |
نام و مکان
مسجد بنی قُرَیظَه در شرق مسجد فضیخ و جنوب شرقی مسجد النبی قرار داشته است و به نام مسجد غزوه بنی قریظه نیز شناخته می‌شود.[۱] محدوده مسجد همان مکانی است که پیامبر(ص) در جریان محاصره بنی قریظه، چادر خود را برپا کرد.[۲]
نماز پیامبر(ص)
پیامبر(ص) در جریان غزوه بنی قریظه در محدوده این مسجد نماز خوانده است. گفته شده اینجا در اصل خانه زنی بوده که پیامبر(ص) در آن نماز خوانده، سپس خانه را در بنای مسجد وارد کرده‌اند.[یادداشت ۱].[۱] عمر ابن شبه صاحب کتاب تاریخ المدینة المنورة (م.۲۶۳ق.) مکان نماز پیامبر(ص) را در شرق مسجد در مکان مناره مخروبه مسجد دانسته است.[۳]
تاریخچه بنا
بنای اولیه مسجد در اواخر قرن نخست اسلامی ساخته شده.[۱] محمد ابن نجار تاریخ‌نگار مدینه (م.643ق./1245م.) در قرن هفتم مسجد را با طول 10 متر در میان باغ و مزارع توصیف کرده که شباهت ظاهری به مسجد قبا داشته است. در آن زمان مسجد بدون سقف بود و دیوارهایش خراب شده بود و 16 ستون داشت که برخی از آنها فروریخته بود.[۴]
مطابق نقل محمد مطری مدینه‌شناس (م.741ق.) مسجد دارای مناره و ستون و طاق بوده و همگی در طول زمان از بین رفته ولی بقایای آن باقی مانده بود تا اینکه در حدود 710قمری محوطه مسجد تجدید بنا شده است،[۵] مسجد در 766قمری بزرگ و در میان خانه‌های خراب متعلق به بنی قریظه توصیف شده.[۶] مسجد در سال 893قمری نیز مرمت شده.[۷] مسجد در قرن دهم قمری موجود بوده.[۸]
براساس برخی گزارش‌ها ساختمان مسجد در عهد عثمانی (حدود1266ق./1850م.) تجدید بنا شده و تا سال 1400قمری دارای معماری عثمانی بوده است.[۹] مسجد در 1409 ترمیم شد و در 1422قمری/2002میلادی به کلی تخریب شد.[۱۰]
ويژگی‌های مسجد پیش از تخریب
در چهاردهم ربيع‌الاول 1418 قمری، اين مسجد از يک رواق و يک صحن تشکيل شده بود و مأذنه‌ای نداشت. با سنگ بازالت (سياه‌رنگ) ساخته شده و رواق به پنج فضای خالی تقسيم شده بود که هر يک از آنها با گنبدی گِرد پوشانده شده بود. ديوارها و گنبد‌ها با گچ سفيد و آهک سفيد پوشيده شده، طول آن 22 در 22متر، ساختمانش به شکل مربع و مساحت آن 484متر بوده است. در آن نمازهای پنج‌گانه برگزار می‌شده است.[۹]
نگارخانه
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ اخبار المدینه، ص141.
- ↑ فتح الباری، ج7، ص317؛ معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج3، ص399.
- ↑ تاریخ المدینة المنورة، ص70.
- ↑ الدرة الثمینة فی اخبار المدینة، ص127.
- ↑ التعریف بما انست الهجرة، ص135.
- ↑ تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجرة، ص483.
- ↑ وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی، ج3، ص174.
- ↑ عمده الاخبار فی مدینه المختار، ص151.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ المدينه المنوره تطورها العمرانی، ص203 و 204. ؛ معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج3، ص411-416.
- ↑ معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج3، ص409 و410.
- ↑ توسط عمربن عبدالعزیز به دستور ولید بن عبدالملک (حکومت:۸۶-۹۶ق.)
منابع
- فتح الباری، ابن حجر عسقلانی، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا.
- اخبار المدینه، محمدبن حسن ابن زباله، مدینه، المملکه العربیه السعودی، 1424ق.
- تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجرة، ابوبکر بن حسین مراغی، فیوم، دارالفلاح، 1430ق.
- الدرة الثمینه فی اخبار مدينة، محمد بن محمود النجار، بیروت، دارالارقم، بی‌تا.
- الرحلة العیاشیه 1661-1663م، عبدالله بن محمد عیاشی، ابوظبی، 2006م.
- عمدة الاخبار فی مدینة المختار، احمد عباسی، قاهره، اسعد طرابزونی، بی‌تا.
- وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله سمهودی، لندن، موسسه التراث، ۲۰۰۱م.
- مساجد صلی فیها رسول الله فی الحرمین الشریفین و الجزیرة العربیة، سید ضیاء الدین بن محمد بن مقبول عطار، جده، کنوز المعرفة، 1434ق.
- المدینه بین الماضی و الحاضر، ابراهیم بن علی العیاشی، ۱۹۷۲م.
- تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، احمد یاسین خیاری، ریاض، المملکة العربیة السعودیة، ۱۴۱۹ق.
- وصف المدینه المنوره، علی بن موسی الافندی، مطبعة نهضة مصر.
- الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین، محمدامین الشنقیطی، جده، دارالقبلة، ١٩٩٢م.
- آثار المدینة المنوره، عبدالقدوس الانصاری، مدینه، المکتبه السلفیه، ۱۳۹۳ق.