مسجد امام علی در خندق: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
(صفحه‌ای تازه حاوی «اتا» ایجاد کرد)
 
 
(۲۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
اتا
'''مسجد امام علی(ع)''' جزو مساجد قدیمی مدینه و دارای پیشینه تاریخی مربوط به [[غزوه احزاب]] است و یکی از [[مساجد سبعه|مساجد هفتگانه فتح]] محسوب می‌شود. نقل‌هایی درباره نمازخواندن [[رسول خدا(ص)]] در محدوده این مسجد در میانه [[غزوه خندق]] در کتب مختلف نقل شده است. مکان مسجد در جنوبی‌ترین بخش منطقه خندق در بلندی [[کوه سلع]] است و در فاصله 43 متری شرق آن، [[مسجد فاطمه زهرا (س)|مسجد حضرت زهرا]] قرار دارد.
 
آن چنان که برخی از محققان نوشته‌اند در سال های اخیر در محدوده خندق، نام [[مسجد ابوبکر(خندق)|مسجد ابوبکر]] و علی(ع)، جابجا شده است. مسجد امام علی(ع) کنونی، که سالها پیش بر اساس نقشه‌های قدیمی مدینه (مربوط به سال1947م/1366ه) نام ابوبکر را بر خود داشته، در حال حاضر دارای بنایی بدونه ماذنه و یک محراب کوچک است.
[[رده:مقاله‌های در حال ویرایش]]
 
{{جعبه اطلاعات بنا
| عنوان = مسجد حضرت علی(ع) در خندق
| تصویر = مسجد علی1.png
| اندازه تصویر =
| پیوند تصویر =
| توضیح تصویر =
| نام‌های دیگر =
| مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * در بخش غربی [[کوه سلع]]
| کاربری = مسجد
| بزرگداشت نزد = مسلمانان
| وابسته به دین/مذهب = اسلام
| باورها =
| آیین‌ها =
| زمان پایه‌گذاری =
| بنیانگذار =
| رویدادها = نمازخواندن [[رسول خدا(ص)]] در محدوده این مسجد در میانه [[غزوه خندق]]
| بازسازی‌ها =
| ویژگی‌های تاریخی =
| مساحت =
| طول =
| عرض =
| ارتفاع =
| وضعیت بنا = موجود
| گنجایش =
| امکانات =
| بخش‌های بنا = صحن غیر مسقف در جهت شمال - محراب
| ویژگی‌ها = از جمله مساجد موجود در محدوده [[مساجد فتح]]
| عرض جغرافیایی = 24.475673
| طول جغرافیایی = 39.595473
| توضیح نقشه =
}}
== مکان ==
 
'''مسجد امام علی(ع)''' در شهر مدینه و در محدوده [[مساجد فتح]] قرار دارد، این مجموعه مساجد، ارتباط خود را با واقعه تاریخی [[غزوه خندق]] حفظ کرده اند.<ref name=":0">مغازی، واقدی، ج1، ص488.</ref> مسجد امام علی(ع) منتسب به حضرت امیرالمومنین علی بن ابی‌طالب(ع) است و در انتهای جنوبی مساجد هفتگانه فتح، در بخش مرتفع [[کوه سلع]] قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=146 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص146.]</ref> این مسجد در جهت غرب خود، بسیار نزدیک به [[مسجد فاطمه زهرا (س)|مسجد حضرت زهرا(س)]] می‌باشد و با آن 43 متر فاصله دارد.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، کعکی، جزء الرابع، المجلد الرابع، ص163و165.</ref>
 
== توصیف بنا ==
مسجد زمینی مستطیلی شکل دارد و دیوارهای آن از جنس سنگ بازالت است و همچنین دارای سقفی است که به سمت حیاط شمالی روبروی مسجد، باز می‌شود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=147 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص147.]</ref> این توصیف از مسجد مربوط به الیاس عبدالغنی پیش از سال 1418ه می‌باشد و به نظر میرسد مسجد در این اوصاف تا 1432هجری<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، کعکی، جزء الرابع، المجلد الرابع، ص171و166.</ref> و بعد از آن تا امروز تغییری نداشته است.
 
