اسرار طواف: تفاوت میان نسخه‌ها
صفحه‌ای تازه حاوی «اسرار طواف مجموعه‌ای از حکمت‌های گوناگونی پیرامون حقیقت و آموزه طواف از بنیادی‌ترین اعمال حج و عمره است که در قرآن و سنت جایگاه برجسته‌ای دارد و در منابع فقهی، تفسیری، حدیثی و عرفانی، ابعاد و برای آن بیان شده است. مجموعه این آموزه‌ها در من...» ایجاد کرد |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
اسرار طواف مجموعه‌ای از حکمت‌های گوناگونی پیرامون حقیقت و | اسرار طواف مجموعه‌ای از حکمت‌های گوناگونی پیرامون معنا و فلسفه چرخیدن به دور [[کعبه]] است که به ورای عمل ظاهری چرخیدن و حقیقت آن در منابع اسلامی می‌پردازد. طواف از بنیادی‌ترین اعمال [[حج]] و [[عمره]] است که در قرآن و سنت جایگاه برجسته‌ای دارد و در منابع فقهی، تفسیری، حدیثی و عرفانی، ابعادی برای آن بیان شده است. مجموعه این آموزه‌ها با عنوان «اسرار طواف» طرح شده‌اند. | ||
طواف | اسرار طواف حامل پیام‌هایی در باب یکتاپرستی، فروتنی، یکپارچگی امت اسلامی، تربیت روح و یادآوری پیمان انسان با خداوند است؛ پیام‌هایی که این عبادت را در کنار سایر [[اعمال حج تمتع|مناسک حج]]، به یکی از پرمعناترین جلوه‌های بندگی تبدیل کرده است. | ||
== طواف == | == طواف == | ||
{{اصلی|طواف}}طواف، هفت دور چرخیدن دور [[کعبه]] در [[مسجدالحرام]] است، که یکی از اعمال [[حج]] و [[عمره]] دانسته شده است.<ref>درسنامه مناسک حج، ص۳۳.</ref> | {{اصلی|طواف}}طواف، هفت دور چرخیدن دور [[کعبه]] در [[مسجدالحرام]] است، که یکی از اعمال [[حج]] و [[عمره]] دانسته شده است.<ref>درسنامه مناسک حج، ص۳۳.</ref> | ||
== اهمیت دانستن اسرار طواف == | |||
اهمیت آگاهی از اسرار طواف در این است که صرفِ چرخیدن بر گرد کعبه کافی نیست؛ مشرکان جاهلیت نیز طواف می‌کردند و قرآن آن را نکوهیده است.<ref>انفال، 35.</ref> اگر زائر معنای طواف را نداند، ممکن است مانند جاهلان تنها حرکت ظاهری انجام دهد و حتی در حال طواف نیز به غیر خدا توجه کند و مرتکب گناه شود.<ref>صحبای حج، ص193.</ref> | |||
== جایگاه طواف در قرآن و سنت == | == جایگاه طواف در قرآن و سنت == | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۴: | ||
در روایات نبوی و احادیث اهل‌بیت(ع) نیز بر فضیلت طواف تأکید فراوان شده و گاه از آن با عنوان «نماز» یاد شده است؛ عبادتی که پاکی، حضور قلب و تقرب به خداوند را در پی دارد. | در روایات نبوی و احادیث اهل‌بیت(ع) نیز بر فضیلت طواف تأکید فراوان شده و گاه از آن با عنوان «نماز» یاد شده است؛ عبادتی که پاکی، حضور قلب و تقرب به خداوند را در پی دارد. | ||
== | == اسرار توحیدی طواف == | ||
در نگاه بسیاری از مفسران و محققان، طواف جلوه‌ای از | در نگاه بسیاری از مفسران و محققان، طواف جلوه‌ای از توحید عملی است.<ref name=":0">صحبای حج، ص190.</ref> حرکت دایره‌ای همه حاجیان به دور یک مرکز، یادآور آن است که مقصد همه مؤمنان خداوند یکتا است و تفرّق و دوگانگی در مسیر بندگی جایی ندارد. | ||
از جمله معانی توحیدی که برای طواف ذکر شده است: | از جمله معانی توحیدی که برای طواف ذکر شده است: | ||
* طواف به دور کعبه به منزله نماز است.<ref>عوالی الئالی، ج2، ص167.</ref> | |||
* یادآوری بنای کعبه به دست ابراهیم(ع) و تجدید پیمان با دین توحیدی. | * یادآوری بنای کعبه به دست ابراهیم(ع) و تجدید پیمان با دین توحیدی. | ||
* متمرکز کردن نگاه و توجه بر یک نقطه واحد، برای یادآوری مرکزیت خداوند در زندگی. | * متمرکز کردن نگاه و توجه بر یک نقطه واحد، برای یادآوری مرکزیت خداوند در زندگی. | ||
* ترک علایق پراکنده و وحدت‌بخشی نیّت در برابر خانه‌ای که خدا آن را «قیاماً للناس» قرار داده است. | * ترک علایق پراکنده و وحدت‌بخشی نیّت در برابر خانه‌ای که خدا آن را «قیاماً للناس» قرار داده است. | ||
== | == اسرار اخلاقی و معنوی == | ||
منابع اخلاقی و تربیتی، طواف را تمرینی برای چند ارزش مهم معنوی می‌دانند: | منابع اخلاقی و تربیتی، طواف را تمرینی برای چند ارزش مهم معنوی می‌دانند: | ||
