مسعی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
}} | }} | ||
'''مَسْعیٰ''' مکانی است بین کوه [[صفا و مروه]] در [[مکه]]، که حجگزاران و عمرهگزاران در آن عمل [[سعی]] را انجام میدهند. مسعی امروزه بخشی از [[مسجد الحرام]] است و از چند طبقه تشکیل شده؛ اما به نظر فقیهان [[شیعه]]، عمل سعی تنها در طبقه همکف آن که مسیر اصلی مسعی است صحیح است. طبق آنچه مجلسی در بحارالانوار نقل کرده است، امام صادق مسعی را از بهترین مکانها روی زمین معرفی کرده است. | '''مَسْعیٰ''' مکانی است بین کوه [[صفا و مروه]] در [[مکه]]، که حجگزاران و عمرهگزاران در آن عمل [[سعی]] را انجام میدهند. مسعی امروزه بخشی از [[مسجد الحرام]] است و از چند طبقه تشکیل شده؛ اما به نظر فقیهان [[شیعه]]، عمل سعی تنها در طبقه همکف آن که مسیر اصلی مسعی است صحیح است. طبق آنچه مجلسی در بحارالانوار نقل کرده است، امام صادق مسعی را از بهترین مکانها روی زمین معرفی کرده است. | ||
مسعی در تغییرات جدید دارای چند طبقه است که فقیهان شیعه تنها سعی در طبقه همکف را جایز دانستهاند. | |||
== مکان و جایگاه == | == مکان و جایگاه == | ||
خط ۳۴: | خط ۳۶: | ||
== پیشینه مسعی == | == پیشینه مسعی == | ||
بهگزارش رسول جعفریان از تاریخنگاران شیعه، «سعى» میان صفا و مروه در دوران [[جاهلیت]] نیز جزو مراسم حج بوده است؛ جز آنكه بتى در یکسو و بتى در سوى ديگر قرار داشته و | بهگزارش رسول جعفریان از تاریخنگاران شیعه، «سعى» میان صفا و مروه در دوران [[جاهلیت]] نیز جزو مراسم حج بوده است؛ جز آنكه بتى در یکسو و بتى در سوى ديگر قرار داشته و هنگامیکه سعىكنندگان به بتها میرسیدند آنها را [[استلام]] مىكردند؛ تصور مردمان جاهليت بر اين بود كه اين دو بت با نامهاى اساف و نائله، زن و مرد زناكارى بودهاند كه تبديل به سنگ شدهاند.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۶.</ref> به اعتقاد جعفریان، اسلام با نگاهداری از یادگار هاجر، خرافاتی که مشرکان به این عمل افزوده بودند را از میان برد.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۶ و ۱۰۷. </ref> | ||
== مسعی در عصر حاضر == | == مسعی در عصر حاضر == | ||
مطابق آنچه در | مطابق آنچه در کتاب «آثار اسلامی مکه و مدینه» آمده: مسعی به دو قسمت رفت و برگشت تقسیم شده و نخستين بار در سال ١٣۴۵ش سنگفرش شده است.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۷. </ref> قبل از تغییرات جدید، مسعی ٣٩۴/۵ طول و عرض آن ۵متر بوده است.<ref>در گذشته بر حسب ذراع كه نزديك به نيم متر (يعنى ۴۶ - ۴٨ سانت) است، آن را محاسبه كرده و ازرقى نوشته است كه ميان صفا و مروه ٧۶۶ ذراع و نيم است. برخى آن را ٧٨٠ ذراع نوشتهاند. فاصله دو چراغ سبز را نيز كه محل هروله است ١٢۵ ذراع نوشتهاند.</ref> در تغييرات جديد مسعى چند طبقه شده و طبقهاى نيز به عنوان زير زمين ساخته شده است. ارتفاع طبقه اول ١٢ و ارتفاع طبقه فوقانى آن ٩ متر است. [[شیعه|شيعيان]] همانگونه كه در طبقه دوم و سوم مسجدالحرام [[طواف]] نمىكنند، در طبقه دوم مسعى نيز سعى نمىكنند. البته بر اساس برخی دیدگاههای فقیهان شیعه در طبقه دوم نیز سعی جایز است. | ||
قبل از تغییرات | |||