همچنین مسجد بدون ماذنه و دارای یک محراب کوچک در داخل دیواری که به سمت قبله است می‌باشد. ورودی مسجد در جهت شمال است و به حیاطی بدون سقف منتهی می‌شود. پیشینه ساختمان فعلی مسجد به زمان سلطان عبدالمجید اول (به سال 1270ه/1854م) باز می‌گردد.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، کعکی، جزء الرابع، المجلد الرابع، ص166.</ref>
 
== جابجا شدن نام مسجد با مسجد ابوبکر ==
آن چنان که برخی از محققان نوشته‌اند در سال های اخیر در محدوده خندق، نام [[مسجد ابوبکر(خندق)|مسجد ابوبکر]] و علی(ع)، جابجا شده است و بر اساس نقشه های قدیمی مدینه، این جابجایی مربوط به پس از سال 1947م/1366ه<ref name=":1">معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، کعکی، جزء الرابع، المجلد الرابع، ص162.</ref> و پیش از سال 1981میلادی می‌باشد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=193 المدینه المنوره تطورها العمرانی،ص 193.]</ref> به این ترتیب پس از این تاریخ در دوره معاصر، نام مسجد امام علی از مسجد نزدیک خیابان به مسجد نزدیک [[کوه سلع]] منتقل شده است<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 297</ref>
 
لمعی مصطفی از مورخان معاصر، در تحقیقی با مقایسه نقشه مدینه در سال 1947م و منابع قدیمتر از جمله [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=189 وفاءالوفاء] و [[:پرونده:عمده الاخبار فی مدینه المختار.pdf|عمدة الاخبار]](قرن دهم هجری) بر جابجا شدن نام مساجد ابوبکر و علی در دوران معاصر تأکید می‌کند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=192 المدینه المنوره تطورها العمرانی،ص 192 و 191]</ref>
 
== نماز خواندن پیامبر در محدوده مسجد ==
مسجد امام علی(ع) جزو مساجد قدیمی و دارای پیشینه تاریخی مربوط به [[غزوه احزاب]] است و یکی از [[مساجد سبعه|مساجد هفتگانه فتح]] محسوب می‌شود.<ref name=":1" /> واقدی(متوفی207هجری) در کتاب مغازی خود، روایتی درباره نماز خواندن [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] در تمامی مساجد [[خندق (غزوه)|منطقه خندق]] ارائه کرده و سپس تاکید می‌کند که این از قطعی‌ترین احادیث است.<ref name=":0" />
 
== تصاویر ==
 
=== وضعیت امروزی مسجد ===
<gallery>
پرونده:مسجد علی11.png|فضای بیرونی مسجد
پرونده:مسجد علی3.png|alt=
پرونده:مسجد علی12.png|محراب
پرونده:مسجد علی 13.png|طراحی متفاوت سقف مسجد که در برخی منابع با عنوان سقف متقاطع توصیف شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=147 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص147.]</ref>
پرونده:مسجد علی20.png|alt=
پرونده:مسجد علی21.png|alt=
</gallery>
 
=== تصاویر پیش از سال 2022 ===
<gallery>
پرونده:مسجد علی14.png|alt=
پرونده:مسجد علی5.png|alt=
پرونده:مسجد علی6.png|alt=
پرونده:مسجد علی2.png|alt=
پرونده:مسجد علی8.png|alt=|نقشه مسجد
پرونده:مسجد علی22.png|تصویر از بالا که در آن سقف متقاطع یا سقف چهارتکه مسجد قابل مشاهده است. همچنین در سمت راست تصویر [[مسجد فاطمه زهرا (س)|مسجد حضرت زهرا(ص)]] نیز مشخص می‌باشد.
</gallery>
=== تصاویر قدیمی‌تر مسجد ===
<gallery>
پرونده:مسجد علی7.jpg|alt=
پرونده:مسجد علی15.png|alt=
پرونده:مسجد علی16.png|خروجی حیاط مسجد
پرونده:مسجد علی17.png|alt=
پرونده:مسجد علی18.png|alt=
پرونده:مسجد علی9.jpg|در تصاویر هوایی، مسجد قبلی امام علی(ع) که هم اکنون تخریب شده و پیش از تخریب به نام ابوبکر تغییر نام داده بود، مشخص می‌باشد.
پرونده:مسجد علی10.jpg|alt=
</gallery>
 