| خط ۲۸: | خط ۳۲: | ||
* '''یاد قیامت:''' یکسانی لباس و تجمع بزرگ انسان‌ها، یادآور اجتماع عمومی در روز رستاخیز است. | * '''یاد قیامت:''' یکسانی لباس و تجمع بزرگ انسان‌ها، یادآور اجتماع عمومی در روز رستاخیز است. | ||
== | == اسرار عرفانی و رمزی طواف == | ||
در | در نگاه عرفانی، طواف نمادی از سیر باطنی انسان به سوی خدا معرفی شده است. مهم‌ترین اشارات عرفانی که در منابع آمده عبارت است از: | ||
مهم‌ترین اشارات عرفانی که در منابع آمده عبارت است از: | |||
* '''به دور عرش''': کعبه تمثیلی از عرش خدا و در امتداد [[بیت المعمور|بیت معمور]] است.<ref>بحار، ج96، ص57.</ref> پس طوافِ شایسته به دور کعبه، مقامات بالاتر را به دنبال دارد.<ref name=":0" /> | |||
* '''شباهت به ملائکه''': | |||
* '''کعبه، قبله دل:''' عارفان کعبه را نماد مقصد روح و محور توجه قلبی می‌دانند. | * '''کعبه، قبله دل:''' عارفان کعبه را نماد مقصد روح و محور توجه قلبی می‌دانند. | ||
* '''دور شدن از کثرت‌ها:''' حرکت دورانی طواف، نشانه عبور از پراکندگی‌ها و رسیدن به وحدت است. | * '''دور شدن از کثرت‌ها:''' حرکت دورانی طواف، نشانه عبور از پراکندگی‌ها و رسیدن به وحدت است. | ||
| خط ۴۷: | خط ۵۱: | ||
منابع عرفانی نیز گاه این عدد را اشاره به مراحل هفت‌گانه سلوک معنوی دانسته‌اند، بدون آنکه معنای فقهیِ الزام‌آور داشته باشد. | منابع عرفانی نیز گاه این عدد را اشاره به مراحل هفت‌گانه سلوک معنوی دانسته‌اند، بدون آنکه معنای فقهیِ الزام‌آور داشته باشد. | ||
== | == حجرالاسود == | ||
در روایات، حجرالاسود | {{اصلی|حجرالاسود}}در روایات، حجرالاسود «دست خداوند در زمین» خوانده شده است.<ref>بحار الانوار، ج96، ص220؛ الحج و العمره فی الکتاب و السنه، ص102- 103.</ref> آغاز [[طواف]] از آن را نشانه وارد شدن به حریم قدسی خانه خدا و تجدید پیمان با پروردگار دانسته‌اند<ref name=":1">صحبای حج، ص194.</ref> | ||
در منابع گفته شده است: | در منابع گفته شده است: | ||
* دست زدن به این سنگ تعهدی است برای اینکه زائر دیگر دست خود را به گناه آلوده نکن.<ref name=":1" /> | |||
* لمس یا اشاره به حجرالاسود به معنای تعظیمِ آغاز مسیر عبادت است. | * لمس یا اشاره به حجرالاسود به معنای تعظیمِ آغاز مسیر عبادت است. | ||
* بازگشت به نقطه آغاز در پایان طواف، نمادی از کامل شدن چرخه عبودیت است. | * بازگشت به نقطه آغاز در پایان طواف، نمادی از کامل شدن چرخه عبودیت است. | ||
| خط ۵۸: | خط ۶۳: | ||
== طواف، حرکت جسم و جان == | == طواف، حرکت جسم و جان == | ||
بر اساس بیان برخی حکمت‌ها، طواف تنها حرکت بدن نیست؛ بلکه هماهنگی جسم و جان در عبادتی واحد است. بدن به دور خانه خدا می‌گردد و دل در محضر پروردگار حاضر می‌شود و این هماهنگی، یکی از اسرار مهم معنویِ این عبادت شمرده شده است. | بر اساس بیان برخی حکمت‌ها، طواف تنها حرکت بدن نیست؛ بلکه هماهنگی جسم و جان در عبادتی واحد است. بدن به دور خانه خدا می‌گردد و دل در محضر پروردگار حاضر می‌شود و این هماهنگی، یکی از اسرار مهم معنویِ این عبادت شمرده شده است. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۶۷: | خط ۷۰: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
*'''درسنامه مناسک حج''' محمد حسین فلاح زاده، تهران، مشعر، 1389ش.. | *'''درسنامه مناسک حج''' محمد حسین فلاح زاده، تهران، مشعر، 1389ش.. | ||
*'''الحج و العمره فی الکتاب و السنه'''، محمد محمدی ری شهری، قم، دارالحدیث، ۱۳۷۶ش. | |||
*'''بحار الانوار'''، محمد باقر المجلسی، تصحیح محمد باقر بهبودی و دیگران، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق. | |||
*'''عوالی اللئالی'''، محمد ابن ابی جمهوری، قم، سیدالشهداء، 1362ش. | |||
*'''الامّ''' (الفقه‌الشافعی)، الشافعی، محمد بن ادریس، بیروت، بی‌نا، چاپ اول، ۱۴۲۲ق. | *'''الامّ''' (الفقه‌الشافعی)، الشافعی، محمد بن ادریس، بیروت، بی‌نا، چاپ اول، ۱۴۲۲ق. | ||