مسجد قبلتین: تفاوت میان نسخه‌ها

| عرض جغرافیایی = 24.484160

| طول جغرافیایی = 39.578777

| ‌ توضیح نقشه =  

مسجد قبلتین یا مسجد ذو قبلتین (دارای دو قبله) به علت رخداد [[تغییر قبله]] که در این مسجد رخ داد، چنین نامگذاری شده و مسجد ذوقبلتین نیز خوانده می‌شود.<ref name=":0">من لایحضره الفقیه، ج1، ص426 ؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87.pdf&page=144 اخبار مدینة الرسول(ص)، ص١44.]</ref> آن را مسجد بنی‌سلمه نیز می‌نامند زیرا در روستای بنی سلمه قرار گرفته بود.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=184 مساجد الاثریه فی مدینة النبویة، ص183.]</ref>

اين مسجد در جهت شمال غربی [[مدینه|مدينه منوره]]، در غرب [[کوه سلع]] است.<ref name=":1" /> محدوده مسجد به القاع معروف است<ref name=":2">الدرة الثمینه فی اخبار المدینه، ص127.</ref> که در غرب [[مساجد فتح]]<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=195 وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی، ص195.]</ref> و نزدیکی [[چاه رومه]] قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D8%B5%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=17 وصف المدینه المنوره، ص17.] ؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=133 آثار مدینه المنوره، ص133.]</ref>

[[تغییر قبله]] در ١5 [[شعبان]] سال دوم [[هجرت]] در مسجد قبلتین روی داد. تا پیش از آن، مسلمانان به سوی [[بیت‌المقدس]] نماز می‌خواندند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1.pdf&page=159 عمده الاخبار فی مدینه المختار، ص159]</ref> حکم تغییر قبله در وسط نماز [[پیامبر(ص)]] ابلاغ شد و نمازگزاران دو رکعت از نماز ظهر(یا عصر){{یادداشت|اقوال در عنوان نماز و کیفیت تغییر قبله بین دو نماز یا بین یک نماز واحد مختلف است.

منابع قدیمی این مسجد را جزو مساجدی که [[پیامبر(ص)]] در آنها نماز خوانده ذکر کرده‌اند<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=68 تاریخ المدینة المنورة، ص68]</ref> و بر این اساس پیشینه ساخت مسجد را به عصر نبوی بازمی‌گردانند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=192 مساجد الاثریه فی المدینة النبویة، ص192]</ref> مسجد در قرن هفتم قمری مخروبه و سنگ‌های آن برداشته شده بود.<ref name=":2" />

در سال 893 و 950 قمری آن را بازسازی کردند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=197 وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی، ص197.]</ref> ابوسالم عياشی در سفرنامه‌اش به سال 1073 قمری/1662ميلادی، بنای مسجد را ساختمانی محکمی توصیف کرده است.<ref>الرحلة العیاشیه 1661-1663م، ج1، ص394.</ref>  

براساس برخی گزارش‌ها، این مسجد در اواخر قرن چهاردهم قمری رو به ویرانی بود و سپس بازسازی شد و آثار قبله در دو جهت بیت المقدس{{یادداشت|محراب بیت المقدس به علت رفتار برخی عوام در نماز خواندن به سمت آن، از بین رفت. الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین، ص236.}} و مکه در آن ایجاد شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%B6%D8%B1.pdf&page=74 المدینه بین الماضی و الحاضر، ص74.]</ref> تجدید بنای مسجد در سال 1408 قمری منجر به شکل امروزی مسجد شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%B5%D9%84%DB%8C_%D9%81%DB%8C%D9%87%D8%A7_%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84_%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87.pdf&page=233 مساجد صلی فیها رسول الله، ص233.]</ref>

محدوده کلی مسجد، مثلثی است. ولی ساختمان اصلی از دو طبقه در چهار جهت تشکيل شده و از طريق بالکنی که طول آن 83متر است، بر خيابان اصلی ‌اشراف دارد. طول نمای جنوبی 95متر و نمای غربی آن، 82 متر است و مقابل آن، قبرستانی قديمی به نام [[مقبرة القبلتین]] قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=408 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص408.]</ref> مسجد، دو مناره و دوگنبد دارد و مساحت کلی آن مسجد به 3920 متر مربع می‌رسد که حدود دوهزار نمازگزار را در خود جای می‌دهد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=194 مساجد الاثریه فی مدینة النبویة، ص194-196]</ref>

پرونده:مسجد قبلتین 7.png|تصویر قدیمی مسجد پیش از بازسازی سال 1408 قمری.

پرونده:مسجد قبلتین 5.png|تصویر قدیمی مسجد منتشر شده در کتاب [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=132 آثار مدینه المنوره].  

*'''من لا يحضره الفقيه'''، شیخ صدوق، ترجمه غفاری، قم، دارالکتب الاسلامی، ١385ش.

*'''اخبار المدینه'''، محمدبن حسن ابن زباله، مدینه، المملکه العربیه السعودی، 1424ق.

*'''الدرة الثمینه فی اخبار مدينة'''، محمد بن محمود النجار، بیروت، دارالارقم، بی‌تا.

*'''الرحلة العیاشیه 1661-1663م'''، عبدالله بن محمد عیاشی، ابوظبی، 2006م.

*'''مساجد صلی فیها رسول الله فی الحرمین الشریفین و الجزیرة العربیة'''، سید ضیاء الدین بن محمد بن مقبول عطار، جده، کنوز المعرفة، 1434ق.

*'''الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین'''، محمدامین الشنقیطی، جده، دارالقبلة، ١٩٩٢م.