مسجد بنی قریظه
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مسجد غزوه بنی قریضه |
| مکان | عربستان - مدینه |
| کاربری | مسجد |
| جنبه دینی | |
| بزرگداشت نزد | مسلمانان |
| تاریخ بنا | |
| زمان پایه‌گذاری | عصر نبوی |
| بازسازی‌ها | بارها بازسازی شده است. |
| وضعیت فعلی | |
| وضعیت بنا | تخریب شده |
نام و مکان
مسجد بنی قُرَیظَه در شرق مسجد فضیخ و جنوب شرقی مسجد النبی قرار داشته است. به نام مسجد غزوه بنی قریظه نیز شناخته می‌شود.[۱] محدوده مسجد در صدر اسلام همان مکانی بود که پیامبر(ص) در جریان محاصره بنی قریظه در آن، چادر خود را برپا کرد.[۲]
نماز پیامبر(ص)
پیامبر(ص) در محدوده این مسجد نماز خوانده است.[۱] براساس منابع قدیمی محل نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده مناره‌ی تخریب شده در شرق مسجد بنی قریظه قرار داشته، اینجا در اصل خانه زنی بوده که پیامبر(ص) در آن نماز خوانده[۳]، سپس خانه را ذیل بنای مسجد وارد کرده‌اند[یادداشت ۱].[۱]
تاریخچه بنا
بنای اولیه مسجد در اواخر قرن نخست اسلامی ساخته شده[۱]، محمد ابن نجار تاریخ‌نگار مدینه (م.643ق./1245م) مسجد را با طول 20ذراع در میان باغ و مزارع توصیف کرده که شباهت ظاهری به مسجد قبا داشته. مسجد بدون سقف با دیوارهای خراب شده و 16 استوانه که برخی از آنها فروریخته، توصیف شده.[۴]
مطري (م.741ق.)
مسجد در 766قمری بزرگ و با طول و عرض 20 ذراع در میان خانه‌های خراب متعلق به بنی قریظه توصیف شده.[۵] برخی محققان معاصر حدسهای مبنی بر انهدام مسجد
براساس برخی گزارش‌ها ساختمان مسجد در عهد عثمانی (حدود1266ق./1850م.) تجدید بنا شده و ساختمان مسجد پیش از تخریب دارای معماری عثمانی بوده است.
ويژگی‌های مسجد پیش از تخریب
در چهاردهم ربيع‌الاول 1418 قمری، اين مسجد از يک رواق و يک صحن تشکيل شده بود و مأذنه‌ای نداشت. با سنگ بازالت (سياه‌رنگ) ساخته شده و رواق به پنج فضای خالی تقسيم شده بود که هر يک از آنها با گنبدی گِرد پوشانده شده بود. ديوارها و گنبد‌ها با گچ سفيد و آهک سفيد پوشيده شده، طول آن 22 در 22متر، ساختمانش به شکل مربع و مساحت آن 484متر بوده است. در آن نمازهای پنج‌گانه برگزار می‌شده است.[۶]
نگارخانه
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ اخبار المدینه، ص141.
- ↑ فتح الباری، ج7، ص317؛ معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج3، ص399.
- ↑ تاریخ المدینة المنورة، ص70.
- ↑ الدرة الثمینة فی اخبار المدینة، ص127.
- ↑ تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجرة، ص483.
- ↑ المدينه المنوره تطورها العمرانی، ص203 و 204.
- ↑ توسط عمربن عبدالعزیز به دستور ولید بن عبدالملک (حکومت:۸۶-۹۶ق.)
منابع
- فتح الباری، ابن حجر عسقلانی، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا.
- اخبار المدینه، محمدبن حسن ابن زباله، مدینه، المملکه العربیه السعودی، 1424ق.
- تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجرة، ابوبکر بن حسین مراغی، فیوم، دارالفلاح، 1430ق.
- الدرة الثمینه فی اخبار مدينة، محمد بن محمود النجار، بیروت، دارالارقم، بی‌تا.
- الرحلة العیاشیه 1661-1663م، عبدالله بن محمد عیاشی، ابوظبی، 2006م.
- عمدة الاخبار فی مدینة المختار، احمد عباسی، قاهره، اسعد طرابزونی، بی‌تا.
- وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله سمهودی، لندن، موسسه التراث، ۲۰۰۱م.
- مساجد صلی فیها رسول الله فی الحرمین الشریفین و الجزیرة العربیة، سید ضیاء الدین بن محمد بن مقبول عطار، جده، کنوز المعرفة، 1434ق.
- المدینه بین الماضی و الحاضر، ابراهیم بن علی العیاشی، ۱۹۷۲م.
- تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، احمد یاسین خیاری، ریاض، المملکة العربیة السعودیة، ۱۴۱۹ق.
- وصف المدینه المنوره، علی بن موسی الافندی، مطبعة نهضة مصر.
- الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین، محمدامین الشنقیطی، جده، دارالقبلة، ١٩٩٢م.
- آثار المدینة المنوره، عبدالقدوس الانصاری، مدینه، المکتبه السلفیه، ۱۳۹۳ق.