تا سال ١٣٧۴ش | تا سال ١٣٧۴ش (١۴١۶ ق) بخشى از كوه مروه برجاى مانده بوده؛ اما پس از آن، به هدف گسترش محدوده دور زدن سعى كنندگان و براى راحتى آنان، قسمت باقىمانده را برداشتند و در انتهاى آن، درى به بيرون گشودند. اما بخش عمدهاى از كوه صفا همچنان برقرار بوده و زائران براى قرائت قرآن بر آن مینشستهاند؛ بهگزارش مقاله «صفا و مروه» در فصلنامه میقات در حال حاضر اين قسمت نيز مسدود شده و امكان رفتن روى بخش باقىمانده صفا نيست.<ref>درباره كوه صفا و مروه، بنگريد: مقاله «صفا و مروه»از سيدعلى قاضى عسكر در «فصلنامه ميقات حج»، ش٩، صص ١٠۶ - ٨٨</ref> | ||
در سال ١٣٨۶ش. براى توسعه عرضى مسعى فعاليتهايى صورت گرفت. اين اقدام اين توهم را ايجاد مىكرد كه بخش توسعه يافته، به لحاظ شرعى، ميان صفا و مروه نيست. در اين باره مجادلات علمى متعددى ميان عالمان [[آل سعود|سعودى]] درگرفت. اين مسئله در جامعه تشيع نيز مورد بحث واقع شد و [[جعفر سبحانی|جعفر سبحانى]]، مرجع تقلید شیعه، رساله كوچكى درباره توسعه مسعى با نظر موافق نوشت. | در سال ١٣٨۶ش. براى توسعه عرضى مسعى فعاليتهايى صورت گرفت. اين اقدام اين توهم را ايجاد مىكرد كه بخش توسعه يافته، به لحاظ شرعى، ميان صفا و مروه نيست. در اين باره مجادلات علمى متعددى ميان عالمان [[آل سعود|سعودى]] درگرفت. اين مسئله در جامعه تشيع نيز مورد بحث واقع شد و [[جعفر سبحانی|جعفر سبحانى]]، مرجع تقلید شیعه، رساله كوچكى درباره توسعه مسعى با نظر موافق نوشت. | ||
خط ۴۹: | خط ۴۷: | ||
بر اساس گزارشهايى كه در طول تاريخ از مسعى به دست داده شده، تغيير محل آن به تدريج از بخش غربى به شرقى قابل استنتاج است به طورى كه گفته شده است زمان مهدى عباسى، با خريدارى خانههاى فراوان، محل مسعى تغيير كرده است.<ref>در اين باره بنگريد: افادة الانام، ج ٢، ص ١٢٠ - ١٢٢</ref> اين تغيير از آن روى است كه مسعى در زمان [[پيامبر(ص)]] و بعد از آن در یک وادى وسيع بوده كه بعدها به یک راهروى كوچک تغيير يافته و اكنون بزرگ كردن آن به نظر بىاشكال بلكه نوعى بازگشت به وضع اوليه بهشمار مىآيد. | بر اساس گزارشهايى كه در طول تاريخ از مسعى به دست داده شده، تغيير محل آن به تدريج از بخش غربى به شرقى قابل استنتاج است به طورى كه گفته شده است زمان مهدى عباسى، با خريدارى خانههاى فراوان، محل مسعى تغيير كرده است.<ref>در اين باره بنگريد: افادة الانام، ج ٢، ص ١٢٠ - ١٢٢</ref> اين تغيير از آن روى است كه مسعى در زمان [[پيامبر(ص)]] و بعد از آن در یک وادى وسيع بوده كه بعدها به یک راهروى كوچک تغيير يافته و اكنون بزرگ كردن آن به نظر بىاشكال بلكه نوعى بازگشت به وضع اوليه بهشمار مىآيد. | ||
به رغم | به رغم برخی مخالفتها از سوی عالمان شیعه و سنی در توسعهٔ عرضی مسعی به گمان آنکه بخش توسعهیافته به لحاظ شرعی میان صفا و مروه نخواهد بود، دولت [[عربستان]] دست به توسعه مسعى زده و آن را دو برابر كرد و در سال ١٣٨٧ش به بهرهبردارى رساند. این عمل با مخالفت برخی عالمان شیعه و سنی همراه بود. آنها بخش توسعه یافته را جزو صفا و مروه نمیدانستند. جعفر سبحانی رسالهای درباره توسعه با نظر موافق نوشت. | ||
== نگارخانه == | == نگارخانه == |
نسخهٔ ۲۰ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۲۵
نقشه مسعی | |
اطلاعات اوليه | |
---|---|
کاربری | انجام عمل سعی |
مکان | مکه، کنار مسجد الحرام |
مَسْعیٰ مکانی است بین کوه صفا و مروه در مکه، که حجگزاران و عمرهگزاران در آن عمل سعی را انجام میدهند. مسعی امروزه بخشی از مسجد الحرام است و از چند طبقه تشکیل شده؛ اما به نظر فقیهان شیعه، عمل سعی تنها در طبقه همکف آن که مسیر اصلی مسعی است صحیح است. طبق آنچه مجلسی در بحارالانوار نقل کرده است، امام صادق مسعی را از بهترین مکانها روی زمین معرفی کرده است.