== جستارهای وابسته ==
 
* [[کوه سلع]]
* [[غزوه خندق]]
* [[مساجد فتح]]
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
 
== منابع ==
{{منابع}}
*'''المغازی'''، واقدی، نشر دانش اسلامی، 1405ه.
*'''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ق.
*'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
*'''المدینه المنوره تطورها العمرانی و تراثها المعماری'''، صالح لمعی مصطفی، بیروت، دارالنهضه العربیه، 1981م.
*'''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، مشعر، 1390.
{{پایان}}{{مساجد}}
[[رده:مسجدهای مدینه]]
[[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]]
[[رده:مکان‌های منتسب به امام علی(ع)]]
[[رده:مکان‌های منتسب به پیامبر اسلام(ص)]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۵۵

مسجد امام علی(ع) جزو مساجد قدیمی مدینه و دارای پیشینه تاریخی مربوط به غزوه احزاب است و یکی از مساجد هفتگانه فتح محسوب می‌شود. نقل‌هایی درباره نمازخواندن رسول خدا(ص) در محدوده این مسجد در میانه غزوه خندق در کتب مختلف نقل شده است. مکان مسجد در جنوبی‌ترین بخش منطقه خندق در بلندی کوه سلع است و در فاصله 43 متری شرق آن، مسجد حضرت زهرا قرار دارد.

آن چنان که برخی از محققان نوشته‌اند در سال های اخیر در محدوده خندق، نام مسجد ابوبکر و علی(ع)، جابجا شده است. مسجد امام علی(ع) کنونی، که سالها پیش بر اساس نقشه‌های قدیمی مدینه (مربوط به سال1947م/1366ه) نام ابوبکر را بر خود داشته، در حال حاضر دارای بنایی بدونه ماذنه و یک محراب کوچک است.

مسجد حضرت علی(ع) در خندق
اطلاعات اوليه
مکان عربستان * مدینه * در بخش غربی کوه سلع
کاربری مسجد
جنبه دینی
بزرگداشت نزد مسلمانان
وابسته به دین/مذهب اسلام
تاریخ بنا
رویدادها نمازخواندن رسول خدا(ص) در محدوده این مسجد در میانه غزوه خندق
وضعیت فعلی
وضعیت بنا موجود
بخش‌های بنا صحن غیر مسقف در جهت شمال - محراب
ویژگی‌ها از جمله مساجد موجود در محدوده مساجد فتح

مسیریابی

در حال بارگیری نقشه...

مکان[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسجد امام علی(ع) در شهر مدینه و در محدوده مساجد فتح قرار دارد، این مجموعه مساجد، ارتباط خود را با واقعه تاریخی غزوه خندق حفظ کرده اند.[۱] مسجد امام علی(ع) منتسب به حضرت امیرالمومنین علی بن ابی‌طالب(ع) است و در انتهای جنوبی مساجد هفتگانه فتح، در بخش مرتفع کوه سلع قرار دارد.[۲] این مسجد در جهت غرب خود، بسیار نزدیک به مسجد حضرت زهرا(س) می‌باشد و با آن 43 متر فاصله دارد.[۳]

توصیف بنا[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسجد زمینی مستطیلی شکل دارد و دیوارهای آن از جنس سنگ بازالت است و همچنین دارای سقفی است که به سمت حیاط شمالی روبروی مسجد، باز می‌شود.[۴] این توصیف از مسجد مربوط به الیاس عبدالغنی پیش از سال 1418ه می‌باشد و به نظر میرسد مسجد در این اوصاف تا 1432هجری[۵] و بعد از آن تا امروز تغییری نداشته است.