مسعی در تغییرات جدید دارای چند طبقه است که فقیهان شیعه تنها سعی در طبقه همکف را جایز دانستهاند.
مکان و جایگاه
مَسْعیٰ حد فاصل بین دو کوه صفا و مروه در مکه است که حاجیان در آن، عمل سعی که یکی از اعمال واجب حج است را انجام میدهند. مسعی حدود ۳۷۵ متر طول دارد.[۱]
سعى از اعمال اصلى عمره و حج بوده و در آیه ۱۵۸ سوره بقره از صفا و مروه به عنوان «شعائرالله» ياد شده است.[۲] بر اساس روایتی، امام صادق(ع) مسعی را جایی معرفی کرده که روی زمین دوستداشتنیتر از آن نبوده و فلسفه آنرا تحقیر زورگویان در آنجا دانسته است.[۳]
مطابق حدیثی که مجلسی آنرا در بحارالانوار نقل کرده است شیطان در مسعی بر ابراهیم(ع) ظاهر شد و او هَرْوَلَهکنان(هروله: نوعی راه رفتن که میان دویدن و راه رفتن معمولی) به سوی شیطان حمله کرد؛[۴] عدهای گفتهاند «سعی» یادگار این سنت ابراهیمی است.[۵] دیگرانی بر اساس برخی روایات سعی در مسعی را به هَرْولَه کردنِ هفتبارهٔ هاجر به هنگام جستجوی آب برای فرزندش اسماعیل، بازگرداندهاند.[۶]
صفا و مروه
صفا و مروه دو كوه كوچكى بوده، كه اولى در دامنه كوه ابوقُبَيس در قسمت جنوب شرقی مسجد الحرام و دومى در دامنه كوه قُعَيْقعان در قسمت شمال شرقی مسجد الحرام قرار داشته است.[۷] مسیر بین این دو کوه در گذشته شیبدار بوده اما با توسعه مسجد الحرام آثار وادی از میان رفته و مسعی هموار شده است.
پیشینه مسعی
بهگزارش رسول جعفریان از تاریخنگاران شیعه، «سعى» میان صفا و مروه در دوران جاهلیت نیز جزو مراسم حج بوده است؛ جز آنكه بتى در یکسو و بتى در سوى ديگر قرار داشته و هنگامیکه سعىكنندگان به بتها میرسیدند آنها را استلام مىكردند؛ تصور مردمان جاهليت بر اين بود كه اين دو بت با نامهاى اساف و نائله، زن و مرد زناكارى بودهاند كه تبديل به سنگ شدهاند.[۸] به اعتقاد جعفریان، اسلام با نگاهداری از یادگار هاجر، خرافاتی که مشرکان به این عمل افزوده بودند را از میان برد.[۹]
مسعی در عصر حاضر
مطابق آنچه در کتاب «آثار اسلامی مکه و مدینه» آمده: مسعی به دو قسمت رفت و برگشت تقسیم شده و نخستين بار در سال ١٣۴۵ش سنگفرش شده است.[۱۰] قبل از تغییرات جدید، مسعی ٣٩۴/۵ طول و عرض آن ۵متر بوده است.[۱۱] در تغييرات جديد مسعى چند طبقه شده و طبقهاى نيز به عنوان زير زمين ساخته شده است. ارتفاع طبقه اول ١٢ و ارتفاع طبقه فوقانى آن ٩ متر است. شيعيان همانگونه كه در طبقه دوم و سوم مسجدالحرام طواف نمىكنند، در طبقه دوم مسعى نيز سعى نمىكنند. البته بر اساس برخی دیدگاههای فقیهان شیعه در طبقه دوم نیز سعی جایز است.
تا سال ١٣٧۴ش (١۴١۶ ق) بخشى از كوه مروه برجاى مانده بوده؛ اما پس از آن، به هدف گسترش محدوده دور زدن سعى كنندگان و براى راحتى آنان، قسمت باقىمانده را برداشتند و در انتهاى آن، درى به بيرون گشودند. اما بخش عمدهاى از كوه صفا همچنان برقرار بوده و زائران براى قرائت قرآن بر آن مینشستهاند؛ بهگزارش مقاله «صفا و مروه» در فصلنامه میقات در حال حاضر اين قسمت نيز مسدود شده و امكان رفتن روى بخش باقىمانده صفا نيست.[۱۲]
در سال ١٣٨۶ش. براى توسعه عرضى مسعى فعاليتهايى صورت گرفت. اين اقدام اين توهم را ايجاد مىكرد كه بخش توسعه يافته، به لحاظ شرعى، ميان صفا و مروه نيست. در اين باره مجادلات علمى متعددى ميان عالمان سعودى درگرفت. اين مسئله در جامعه تشيع نيز مورد بحث واقع شد و جعفر سبحانى، مرجع تقلید شیعه، رساله كوچكى درباره توسعه مسعى با نظر موافق نوشت.
بر اساس گزارشهايى كه در طول تاريخ از مسعى به دست داده شده، تغيير محل آن به تدريج از بخش غربى به شرقى قابل استنتاج است به طورى كه گفته شده است زمان مهدى عباسى، با خريدارى خانههاى فراوان، محل مسعى تغيير كرده است.[۱۳] اين تغيير از آن روى است كه مسعى در زمان پيامبر(ص) و بعد از آن در یک وادى وسيع بوده كه بعدها به یک راهروى كوچک تغيير يافته و اكنون بزرگ كردن آن به نظر بىاشكال بلكه نوعى بازگشت به وضع اوليه بهشمار مىآيد.
به رغم برخی مخالفتها از سوی عالمان شیعه و سنی در توسعهٔ عرضی مسعی به گمان آنکه بخش توسعهیافته به لحاظ شرعی میان صفا و مروه نخواهد بود، دولت عربستان دست به توسعه مسعى زده و آن را دو برابر كرد و در سال ١٣٨٧ش به بهرهبردارى رساند. این عمل با مخالفت برخی عالمان شیعه و سنی همراه بود. آنها بخش توسعه یافته را جزو صفا و مروه نمیدانستند. جعفر سبحانی رسالهای درباره توسعه با نظر موافق نوشت.
نگارخانه
-
فضای درونی مسعی و حاجیان در حال انجام عمل سعی
-
مسعی از نمای بالا
-
نقاشی مسعی از طرف صفا، از دومینگو فرانسیسکو بادیا مستشرق اسپانیایی، در سال ۱۸۰۷م.
-
نقاشی مسعی از طرف مروه، از دومینگو فرانسیسکو بادیا مستشرق اسپانیایی، در سال ۱۸۰۷م.
-
تصویری قدیمی از مسعی که سنگفرش شده و کنگرههای سازه قدیمی صفا، در انتهای تصویر مشخص است.
پانویس
- ↑ . نگاه کنید به: «صفا و مروه»، سيدعلى قاضى عسكر، در «فصلنامه ميقات حج»، ش٩، ص۸۸-۱۰۶
- ↑ بقره: ١۵٨
- ↑ الكافى، ج۴، ص۴٣۴، ش٣.
- ↑ بحارالانوار، ج۹۹، ص۲۳۴.
- ↑ تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۹۲.
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۶.
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۷؛ معجم البلدان، ج۱، ص۸۰.
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۶.
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۶ و ۱۰۷.
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۷.
- ↑ در گذشته بر حسب ذراع كه نزديك به نيم متر (يعنى ۴۶ - ۴٨ سانت) است، آن را محاسبه كرده و ازرقى نوشته است كه ميان صفا و مروه ٧۶۶ ذراع و نيم است. برخى آن را ٧٨٠ ذراع نوشتهاند. فاصله دو چراغ سبز را نيز كه محل هروله است ١٢۵ ذراع نوشتهاند.
- ↑ درباره كوه صفا و مروه، بنگريد: مقاله «صفا و مروه»از سيدعلى قاضى عسكر در «فصلنامه ميقات حج»، ش٩، صص ١٠۶ - ٨٨
- ↑ در اين باره بنگريد: افادة الانام، ج ٢، ص ١٢٠ - ١٢٢
- ↑ «صورتان نادرتان للمسعی»، صفحه ارض الذكريات در توییتر.
- ↑ «صورتان نادرتان للمسعی»، صفحه ارض الذكريات در توییتر.
منابع
- «صورتان نادرتان للمسعی»، صفحه ارض الذكريات در توییتر، تاریخ درج مطلب: ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۰م، تاریخ بازدید: ۱۸ خرداد ۱۴۰۱ش.