همچنین مسجد بدون ماذنه و دارای یک محراب کوچک در داخل دیواری که به سمت قبله است می‌باشد. ورودی مسجد در جهت شمال است و به حیاطی بدون سقف منتهی می‌شود. پیشینه ساختمان فعلی مسجد به زمان سلطان عبدالمجید اول (به سال 1270ه/1854م) باز می‌گردد.[۶]

جابجا شدن نام مسجد با مسجد ابوبکر[ویرایش | ویرایش مبدأ]

آن چنان که برخی از محققان نوشته‌اند در سال های اخیر در محدوده خندق، نام مسجد ابوبکر و علی(ع)، جابجا شده است و بر اساس نقشه های قدیمی مدینه، این جابجایی مربوط به پس از سال 1947م/1366ه[۷] و پیش از سال 1981میلادی می‌باشد.[۸] به این ترتیب پس از این تاریخ در دوره معاصر، نام مسجد امام علی از مسجد نزدیک خیابان به مسجد نزدیک کوه سلع منتقل شده است[۹]

لمعی مصطفی از مورخان معاصر، در تحقیقی با مقایسه نقشه مدینه در سال 1947م و منابع قدیمتر از جمله وفاءالوفاء و عمدة الاخبار(قرن دهم هجری) بر جابجا شدن نام مساجد ابوبکر و علی در دوران معاصر تأکید می‌کند.[۱۰]

نماز خواندن پیامبر در محدوده مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسجد امام علی(ع) جزو مساجد قدیمی و دارای پیشینه تاریخی مربوط به غزوه احزاب است و یکی از مساجد هفتگانه فتح محسوب می‌شود.[۷] واقدی(متوفی207هجری) در کتاب مغازی خود، روایتی درباره نماز خواندن پیامبر(ص) در تمامی مساجد منطقه خندق ارائه کرده و سپس تاکید می‌کند که این از قطعی‌ترین احادیث است.[۱]

تصاویر[ویرایش | ویرایش مبدأ]

وضعیت امروزی مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • فضای بیرونی مسجد

    فضای بیرونی مسجد

  • محراب

    محراب

  • طراحی متفاوت سقف مسجد که در برخی منابع با عنوان سقف متقاطع توصیف شده است.[۱۱]

    طراحی متفاوت سقف مسجد که در برخی منابع با عنوان سقف متقاطع توصیف شده است.[۱۱]

تصاویر پیش از سال 2022[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • نقشه مسجد

  • تصویر از بالا که در آن سقف متقاطع یا سقف چهارتکه مسجد قابل مشاهده است. همچنین در سمت راست تصویر مسجد حضرت زهرا(ص) نیز مشخص می‌باشد.

    تصویر از بالا که در آن سقف متقاطع یا سقف چهارتکه مسجد قابل مشاهده است. همچنین در سمت راست تصویر مسجد حضرت زهرا(ص) نیز مشخص می‌باشد.

تصاویر قدیمی‌تر مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • خروجی حیاط مسجد

    خروجی حیاط مسجد

  • در تصاویر هوایی، مسجد قبلی امام علی(ع) که هم اکنون تخریب شده و پیش از تخریب به نام ابوبکر تغییر نام داده بود، مشخص می‌باشد.

    در تصاویر هوایی، مسجد قبلی امام علی(ع) که هم اکنون تخریب شده و پیش از تخریب به نام ابوبکر تغییر نام داده بود، مشخص می‌باشد.

جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ مغازی، واقدی، ج1، ص488.
  2. ↑ مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص146.
  3. ↑ معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، کعکی، جزء الرابع، المجلد الرابع، ص163و165.
  4. ↑ مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص147.
  5. ↑ معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، کعکی، جزء الرابع، المجلد الرابع، ص171و166.
  6. ↑ معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، کعکی، جزء الرابع، المجلد الرابع، ص166.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، کعکی، جزء الرابع، المجلد الرابع، ص162.
  8. ↑ المدینه المنوره تطورها العمرانی،ص 193.
  9. ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 297
  10. ↑ المدینه المنوره تطورها العمرانی،ص 192 و 191
  11. ↑ مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص147.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • المغازی، واقدی، نشر دانش اسلامی، 1405ه.
  • مساجد الاثریه، محمد الیاس عبدالغنی، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ق.
  • معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
  • المدینه المنوره تطورها العمرانی و تراثها المعماری، صالح لمعی مصطفی، بیروت، دارالنهضه العربیه، 1981م.
  • آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، مشعر، 1390.
برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=مسجد_امام_علی_در_خندق&oldid=59635»